Wiktenauer logo.png

Difference between revisions of "Andre Lignitzer"

From Wiktenauer
Jump to navigation Jump to search
(19 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
 
{{Infobox writer
 
{{Infobox writer
| name                = [[name::Andre Liegniczer]]
+
| name                = [[name::Andre Lignitzer]]
 
| image                =  
 
| image                =  
 
| imagesize            =  
 
| imagesize            =  
Line 29: Line 29:
 
| movement            = [[Fellowship of Liechtenauer]]
 
| movement            = [[Fellowship of Liechtenauer]]
 
| notableworks        =  
 
| notableworks        =  
| manuscript(s)        =
 
 
| manuscript(s)        = {{collapsible list
 
| manuscript(s)        = {{collapsible list
  | [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Cod.44.A.8]] (1452)
+
  | [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Cod. 44.A.8]] (1452)
  | [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Cod.I.6.4º.3]] (1460s)
+
  | [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Cod. I.6.4º.3]] (1460s)
 
  | [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s)
 
  | [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s)
 
  | [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]] (1491)
 
  | [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]] (1491)
  | [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresd.C.487]] (ca.1500s)
+
  | [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresd. C.487]] (ca.1500s)
 
  | [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|MS E.1939.65.341]] (1508)
 
  | [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|MS E.1939.65.341]] (1508)
  | [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|MS Germ.Quart.2020]] (1510s)
+
  | [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|MS Germ.Quart.2020]] (1535-40)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|MSS Dresden C.93/94]] (1542)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|MSS Dresd. C.93/94]] (1542)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Codex 10825/10826]] (1550s)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Cod. 10825/10826]] (1550s)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Codex Icon 393 I & II]] (1550s)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Cod.icon. 393]] (1550s)
  | [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Cod.I.6.2º.2]] (1564)
+
  | [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Cod. I.6.2º.2]] (1564)
 
}}
 
}}
 
| principal manuscript(s)=
 
| principal manuscript(s)=
Line 50: Line 49:
 
| partner              =  
 
| partner              =  
 
| children            =  
 
| children            =  
| relatives            = Jacob Liegniczer (brother)
+
| relatives            = Jacob Lignitzer (brother)
 
| influences          =  
 
| influences          =  
 
| influenced          =  
 
| influenced          =  
Line 60: Line 59:
 
  | {{Hungarian translation|http://www.middleages.hu/magyar/harcmuveszet/vivokonyvek/vondanzig.php|1}}
 
  | {{Hungarian translation|http://www.middleages.hu/magyar/harcmuveszet/vivokonyvek/vondanzig.php|1}}
 
  | {{Italian translation|http://www.septemcustodie.it/wp/?p{{=}}2239|1}}
 
  | {{Italian translation|http://www.septemcustodie.it/wp/?p{{=}}2239|1}}
  | {{Slovenian translation|Andre Liegniczer/Slovenian|2}}
+
  | {{Slovenian translation|Andre Lignitzer/Slovenian|2}}
 
  | {{Swedish translation|http://www.historical-academy.co.uk/files/research/keith-farrell/Lignitzer%20Sword%20and%20Buckler.pdf|1}}
 
  | {{Swedish translation|http://www.historical-academy.co.uk/files/research/keith-farrell/Lignitzer%20Sword%20and%20Buckler.pdf|1}}
 
}}
 
}}
 
| below                =  
 
| below                =  
 
}}
 
}}
'''Andre Liegniczer''' (Andres Lignitzer) was a late 14th or early [[century::15th century]] [[nationality::German]] fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland. While Liegniczer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Codex Danzig]] in 1452.<ref>He is given the traditional blessing on the dead on [[Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|folio 73r]].</ref> He had a brother named '''Jacob Liegniczer''' who was also a fencing master,<ref name="Kal">The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of [[Paulus Kal]]'s treatise: [[Paulus Kal Fechtbuch (MS 1825)|MS 1825]] (1460s), [[Paulus Kal Fechtbuch (Cgm 1507)|Cgm 1570]] (ca. 1470), and [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s).</ref> but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Liegniczer's life is that his renown as a master was sufficient for [[Paulus Kal]] to include him, along with his brother, in his list of members of the [[Fellowship of Liechtenauer]] in 1470.<ref name="Kal"/>
+
'''Andre Lignitzer''' (Andres Liegniczer) was a late 14th or early [[century::15th century]] [[nationality::German]] fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland (German: Lignitz). While Lignitzer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Codex Danzig]] in 1452.<ref>He is given the traditional blessing on the dead on [[Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|folio 73r]].</ref> He had a brother named '''Jacob Lignitzer''' who was also a fencing master,<ref name="Kal">The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of [[Paulus Kal]]'s treatise: [[Paulus Kal Fechtbuch (MS 1825)|MS 1825]] (1460s), [[Paulus Kal Fechtbuch (Cgm 1507)|Cgm 1570]] (ca. 1470), and [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s).</ref> but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Lignitzer's life is that his renown as a master was sufficient for [[Paulus Kal]] to include him, along with his brother, in his list of members of the [[Fellowship of Liechtenauer]] in 1470.<ref name="Kal"/>
  
An Andres Juden (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|Pol Hausbuch]],<ref name="Döbringer">Anonymous. Untitled [manuscript]. [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|MS 3227a]]. Nuremberg, Germany: [[Germanisches Nationalmuseum]], ca.1389.</ref> and [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Codex Speyer]] contains a guide to converting between [[long sword]] and [[Messer]] techniques written by a "Magister [[Andreas]]",<ref name="Speyer">[[Hans von Speyer|von Speyer, Hans]]. Untitled [manuscript]. [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]]. Salzburg, Austria: [[Universitätsbibliothek Salzburg]], 1491.</ref> but it is not currently known whether either of these masters is Liegniczer.
+
An [[Andres Juden]] (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|Pol Hausbuch]],<ref name="Döbringer">Anonymous. Untitled [manuscript]. [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|MS 3227a]]. Nuremberg, Germany: [[Germanisches Nationalmuseum]], ca.1389.</ref> and [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Codex Speyer]] contains a guide to converting between [[sword]] and [[Messer]] techniques written by a "Magister [[Andreas]]",<ref name="Speyer">[[Hans von Speyer|von Speyer, Hans]]. Untitled [manuscript]. [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]]. Salzburg, Austria: [[Universitätsbibliothek Salzburg]], 1491.</ref> but it is not currently known whether either of these masters is Lignitzer.
  
Andre Liegniczer is best known for his teachings on [[Arming sword|sword]] and [[buckler]], and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the [[short sword]], [[dagger]], and [[grappling]], though these appear less frequently. Liegniczer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to [[Sigmund ain Ringeck]] due to their unattributed inclusion in the [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresden C.487]], but this is clearly incorrect.
+
Andre Lignitzer is best known for his teachings on [[Arming sword|sword]] and [[buckler]], and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the [[short sword]], [[dagger]], and [[grappling]], though these appear less frequently. Lignitzer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to [[Sigmund ain Ringeck]] due to their unattributed inclusion in the [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresden C.487]], but this is clearly incorrect.
  
 
== Treatises ==
 
== Treatises ==
  
Note that the [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg]], [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg]], and [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz]] versions of Liegniczer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to [[Martin Huntfeltz]], while Huntfeltz' own treatise is credited to [[Jud Lew]].<ref>Jaquet and Walczak 2014.</ref>
+
Note that the [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg]], [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg]], and [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz]] versions of Lignitzer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to [[Martin Huntsfeld]], while Huntsfeld's own treatise is credited to [[Lew]].<ref>Jaquet and Walczak 2014.</ref>
  
 
{{master begin
 
{{master begin
  | title = Short sword
+
  | title = Short Sword
 
  | width = 420em
 
  | width = 420em
 
}}
 
}}
{| class="floated master" style="clear:both;"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
 
! <p>Images</p>
 
! <p>Images</p>
Line 98: Line 97:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[1] {{red|b=1|Here you rise to the art of Master Andres, known as the Lignitzer and well respected, in the shortened sword in the ready hand as an effective knightly weapon.}}</p>
+
| <p>{{red|b=1|Here you rise to the art of Master Andres, known as the Lignitzer and well respected, in the shortened sword in the ready hand as an effective knightly weapon.}}</p>
 
 
<p>Note: take the sword with the right hand on the grip, and with the left grasp the middle of the blade, and go strongly to the man, so he must stab or strike. Indeed, come before to quickly engage forcefully and stay close.</p>
 
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|1|lbl=73r}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|1|lbl=73r}}
 
|  
 
|  
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070r.jpg|2|lbl=70r|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|1|lbl=70v|p=1}}
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070r.jpg|2|lbl=70r}}
 
|  
 
|  
| '''[137r] {{red|Hie heb sich an das kürtz swert in dem kanpff als es meinster mertein hündsfelder gesait hatt ~}}
+
| <p>[137r] {{red|b=1|Hie heb sich an das kürtz swert in dem kanpff als es meinster mertein hündsfelder gesait hatt ~}}</p>
<br/>
 
{{red|Item}} NIn das swertt bÿ der rechte~ hant bÿ dem beÿn vnd mit der lincken griff mitten in die clingen vnd ge vast zu dem man So müß er schlagen oder stechen do küm vor vnd biß rechs pleÿb sollichenn vnd griff nohenn ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 252v.jpg|1|lbl=252v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 252v.jpg|1|lbl=252v}}
 +
|
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|1|lbl=244r}}
 +
|
 +
|
 +
|
 +
  
{{section|Page:MS Germ.Quart.2020 253r.jpg|1|lbl=253r}}
+
|-
 
|  
 
|  
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|1|lbl=244r}}
+
| <p>[1] Note: take the sword with the right hand on the grip, and with the left grasp the middle of the blade, and go strongly to the man, so he must stab or strike. Indeed come before to quickly engage forcefully and stay close.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|2|lbl=73r}}
 +
|
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|1|lbl=70v|p=1}}
 +
|
 +
| <p>{{red|b=1|Item}} NIn das swertt bÿ der rechte~ hant bÿ dem beÿn vnd mit der lincken griff mitten in die clingen vnd ge vast zu dem man So müß er schlagen oder stechen do küm vor vnd biß rechs pleÿb sollichenn vnd griff nohenn ~</p>
 +
|
 +
|
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 253r.jpg|1|lbl=253r}}
 +
|
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 121: Line 132:
 
|-  
 
|-  
 
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 253v.jpg|400x400px|center]]
 
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 253v.jpg|400x400px|center]]
| <p>[2] {{red|b=1|The First Play.}}</p>
+
| <p>[2] {{red|b=1|The First Play}}</p>
  
 
<p>Note: stab him inward to his face, when he wards you, then drive through and attack him outward to his face. If he wards you again, and so strikes your point off, then twist with your pommel around over his right shoulder, and spring with your right leg behind his left, and throw him back over.</p>
 
<p>Note: stab him inward to his face, when he wards you, then drive through and attack him outward to his face. If he wards you again, and so strikes your point off, then twist with your pommel around over his right shoulder, and spring with your right leg behind his left, and throw him back over.</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|2|lbl=-}}
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|3|lbl=-}}
 
| <p><br/></p>
 
| <p><br/></p>
  
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|2|lbl=-}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das erst stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das erst stuck}}</p>
{{red|Itm~}} Stich Im Inwendig zu synen gesicht wirt er dir daß So far durch vnd setz im an außwendig an sin gesicht wirtt er daß furbaß vnd stichet dir den ort ab so wind mit dine~ knopff in vber sin rechte achsell vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinder sin linckes vnd wurff in vber ruck ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Stich Im Inwendig zu synen gesicht wirt er dir daß So far durch vnd setz im an außwendig an sin gesicht wirtt er daß furbaß vnd stichet dir den ort ab so wind mit dine~ knopff in vber sin rechte achsell vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinder sin linckes vnd wurff in vber ruck ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 137: Line 149:
 
| <p><br/></p>
 
| <p><br/></p>
  
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|2|lbl=-}}
+
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 146: Line 158:
  
 
<p>Note: as one does this to you and has thrust the pommel onto your neck, then from below drive up with the left hand between both his arms, and grab him by his right arm, and force yourself from him on your right side, and throw him over the hip.</p>
 
<p>Note: as one does this to you and has thrust the pommel onto your neck, then from below drive up with the left hand between both his arms, and grab him by his right arm, and force yourself from him on your right side, and throw him over the hip.</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|3|lbl=-}}
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|4|lbl=-}}
 
| <p><br/></p>
 
| <p><br/></p>
  
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|1|lbl=71r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|1|lbl=71r|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein bruch}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein bruch}}</p>
{{red|Item}} wer dir daß thut vnd hat dir den knaupff an den hals geworffen so far mit dine~ lincke~ hant von vnte~ avff zwischen sinen peynde~ arme~ vnd schwing dich dan von Im auff din rechte~ site~ vnd wurff yn vber die hueff ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir daß thut vnd hat dir den knaupff an den hals geworffen so far mit dine~ lincke~ hant von vnte~ avff zwischen sinen peynde~ arme~ vnd schwing dich dan von Im auff din rechte~ site~ vnd wurff yn vber die hueff ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 159: Line 172:
 
| <p><br/></p>
 
| <p><br/></p>
  
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|3|lbl=-}}
+
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 169: Line 182:
  
 
<p>Note: when he would thrust his pommel around your neck, then grasp forward with the left hand, and grab behind his right hand onto the grip and take the pommel, and shove it below, and attack him where you wish with your sword.</p>
 
<p>Note: when he would thrust his pommel around your neck, then grasp forward with the left hand, and grab behind his right hand onto the grip and take the pommel, and shove it below, and attack him where you wish with your sword.</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|4|lbl=-}}
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|5|lbl=-}}
  
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|1|lbl=73v}}
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|1|lbl=73v}}
Line 176: Line 189:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|2|lbl=-}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| <p><br/></p>
Item wan er dir den knopff vmb den hals will werffen So griff mit der lincken hant von dir vñ griff vnter sin rechte hant an daß pntt vnd an den knapff vnd züch den vnder sich vnd setz ÿm an mit dyn schwertt wo dü willt ~  
+
 
 +
<p>Item wan er dir den knopff vmb den hals will werffen So griff mit der lincken hant von dir vñ griff vnter sin rechte hant an daß pntt vnd an den knapff vnd züch den vnder sich vnd setz ÿm an mit dyn schwertt wo dü willt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 199: Line 213:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|1|lbl=71v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|1|lbl=71v|p=1}}
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| <p><br/></p>
'''[137v]''' Item wen er dir den knaupff begriffen hat So wind mit dine~ knaupff von vnde~ auff außwendig vmb sin lincke hant vnd schub mit dine~ rechte~ pÿn fursich vnd stoß in mit diner clinge~ an sin lincke~ arm
+
 
 +
<p>[137v] Item wen er dir den knaupff begriffen hat So wind mit dine~ knaupff von vnde~ auff außwendig vmb sin lincke hant vnd schub mit dine~ rechte~ pÿn fursich vnd stoß in mit diner clinge~ an sin lincke~ arm</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 220: Line 235:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das ander stueck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das ander stueck}}</p>
{{red|Item}} Stich ÿn vber den ersten stich inwendig zu sin gesicht vnd thün zu dem andern mall als du ÿm aber zu dem gesichtt stechen wilt Indes far durch vnd satz ÿm vswendig zu sine~ gesicht wen er dir dz werett so schrit mit dine~ rechte~ pey~ hinder sine~ lincks vnd stos ÿn mit dem gehultz in sin lincke vchschen vnd stoß inwendig so felt er ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿn vber den ersten stich inwendig zu sin gesicht vnd thün zu dem andern mall als du ÿm aber zu dem gesichtt stechen wilt Indes far durch vnd satz ÿm vswendig zu sine~ gesicht wen er dir dz werett so schrit mit dine~ rechte~ pey~ hinder sine~ lincks vnd stos ÿn mit dem gehultz in sin lincke vchschen vnd stoß inwendig so felt er ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 241: Line 257:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072r.jpg|1|lbl=72r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072r.jpg|1|lbl=72r|p=1}}
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| <p><br/></p>
Item wo er dir daß thutt so schrit mit dine~ lincke~ peyn hinder dich vnd vohe den stoß zwüschen din beyde hant in die clingen vnd wind mit dem knaupff von <sup>vnde~</sup> auff zwischen vber sin lincke hant vnd spring mit dine~ linck peyn hintter sin rechtes vnd stoß ÿm beÿde swertt vber sin hals so hastu ÿm den rueck an gewunen ~
+
 
 +
<p>Item wo er dir daß thutt so schrit mit dine~ lincke~ peyn hinder dich vnd vohe den stoß zwüschen din beyde hant in die clingen vnd wind mit dem knaupff von <sup>vnde~</sup> auff zwischen vber sin lincke hant vnd spring mit dine~ linck peyn hintter sin rechtes vnd stoß ÿm beÿde swertt vber sin hals so hastu ÿm den rueck an gewunen ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 278: Line 295:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|1|lbl=72v}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|1|lbl=72v}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das drÿtt stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das drÿtt stuck}}</p>
{{red|Item}} Stich im aber zu sinem gesicht in wenig vnd far in den andern vnd stich ÿm vßwendig zu sine~ gesicht wirtt er dir daß aber So schub mit dem lincken peyn zwueschen sin beÿde hende vnd griff mit dine~ knaupff außen vber sin linckes peyn in sin knÿepug vnd leg dich mit diner lincke~ achsell oben fast vmb yn vnd hebe vnt fast auff vnd truck auff sinen lincke sytenn ~  
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich im aber zu sinem gesicht in wenig vnd far in den andern vnd stich ÿm vßwendig zu sine~ gesicht wirtt er dir daß aber So schub mit dem lincken peyn zwueschen sin beÿde hende vnd griff mit dine~ knaupff außen vber sin linckes peyn in sin knÿepug vnd leg dich mit diner lincke~ achsell oben fast vmb yn vnd hebe vnt fast auff vnd truck auff sinen lincke sytenn ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 299: Line 317:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|1|lbl=73r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|1|lbl=73r|p=1}}
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| <p><br/></p>
'''[138r]''' Item Wer dir mit dem knaupff will faren in die knÿebug dem griff mit diner lincken hant hintter sin lincke hant bÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ von vnte~ auff ÿm an den elnboge~ vnd das din finger oben sten so wuerfftü ÿnauff daz antlutz
+
 
 +
<p>[138r] Item Wer dir mit dem knaupff will faren in die knÿebug dem griff mit diner lincken hant hintter sin lincke hant bÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ von vnte~ auff ÿm an den elnboge~ vnd das din finger oben sten so wuerfftü ÿnauff daz antlutz</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 320: Line 339:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Die vierde stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Die vierde stuck}}</p>
Item Wen dü ÿm Inwendig zu dem gesicht stichest vnd er dir wider so gang oben auff sin swertt vnd begriff sin schwertt py der clinge~ in die hãt vnd setz Indes den ort an vnter sin lincke vchsen Wertt er dir daß vnd begrifft din swertt auch als du das syn hast so arbeÿtt auß eyne~ riessen als hernach geschriben statt ~
+
 
 +
<p>Item Wen dü ÿm Inwendig zu dem gesicht stichest vnd er dir wider so gang oben auff sin swertt vnd begriff sin schwertt py der clinge~ in die hãt vnd setz Indes den ort an vnter sin lincke vchsen Wertt er dir daß vnd begrifft din swertt auch als du das syn hast so arbeÿtt auß eyne~ riessen als hernach geschriben statt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 339: Line 359:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073v.jpg|1|lbl=73v}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073v.jpg|1|lbl=73v}}
 
|  
 
|  
| '''*[138v] {{red|Das ander reissen}}
+
| <p>*[138v] {{red|b=1|Das ander reissen}}</p>
{{red|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht wirtt er dir dz vnd setz dir den stich ab So wind mit dine~ knaupff von vnden auff din lincke site~ von oben nider in sin swertz clingen zwische~ sin beyde~ hende~ vnd rüßt an dich So rieß im sin lincke hant von der clingen vnd stich ÿm dan zu dem gemecht ist er dir zü starck dz du ÿm die hant vom dem swert nit geriessen magst So wind mit dine~ knaupff aber von vnden auff / auff din rechte site~ vber sin lincke hant vnd stos yn mit der clingenn in sin lincke site~ haulb von dir dan ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht wirtt er dir dz vnd setz dir den stich ab So wind mit dine~ knaupff von vnden auff din lincke site~ von oben nider in sin swertz clingen zwische~ sin beyde~ hende~ vnd rüßt an dich So rieß im sin lincke hant von der clingen vnd stich ÿm dan zu dem gemecht ist er dir zü starck dz du ÿm die hant vom dem swert nit geriessen magst So wind mit dine~ knaupff aber von vnden auff / auff din rechte site~ vber sin lincke hant vnd stos yn mit der clingenn in sin lincke site~ haulb von dir dan ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 359: Line 380:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074r.jpg|1|lbl=74r}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074r.jpg|1|lbl=74r}}
 
|  
 
|  
| '''*[138r] {{red|Das erst reissen}}
+
| <p>*[138r] {{red|b=1|Das erst reissen}}</p>
{{red|It~}} Stich Im Inwendig zu sine~ gesicht vnd wind aber mit dem knaupff auff din lincke siten von vnden auff vber sin clingen zwischen siner hant / reisß aber vast an dich stich ÿm zü syne~ gemecht wertt er dir dz vnd fach dir dz schwe~t vnd du daß sin dz beÿd swe~t gefange~ syn So würff din swert mit dem knaupff ym In sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn vnder sin linckes vnd nÿm den rueck vnd heb ÿn hoch auff von der erden vnd schlag In mit dinem rechte~ fuß außwendig an / an sine~ rechte~ enckel vnd wurff ÿn auff sin rechte syte~ ~
 
  
Sr das and~ riessen
+
<p>{{red|b=1|It~}} Stich Im Inwendig zu sine~ gesicht vnd wind aber mit dem knaupff auff din lincke siten von vnden auff vber sin clingen zwischen siner hant / reisß aber vast an dich stich ÿm zü syne~ gemecht wertt er dir dz vnd fach dir dz schwe~t vnd du daß sin dz beÿd swe~t gefange~ syn So würff din swert mit dem knaupff ym In sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn vnder sin linckes vnd nÿm den rueck vnd heb ÿn hoch auff von der erden vnd schlag In mit dinem rechte~ fuß außwendig an / an sine~ rechte~ enckel vnd wurff ÿn auff sin rechte syte~ ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 380: Line 400:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|1|lbl=74v}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|1|lbl=74v}}
 
|  
 
|  
| '''[138v] {{red|Das tritt reissenn}}
+
| <p>[138v] {{red|b=1|Das tritt reissenn}}</p>
{{red|Item}} Dün im glich als oben geschreben stott vnd ob beÿde swert gefangen wer So würff ÿm aber sÿn knaupff in sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peÿn hinder sin lincke vnd griff im mit diner rechte~ hant in sÿn peÿde ars backen vnd grif mit diner lincken hant von vnte~ auff ÿm an sin kÿnbacken vnd zuch vnden an dich vnd stos oben von dir so felt er an den rueck ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Dün im glich als oben geschreben stott vnd ob beÿde swert gefangen wer So würff ÿm aber sÿn knaupff in sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peÿn hinder sin lincke vnd griff im mit diner rechte~ hant in sÿn peÿde ars backen vnd grif mit diner lincken hant von vnte~ auff ÿm an sin kÿnbacken vnd zuch vnden an dich vnd stos oben von dir so felt er an den rueck ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 401: Line 422:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|1|lbl=75r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|1|lbl=75r|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der vierde bruch}}
+
| <p>{{red|b=1|Der vierde bruch}}</p>
'''Itm~''' Wer dir mit der lincken hant fert vnder din kÿnbacken vnd nÿmpt dich mit diner rechte~ hant peÿ dem lincken arsbacken vnd wil dich vber rueck werffen So griff mit diner lincken hant ÿm auff sin lincke vnd griff In bÿ den fingern vnd prich ÿm die hant auff din lincke site~ vnd var mit dsiner rechte~ hant an sin lincken elnboge~ vnd nÿm ÿm dz gewiechtt ~
+
 
 +
<p>Itm~ Wer dir mit der lincken hant fert vnder din kÿnbacken vnd nÿmpt dich mit diner rechte~ hant peÿ dem lincken arsbacken vnd wil dich vber rueck werffen So griff mit diner lincken hant ÿm auff sin lincke vnd griff In bÿ den fingern vnd prich ÿm die hant auff din lincke site~ vnd var mit dsiner rechte~ hant an sin lincken elnboge~ vnd nÿm ÿm dz gewiechtt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 421: Line 443:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|1|lbl=75v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|1|lbl=75v|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[139r] {{red|Daß vierd reÿssen}}
+
| <p>[139r] {{red|b=1|Daß vierd reÿssen}}</p>
{{red|Item}} Ist aber das peÿd schwertt gefange~ sin würff ÿm aber din knaupff in sin rechte site~ vnd spring ÿm mit dinem rechte~ peyn hintter sin linckes vnd begriff ÿn mit diner lincken hant peÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ hant ÿn beÿ sinem elnboge~ vnd nÿm Im daß gewiecht ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Ist aber das peÿd schwertt gefange~ sin würff ÿm aber din knaupff in sin rechte site~ vnd spring ÿm mit dinem rechte~ peyn hintter sin linckes vnd begriff ÿn mit diner lincken hant peÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ hant ÿn beÿ sinem elnboge~ vnd nÿm Im daß gewiecht ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 442: Line 465:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|1|lbl=76r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|1|lbl=76r|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das fünfft reyssenn}}
+
| <p>{{red|b=1|Das fünfft reyssenn}}</p>
{{red|Itm~}} Wan er din swertt gefangen hat vnd du dz sin so ge durch beyde swert auff din lincke site~ So gewinestü ÿ~ sin swert auß dz ers dir also loßen müß behelt er dan sin swertt vnd lest dir dz din So tün sam dü ÿm zu dem gemecht stechen wolst wertt er dir dz vnd griff mit siner lincke~ hant noch dem swertt So stich vnte~ durch durch sin swert auff sin rechte sitenn ÿm vber sin rechte~ arm an sin rechte prust So prichstu ÿm sin swe~t auß siner hant So wurff sin swert mit dem ortt gegen ÿm vnd mit dine~ swertt vall in die obern huett
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan er din swertt gefangen hat vnd du dz sin so ge durch beyde swert auff din lincke site~ So gewinestü ÿ~ sin swert auß dz ers dir also loßen müß behelt er dan sin swertt vnd lest dir dz din So tün sam dü ÿm zu dem gemecht stechen wolst wertt er dir dz vnd griff mit siner lincke~ hant noch dem swertt So stich vnte~ durch durch sin swert auff sin rechte sitenn ÿm vber sin rechte~ arm an sin rechte prust So prichstu ÿm sin swe~t auß siner hant So wurff sin swert mit dem ortt gegen ÿm vnd mit dine~ swertt vall in die obern huett</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 461: Line 485:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein bruch}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein bruch}}</p>
{{red|Item}} wer dir dz thuett vnd dir dürch peÿde~ swertt lauffen will / Stoß ÿm beyde swertt vber den hals vnd mach die scher ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir dz thuett vnd dir dürch peÿde~ swertt lauffen will / Stoß ÿm beyde swertt vber den hals vnd mach die scher ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 497: Line 522:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|1|lbl=76v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|1|lbl=76v|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein wider brüch}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein wider brüch}}</p>
{{red|Item}} Wer dir die scher hat gemacht so griff mit diner rechte~ hant von vntte~ auff hintter sin rechte~ in daß peÿn / daß den negell vnd den fingern '''[139v]''' oben sten vnd würff den din swertt fast von dir auff din lincke site~ vnd ker dich gegen ÿm auch auff din lincke site~ vnd wend mit dine~ knopff aussen vber sin rechte hant vnd schlag ÿn mit dem knaupff vnd mit dem gehultz wo dü willtt
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Wer dir die scher hat gemacht so griff mit diner rechte~ hant von vntte~ auff hintter sin rechte~ in daß peÿn / daß den negell vnd den fingern [139v] oben sten vnd würff den din swertt fast von dir auff din lincke site~ vnd ker dich gegen ÿm auch auff din lincke site~ vnd wend mit dine~ knopff aussen vber sin rechte hant vnd schlag ÿn mit dem knaupff vnd mit dem gehultz wo dü willtt</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 516: Line 542:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das sechst reÿssenn}}
+
| <p>{{red|b=1|Das sechst reÿssenn}}</p>
{{red|Itm~}} Wen die schwertt beyd gefange~ sint so wurff den knoupff fast von dir auff dine rechte site~ vnd auff sin lincke site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinter sein linckes vnd griff mit diner hant von vnte~ auff ÿm In sein rechte vchsen vnd heb mit dine~ swertt vber sich So wurfstu ÿn auff sein rechte syten dz ist dz best vnd dz lest vnder den reÿssen ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wen die schwertt beyd gefange~ sint so wurff den knoupff fast von dir auff dine rechte site~ vnd auff sin lincke site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinter sein linckes vnd griff mit diner hant von vnte~ auff ÿm In sein rechte vchsen vnd heb mit dine~ swertt vber sich So wurfstu ÿn auff sein rechte syten dz ist dz best vnd dz lest vnder den reÿssen ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 535: Line 562:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|1|lbl=77r}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|1|lbl=77r}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das ist ein stück}}
+
| <p>{{red|b=1|Das ist ein stück}}</p>
{{red|Item}} Sticht dir eyner zu der gemecht so stich ÿm auch zu dem gemecht eine~ stich den andern stich von oben nider auff sin lincke hant zwischen sein beyde~ armen vnd wind mit dem knopff von vnte~ auff ÿn sin rechte site~ / Schrit mit dine~ rechten peyn hinter sine~ linckes vnd wurff in vber de~ rueck
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Sticht dir eyner zu der gemecht so stich ÿm auch zu dem gemecht eine~ stich den andern stich von oben nider auff sin lincke hant zwischen sein beyde~ armen vnd wind mit dem knopff von vnte~ auff ÿn sin rechte site~ / Schrit mit dine~ rechten peyn hinter sine~ linckes vnd wurff in vber de~ rueck</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 550: Line 578:
 
| <p>[23] {{red|b=1|The counter against}}</p>
 
| <p>[23] {{red|b=1|The counter against}}</p>
  
<p>Note, if one does this to you then let your sword go from the blade, and grasp with your left hand behind and over his shoulder, and grab your sword once again by the blade, and pull him close to you, and swing yourself from him on your right side</p>
+
<p>Note, if one does this to you then let your sword go from the blade, and grasp with your left hand behind and over his shoulder, and grab your sword once again by the blade, and pull him close to you, and swing yourself from him on your right side.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|1|lbl=77v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|1|lbl=77v|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein brüch}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein brüch}}</p>
{{red|Item}} wer dir thutt so loß din swertt gen peÿ der clinge~ vnd begriff mit diner lincken hant hinten vber sin schultern vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd druck ÿn vast zu dir vnd schwing dich von ÿm auff din rechte sÿtenn ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir thutt so loß din swertt gen peÿ der clinge~ vnd begriff mit diner lincken hant hinten vber sin schultern vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd druck ÿn vast zu dir vnd schwing dich von ÿm auff din rechte sÿtenn ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 574: Line 603:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|2|lbl=77v}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|2|lbl=77v}}
 
|  
 
|  
| '''[140r] {{red|Ein stueck}}
+
| <p>[140r] {{red|b=1|Ein stueck}}</p>
{{red|Item}} Arbeÿt er mit dir hoch vnd stich dir zu dem gesicht so stich von vnte~ auff zwischen sine~ beÿde~ armen vnd vber sin lincke achsell / begriff ÿm mit diner hant hintter seyne lincke vnd wurff din schwe~t mit dem pÿntt auff din lincke achsell vnd griff mit diner rechte~ ym yn sin rechte~ elnboge~ / stoß vast von vnte~ auff vnd nim dz gewichtt so plybt dz swe~t vnder seyne~ lincken arm zwüschen uwer peÿde~ ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Arbeÿt er mit dir hoch vnd stich dir zu dem gesicht so stich von vnte~ auff zwischen sine~ beÿde~ armen vnd vber sin lincke achsell / begriff ÿm mit diner hant hintter seyne lincke vnd wurff din schwe~t mit dem pÿntt auff din lincke achsell vnd griff mit diner rechte~ ym yn sin rechte~ elnboge~ / stoß vast von vnte~ auff vnd nim dz gewichtt so plybt dz swe~t vnder seyne~ lincken arm zwüschen uwer peÿde~ ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 595: Line 625:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|1|lbl=78r}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|1|lbl=78r}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Aber ein stück}}
+
| <p>{{red|b=1|Aber ein stück}}</p>
{{red|Item}} Arbeit er aber hoch mit dir so stich aber vnte~ auff zwuschen sine~ beÿde~ armen vnd loß din lincke hant varn von der clingen vnd griff obñ zu vber din swertt riesch vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd stos ÿm beÿde swertt vber den hals hinten vber sin ruck gar ab hÿn ÿn sein beÿd knÿebug vnd reiß vast untte~ an dich vnd mit dem haupt stoß vast von dir so wurfstu ÿn auff den ruck ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Arbeit er aber hoch mit dir so stich aber vnte~ auff zwuschen sine~ beÿde~ armen vnd loß din lincke hant varn von der clingen vnd griff obñ zu vber din swertt riesch vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd stos ÿm beÿde swertt vber den hals hinten vber sin ruck gar ab hÿn ÿn sein beÿd knÿebug vnd reiß vast untte~ an dich vnd mit dem haupt stoß vast von dir so wurfstu ÿn auff den ruck ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 615: Line 646:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein bruch dar wider}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein bruch dar wider}}</p>
{{red|Itm~}} Wer dir dz thün will vnd will dir die beÿde swe~t vber den hals stoßen so far mit diner rechtenn hant in sein lincke site~ vber sin ruck vnd schrit mit dine~ rechte~ peÿn vorn fur sein linckes peÿn vnd würff yn vber die hueff der bruch gett zu beÿden site~ zu° ~  
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wer dir dz thün will vnd will dir die beÿde swe~t vber den hals stoßen so far mit diner rechtenn hant in sein lincke site~ vber sin ruck vnd schrit mit dine~ rechte~ peÿn vorn fur sein linckes peÿn vnd würff yn vber die hueff der bruch gett zu beÿden site~ zu° ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 634: Line 666:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|-|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|-|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''[140v] {{red|Ein stueck}}
+
| <p>[140v] {{red|b=1|Ein stueck}}</p>
{{red|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht vnd begriff dan syn swert peÿ der clinge~ zu deinem swertt in din lincke hant vnd windt mit dine~ knaupff von vnte~ auff vber sin rechte hant vnd heb dan vast vber sich vnd reiß den auff din rechte~ site~ So blytt dir din swe~t auff dem rechte~ arm das ist dz swert nemen
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht vnd begriff dan syn swert peÿ der clinge~ zu deinem swertt in din lincke hant vnd windt mit dine~ knaupff von vnte~ auff vber sin rechte hant vnd heb dan vast vber sich vnd reiß den auff din rechte~ site~ So blytt dir din swe~t auff dem rechte~ arm das ist dz swert nemen</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 655: Line 688:
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|1|lbl=79r}}
 
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|1|lbl=79r}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Aber ein stueck}}
+
| <p>{{red|b=1|Aber ein stueck}}</p>
{{red|Itm~}} Wan dü ÿm ÿn lauffest so stich ÿm vßwendig zu° sinem gesicht vnd griff mit dÿner lincken hant ÿm zwuschen sin <del>peyn</del> peyd hend in sin swe~tz clingen vnd loß dan din swert vallen vnd griff mit diner rechte~ hant hintter sin rechte auch in syn swt clingen vnd druck mit diner rechte~ hant sein swert vast zu dir in din rechte syte~ So griff dan mit diner lincken hant von oben nÿder zwischen sin beyde~ arm sy nÿmpstu Im dz schwert ~
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan dü ÿm ÿn lauffest so stich ÿm vßwendig zu° sinem gesicht vnd griff mit dÿner lincken hant ÿm zwuschen sin <del>peyn</del> peyd hend in sin swe~tz clingen vnd loß dan din swert vallen vnd griff mit diner rechte~ hant hintter sin rechte auch in syn swt clingen vnd druck mit diner rechte~ hant sein swert vast zu dir in din rechte syte~ So griff dan mit diner lincken hant von oben nÿder zwischen sin beyde~ arm sy nÿmpstu Im dz schwert ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 670: Line 704:
 
| <p>[29] {{red|b=1|A counter against}}</p>
 
| <p>[29] {{red|b=1|A counter against}}</p>
  
<p>Note, if one does this to you, and takes your sword, and would twist out, Then grasp with your right hand behind his right, and your left hand behind his right elbow, then you have him around his back.</p>
+
<p>Note, if one does this to you, and takes your sword, and would twist out. Then grasp with your right hand behind his right, and your left hand behind his right elbow, then you have him around his back.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|1|lbl=79v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|1|lbl=79v|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Ein wider brüch}}
+
| <p>{{red|b=1|Ein wider brüch}}</p>
{{red|Item}} Wer dir daß thutt vnd dir dz swert will nemen vnd auß winden will mit dyner rechten hant sin rechte vnd mit dÿner hintter sin rechten elnbogen So gewinstu Im den ruck ann
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Wer dir daß thutt vnd dir dz swert will nemen vnd auß winden will mit dyner rechten hant sin rechte vnd mit dÿner hintter sin rechten elnbogen So gewinstu Im den ruck ann</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 696: Line 731:
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080r.jpg|1|lbl=80r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080r.jpg|1|lbl=80r|p=1}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Aber ein stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Aber ein stuck}}</p>
{{red|Itm~}} Wan ir beyde vmb ey swert vmb ein schwert kryegt So tracht dz dü chabpst din lincke hant hintter '''[141r]''' sÿner rechten in sÿnem bÿndt Vnd din rechte hantt zwueschen seinen beÿden hende~ in sÿns schwerts clingen So begriff ÿn dan mit dÿner lincken hant yn syne rechte vnd griff dan mit dÿner rechte~ von vnte~ auff sein rechte~ arm vnd schrytt mÿt dyne~ rechte~ peÿn hÿnder synen lÿnckes / zueck er das pein hindersich So schrÿtt zwueschen sÿn beyde peyn vnd stos ÿn dan sÿn arm mit diner lincken hant von dir auff din lincke sytenn vnd zuch ÿn mit der recht / sÿn rechte~ arm vast an dich vnd ein wenig vber sich vff din rechte sÿtenn
+
 
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan ir beyde vmb ey swert vmb ein schwert kryegt So tracht dz dü chabpst din lincke hant hintter [141r] sÿner rechten in sÿnem bÿndt Vnd din rechte hantt zwueschen seinen beÿden hende~ in sÿns schwerts clingen So begriff ÿn dan mit dÿner lincken hant yn syne rechte vnd griff dan mit dÿner rechte~ von vnte~ auff sein rechte~ arm vnd schrytt mÿt dyne~ rechte~ peÿn hÿnder synen lÿnckes / zueck er das pein hindersich So schrÿtt zwueschen sÿn beyde peyn vnd stos ÿn dan sÿn arm mit diner lincken hant von dir auff din lincke sytenn vnd zuch ÿn mit der recht / sÿn rechte~ arm vast an dich vnd ein wenig vber sich vff din rechte sÿtenn</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 748: Line 784:
 
| <p>[33] {{red|b=1|The second mortal strike}}</p>
 
| <p>[33] {{red|b=1|The second mortal strike}}</p>
  
<pNote, stab him inward to his face, but let your sword drive with the grip, and now grasp your sword with both hands on the blade, and strike him with the pommel to the left shoulder.</p>
+
<p>Note, stab him inward to his face, but let your sword drive with the grip, and now grasp your sword with both hands on the blade, and strike him with the pommel to the left shoulder.</p>
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
Line 998: Line 1,034:
  
 
|-  
 
|-  
|  
+
| class="noline" |  
| <p>{{red|b=1|The End.}}</p>
+
| class="noline" | <p>{{red|b=1|The End.}}</p>
  
 
<p>{{red|b=1|Upon the Eve of Mary Magdalene in 1491.}}</p>
 
<p>{{red|b=1|Upon the Eve of Mary Magdalene in 1491.}}</p>
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
| {{red|b=1|Fimis (!)}}
+
| class="noline" | <p>{{red|b=1|Fimis (!)}}</p>
{{red|b=1|In vigilia maria magdaglena 1491}}
+
 
|  
+
<p>{{red|b=1|In vigilia maria magdaglena 1491}}</p>
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
 
+
| class="noline" |  
|}
+
 
{{master end}}
+
|}
 
+
{{master end}}
 +
 
 
{{master begin
 
{{master begin
 
  | title = Sword and Buckler
 
  | title = Sword and Buckler
 
  | width = 540em
 
  | width = 540em
 
}}
 
}}
{| class="floated master"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
 
! <p>Images</p>
 
! <p>Images</p>
Line 1,051: Line 1,088:
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|2|lbl=127v}}
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|2|lbl=127v}}
 
|  
 
|  
| '''[54r] {{red|Her nach stond geschriben die stuck mitt dem buckler}}'''
+
| <p>[54r] {{red|b=1|Her nach stond geschriben die stuck mitt dem buckler}}</p>
| '''[105r] Hie heben sich ann die stugk mit dem Bugler die Maister andre lignizer gesazt hat in vj stuck alls hernach gemalt statt'''
+
| <p>[105r] Hie heben sich ann die stugk mit dem Bugler die Maister andre lignizer gesazt hat in vj stuck alls hernach gemalt statt</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,073: Line 1,110:
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|3|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| Das erst stuck mit dem buckler
+
| <p>Das erst stuck mit dem buckler</p>
  
vß dem oberhaw° wen du den oberhaw trÿbst zu dem mañe So secz mitt dem knopffe din schwert inwendig vff dine~ bückler zu dine~ <del>dawmen</del> dav~men Vñ stich in von vnde~ auff zu sine~ gesichte vñ wind gege~ sine~ schwert vñ lauß überschnappen dz gät zu võ baÿden sÿtten ~
+
<p>vß dem oberhaw° wen du den oberhaw trÿbst zu dem mañe So secz mitt dem knopffe din schwert inwendig vff dine~ bückler zu dine~ <del>dawmen</del> dav~men Vñ stich in von vnde~ auff zu sine~ gesichte vñ wind gege~ sine~ schwert vñ lauß überschnappen dz gät zu võ baÿden sÿtten ~</p>
| Das Erst stuck mit dem pu~gler
+
| <p>Das Erst stuck mit dem pu~gler</p>
  
auß dem oberchaw dreÿbest tzue dem mane So setz mit dem knofp dein Sswertt in wendig auff deinenn pu~gler zue deinem dawmen vnd stich ÿm von vnden auff zue seinem gesicht vnd windt gegen seinem Schwert vnd las vber schnappen das get zue padn seyden
+
<p>auß dem oberchaw dreÿbest tzue dem mane So setz mit dem knofp dein Sswertt in wendig auff deinenn pu~gler zue deinem dawmen vnd stich ÿm von vnden auff zue seinem gesicht vnd windt gegen seinem Schwert vnd las vber schnappen das get zue padn seyden</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,100: Line 1,137:
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|4|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Daß ander stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Daß ander stuck}}</p>
Item vß dem vnderhaw° wenn er dir oben eÿn haw°t von '''[54v]''' siner rechten achseln So wind gege~ im vff din lincken sÿtten gegen dine~ schilt So stest du in zwaÿen schilten So wind dann vff din <del>recht~</del> rechte sÿtten bloß vñ grÿff im nach dem mau~l / wert er dir dz vñ helt den schilt vff So nÿm daß linck <del>bain</del> baÿn daß gät zu baÿden sÿtten zu° ~~
+
 
| '''Das ander stuck'''
+
<p>Item vß dem vnderhaw° wenn er dir oben eÿn haw°t von [54v] siner rechten achseln So wind gege~ im vff din lincken sÿtten gegen dine~ schilt So stest du in zwaÿen schilten So wind dann vff din <del>recht~</del> rechte sÿtten bloß vñ grÿff im nach dem mau~l / wert er dir dz vñ helt den schilt vff So nÿm daß linck <del>bain</del> baÿn daß gät zu baÿden sÿtten zu° ~~</p>
Item auß dem vnder chaw wan er dir oben zue chawtt von seiner rechten achselln so wind gegen Im auf dein linke seite~ gegen deinem schilt so stostu in tzwaien schilden so wind den auff dein Recht seiden ploß vnnd greÿff Im nach dem Maull werett Er dir das vnd chebt denn schilt auff So nim das link pain das get zue paiden seidenn
+
| <p>'''Das ander stuck'''</p>
 +
 
 +
<p>Item auß dem vnder chaw wan er dir oben zue chawtt von seiner rechten achselln so wind gegen Im auf dein linke seite~ gegen deinem schilt so stostu in tzwaien schilden so wind den auff dein Recht seiden ploß vnnd greÿff Im nach dem Maull werett Er dir das vnd chebt denn schilt auff So nim das link pain das get zue paiden seidenn</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,124: Line 1,163:
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|5|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Daß dritt <del>stuc</del> stuck }}
+
| <p>{{red|b=1|Daß dritt <del>stuc</del> stuck }}</p>
Item vß dem bückler / vß dem wechselhaw° streÿch von der lincken sÿtten vß dem buckler fast übersich In sin schwert vñ haw° im dann võ der lincken sÿtten zu dem hau~pt Vnnd wind bloß vñ stoß im nach dem mau~l / Hept er mitt schilt vñ schwert vnnd wert daß So haw° '''[55r]''' mitt der langen schnide~ vnnd nach dem <del>reche</del> rechten bain dz gät och zu° baiden sÿtten ~
+
 
| '''Das dritt stuck'''
+
<p>Item vß dem bückler / vß dem wechselhaw° streÿch von der lincken sÿtten vß dem buckler fast übersich In sin schwert vñ haw° im dann võ der lincken sÿtten zu dem hau~pt Vnnd wind bloß vñ stoß im nach dem mau~l / Hept er mitt schilt vñ schwert vnnd wert daß So haw° [55r] mitt der langen schnide~ vnnd nach dem <del>reche</del> rechten bain dz gät och zu° baiden sÿtten ~</p>
Item auß dem pugler auß dem wechsell chaw streich von der lincken seiden auß dein bu~gler vast vber stich in sein Schwert vnd chaw im den von der lingen seiten zue dem chawbt vnd wind ploß vnd stoss im nach dem maul chebt Er mit schilt vnd mit Swert vnd went das so chaw '''[105v]''' mit der langen schneid im nach dem rechten pain das get auch zue paiden seiten
+
| <p>'''Das dritt stuck'''</p>
 +
 
 +
<p>Item auß dem pugler auß dem wechsell chaw streich von der lincken seiden auß dein bu~gler vast vber stich in sein Schwert vnd chaw im den von der lingen seiten zue dem chawbt vnd wind ploß vnd stoss im nach dem maul chebt Er mit schilt vnd mit Swert vnd went das so chaw [105v] mit der langen schneid im nach dem rechten pain das get auch zue paiden seiten</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,149: Line 1,190:
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|6|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|6|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|daß vierd stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|daß vierd stuck}}</p>
Item vß dem mittelhaw° mach die zwerch zu° baiden sÿtten vñ den schaittler mitt der lange~ schniden vñ stich im vnden zu° sinen gemächt ~~
+
 
| '''Das viert stuck'''
+
<p>Item vß dem mittelhaw° mach die zwerch zu° baiden sÿtten vñ den schaittler mitt der lange~ schniden vñ stich im vnden zu° sinen gemächt ~~</p>
Iem [!] auß dem midellchaw mach die drew tzug paiden Seid~ Vnd denn scheidler mit der langen schneid vnd stich ym vnden zue seinem gemecht
+
| <p>'''Das viert stuck'''</p>
 +
 
 +
<p>Iem [!] auß dem midellchaw mach die drew tzug paiden Seid~ Vnd denn scheidler mit der langen schneid vnd stich ym vnden zue seinem gemecht</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,176: Line 1,219:
 
{{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|7|lbl=-}}
 
{{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|7|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Daß funfft <del>fu~n</del> stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Daß funfft <del>fu~n</del> stuck}}</p>
Item vß dem stürczhaw° thu alß so du im zu der lincken sÿtten über sinen schilt wöllest stechen vñ far mitt dem ort vnden durch vñ stich im inwendig sines schilts zu° de~ lÿbe Vnnd / Indes / wind vff din lincke sÿtten / wert er dir dz So nÿm sin '''[55v]''' recht baÿn mitt der langen schnÿd~ /
+
 
| '''das funnft stuck'''
+
<p>Item vß dem stürczhaw° thu alß so du im zu der lincken sÿtten über sinen schilt wöllest stechen vñ far mitt dem ort vnden durch vñ stich im inwendig sines schilts zu° de~ lÿbe Vnnd / Indes / wind vff din lincke sÿtten / wert er dir dz So nÿm sin [55v] recht baÿn mitt der langen schnÿd~ /</p>
Iem auß dem sturtz chaw thue sam dw ym tzue der lingken seiden vber sein schilt stechen vnd far mit dem Ord vnden durch vnd stich im in ÿnwaidig seines Schildes zue dem leÿb vnd in des wind auff dein Lincke seiden werd Er dir das so nim sein rechtes pain mit der langen Schneid
+
| <p>'''das funnft stuck'''</p>
 +
 
 +
<p>Iem auß dem sturtz chaw thue sam dw ym tzue der lingken seiden vber sein schilt stechen vnd far mit dem Ord vnden durch vnd stich im in ÿnwaidig seines Schildes zue dem leÿb vnd in des wind auff dein Lincke seiden werd Er dir das so nim sein rechtes pain mit der langen Schneid</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,192: Line 1,237:
  
 
|-  
 
|-  
|  
+
| class="noline" |  
| <p>[6] {{red|b=1|The sixth piece}}</p>
+
| class="noline" | <p>[6] {{red|b=1|The sixth piece}}</p>
  
 
<p>Item: take the blade to the buckler in your left hand, and turn against him with the half sword. If he cuts or thrusts at you from above to the face or from below to the legs, let your right hand go from the bind<ref>Although both the Dresden and Rome versions say ''bind'', what they probably mean is the fastening of the hand, or the grip upon the sword.</ref> and ''Versetz''<ref>The instruction to ''Versetz'' could mean “to obstruct”.</ref> with shield and with sword, and grip with your right hand to the shield, well below to his right side, and twist out to your right side. Thus, you take the shield from him.<ref>More correctly, both the Dresden and Rome versions say: “Thus, you have taken the shield from him.” However, the sudden change of tense seems a little abrupt and awkward, so I prefer to maintain the same tense as the rest of the instruction, for stylistic reasons.</ref></p>
 
<p>Item: take the blade to the buckler in your left hand, and turn against him with the half sword. If he cuts or thrusts at you from above to the face or from below to the legs, let your right hand go from the bind<ref>Although both the Dresden and Rome versions say ''bind'', what they probably mean is the fastening of the hand, or the grip upon the sword.</ref> and ''Versetz''<ref>The instruction to ''Versetz'' could mean “to obstruct”.</ref> with shield and with sword, and grip with your right hand to the shield, well below to his right side, and twist out to your right side. Thus, you take the shield from him.<ref>More correctly, both the Dresden and Rome versions say: “Thus, you have taken the shield from him.” However, the sudden change of tense seems a little abrupt and awkward, so I prefer to maintain the same tense as the rest of the instruction, for stylistic reasons.</ref></p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080v.jpg|3|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:Cod.44.A.8 080v.jpg|3|lbl=-}}
|  
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|8|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|8|lbl=-}}
|  
+
| class="noline" |  
| {{red|b=1|Daß sechst stuckh ~}}
+
| class="noline" | <p>{{red|b=1|Daß sechst stuckh ~}}</p>
Item nÿm din clingen zu dem bu~ckler in din lincke hand vnd wind gegen im alß mitt dem halben schwert / hawt er ode~ sticht er dir oben zu° der gesicht oder vnden zu° dem baÿn So lauß din rechte hand faren von dem pind vnd versecz im dz mitt schilt vnd mitt schwert vñ griff dann mitt dine~ rechte~ hannd vff sin rechte sÿtten nach dem schilt wol vndersich vnd re dree in vff din rechte sÿtten So haustu im den schilt genomen ~
+
 
| '''Das sechst stuckh'''
+
<p>Item nÿm din clingen zu dem bu~ckler in din lincke hand vnd wind gegen im alß mitt dem halben schwert / hawt er ode~ sticht er dir oben zu° der gesicht oder vnden zu° dem baÿn So lauß din rechte hand faren von dem pind vnd versecz im dz mitt schilt vnd mitt schwert vñ griff dann mitt dine~ rechte~ hannd vff sin rechte sÿtten nach dem schilt wol vndersich vnd re dree in vff din rechte sÿtten So haustu im den schilt genomen ~</p>
Item nim dein kling zue dem bugler in dein linge Hannd vnd wind gegen ym als mit dem helen Schwert hawet Er oder sticht er dir obe~ zue dem Gesicht oder vnden nach den pein so las dein reche Hand farn von dem pind vnd versetz im des mit dem schilt vnd swert vnd greÿff den mit deiner Rechten hand auff sein rechte seiden nach dem schilt wol vnder sich vnd dree in auff dein Rechte seid so hast due in dem schilt genomem  
+
| class="noline" | <p>'''Das sechst stuckh'''</p>
|  
+
 
|  
+
<p>Item nim dein kling zue dem bugler in dein linge Hannd vnd wind gegen ym als mit dem helen Schwert hawet Er oder sticht er dir obe~ zue dem Gesicht oder vnden nach den pein so las dein reche Hand farn von dem pind vnd versetz im des mit dem schilt vnd swert vnd greÿff den mit deiner Rechten hand auff sein rechte seiden nach dem schilt wol vnder sich vnd dree in auff dein Rechte seid so hast due in dem schilt genomem</p>
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/84|2|lbl=-}}
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|3|lbl=-}}
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|4|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/84|2|lbl=-}}
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 71r.jpg|2|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|3|lbl=-}}
 +
| class="noline" | {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|4|lbl=-}}
 +
| class="noline" | {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 71r.jpg|2|lbl=-}}
  
 
|}
 
|}
Line 1,222: Line 1,269:
 
  | width = 420em
 
  | width = 420em
 
}}
 
}}
{| class="floated master"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
 
! <p>Images</p>
 
! <p>Images</p>
Line 1,240: Line 1,287:
  
 
|-  
 
|-  
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|400x400px|center]]
+
| rowspan="3" | [[file:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|400x400px|center]]
| <p>[1] {{red|b=1|Here begins the wrestling of Master Andres Lignitzer}}<br/><br/></p>
+
| <p>{{red|b=1|Here begins the wrestling of Master Andres Lignitzer}}</p>
 
 
<p>The first wrestling – When you clinch up at the arms, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. If he holds you loosely, reach with your left for his right arm, grab him by the fingers, and jerk them to your left side. This is how you break his balance.</p>
 
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|1|lbl=81r}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|1|lbl=81r}}
 
|  
 
|  
Line 1,249: Line 1,294:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[64r] {{red|Hie heben sich an die Ringen}}
+
| <p>[64r] {{red|b=1|Hie heben sich an die Ringen}}</p>
<br/>{{red|Item /}} das erst ringen / hat er dich beÿ dem arm~ gefast / vnd du in wider / So tracht das du <del>in w</del> mit deiner glecken handt in wemdig [!] seins rechten arms pist / vnd mit deiner rechten handt / auswendig seins lincken pist / hat er dich dan los / So greiff vor mit deiner gliggen hant auff sein glincke hant vnd begreiff in pey seinen vingern vnd prich die / auff sein lincke seÿttñ / so nymbst du im das gewicht
 
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|1|lbl=148v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|1|lbl=148v}}
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
 +
|-
 +
| <p>[1] '''The first wrestling'''</p>
 +
 +
<p>When you clinch up at the arms, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. If he holds you loosely, reach with your left for his left arm, grab him by the fingers, and jerk them to your left side. This is how you break his balance.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|2|lbl=-}}
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
| <p>{{red|b=1|Item /}} das erst ringen /</p>
 +
 +
<p>hat er dich beÿ dem arm~ gefast / vnd du in wider / So tracht das du <del>in w</del> mit deiner glecken handt in wemdig [!] seins rechten arms pist / vnd mit deiner rechten handt / auswendig seins lincken pist / hat er dich dan los / So greiff vor mit deiner gliggen hant auff sein glincke hant vnd begreiff in pey seinen vingern vnd prich die / auff sein lincke seÿttñ / so nymbst du im das gewicht</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,262: Line 1,325:
  
 
<p>When someone does this to you and reaches for your fingers, spring with your right leg in front of both of his legs and reach with your right hand behind and around his back. Throw him in front of yourself to your left side.</p>
 
<p>When someone does this to you and reaches for your fingers, spring with your right leg in front of both of his legs and reach with your right hand behind and around his back. Throw him in front of yourself to your left side.</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|2|lbl=-}}
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der prüch dawider}}
+
| <p>{{red|b=1|Der prüch dawider}}</p>
Wer dir das thüet / vnd dir nach den vingerñ greifft / So spring mit deinem rechtñ pain / fu~r sein paide pain / vnd greiff mit deine° rechten handt hinten vber seinen ruck vnd wu~rff in fu~r dich auff dein lincke seyttñ /
+
 
 +
<p>Wer dir das thüet / vnd dir nach den vingerñ greifft / So spring mit deinem rechtñ pain / fu~r sein paide pain / vnd greiff mit deine° rechten handt hinten vber seinen ruck vnd wu~rff in fu~r dich auff dein lincke seyttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149r.jpg|1|lbl=149r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149r.jpg|1|lbl=149r}}
 
|  
 
|  
Line 1,281: Line 1,345:
  
 
<p>When you clinch up at the arms, fall with your right arm over his left hand and help your right arm with your left hand. Turn away from him to your left side.</p>
 
<p>When you clinch up at the arms, fall with your right arm over his left hand and help your right arm with your left hand. Turn away from him to your left side.</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|3|lbl=-}}
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das Ander Ringen}}
+
| <p>{{red|b=1|Das Ander Ringen}}</p>
Hat er dich gefast aber peÿ dem arm~ du in wider als vor / so vall mit deine~ rechtñ arm~ vber sein lincke handt / vnd kumb mit deiner glincken handt / deiner rechtñ zu hilff / vnd schwing dich auff dein lincke seÿtten /
+
 
 +
<p>Hat er dich gefast aber peÿ dem arm~ du in wider als vor / so vall mit deine~ rechtñ arm~ vber sein lincke handt / vnd kumb mit deiner glincken handt / deiner rechtñ zu hilff / vnd schwing dich auff dein lincke seÿtten /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|1|lbl=149v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|1|lbl=149v}}
 
|  
 
|  
Line 1,300: Line 1,365:
 
<p>When you clinch up at the arms as before, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. Strike his left hand from underneath with your right hand so that you have it on your right shoulder. Spring with your right leg in front of his left leg and wrap your right arm from the outside around his left arm. Help your right arm with your left hand and turn yourself away from him to your left side.</p>
 
<p>When you clinch up at the arms as before, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. Strike his left hand from underneath with your right hand so that you have it on your right shoulder. Spring with your right leg in front of his left leg and wrap your right arm from the outside around his left arm. Help your right arm with your left hand and turn yourself away from him to your left side.</p>
 
|  
 
|  
{{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|1|lbl=81v|p=1}}
+
{{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|5|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|1|lbl=81v|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das dritt ringen /}}
+
| <p>{{red|b=1|Das dritt ringen /}}</p>
Hat er dich aber gefasset als vor peÿ den arm~ vnd du in wider So betracht das die glinck handt inwendig seins rechtñ arm~s seÿ vnd dein rechte auswendig seins glingken arm~s / So stoß mit deiner rechtñ handt vndten auff im sein glinggen vber dein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechte~ arm~ / von aussen von aussen [!] vber sein glencken arm~ / vnd thu mit deiner glincken handt dein rechten arm~ zu hilff vnd schwing dich dan von im auff dein lingke seÿttñ
+
 
 +
<p>Hat er dich aber gefasset als vor peÿ den arm~ vnd du in wider So betracht das die glinck handt inwendig seins rechtñ arm~s seÿ vnd dein rechte auswendig seins glingken arm~s / So stoß mit deiner rechtñ handt vndten auff im sein glinggen vber dein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechte~ arm~ / von aussen von aussen [!] vber sein glencken arm~ / vnd thu mit deiner glincken handt dein rechten arm~ zu hilff vnd schwing dich dan von im auff dein lingke seÿttñ</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,324: Line 1,390:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der pruch da wider}}
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
Wer dir das thüet / vnd dir deinen glinggen arm~ vber sein hals gestossen hat / So var mit deine~ glincken arm~ vber sein kopf / fu~r dein prust / begreiff yn mit deiner glinggen hant peÿ seine~ glingge~ arm~ / vnd mit deiner rechten handt / greiff aus wendig in sein rechte knyepu~g / vnd heb vbe°sich / vnd tauch oben auff dein glengge seyttñ / so wirfstu in auff den rugk /
+
 
 +
<p>Wer dir das thüet / vnd dir deinen glinggen arm~ vber sein hals gestossen hat / So var mit deine~ glincken arm~ vber sein kopf / fu~r dein prust / begreiff yn mit deiner glinggen hant peÿ seine~ glingge~ arm~ / vnd mit deiner rechten handt / greiff aus wendig in sein rechte knyepu~g / vnd heb vbe°sich / vnd tauch oben auff dein glengge seyttñ / so wirfstu in auff den rugk /</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,343: Line 1,410:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[64v] {{red|Das viert Ringen}}
+
| <p>[64v] {{red|b=1|Das viert Ringen}}</p>
Far mit dem rechten arm~ von aussen vber sein glengge / vnd greiff mit deiner rechten handt / fu~r sein prüst Im in sein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechten pain hindter sein glings / vnnd greiff mit deiner glingen handt in wenig in sein glengge knyepueg / vnd wurff in auff sein rechte seÿttñ /
+
 
 +
<p>Far mit dem rechten arm~ von aussen vber sein glengge / vnd greiff mit deiner rechten handt / fu~r sein prüst Im in sein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechten pain hindter sein glings / vnnd greiff mit deiner glingen handt in wenig in sein glengge knyepueg / vnd wurff in auff sein rechte seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 150v.jpg|1|lbl=150v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 150v.jpg|1|lbl=150v}}
 
|  
 
|  
Line 1,356: Line 1,424:
 
| <p>[7] {{red|b=1|The counter}}</p>
 
| <p>[7] {{red|b=1|The counter}}</p>
  
<p>When someone does this do you, grab his right arm by the wrist with your right hand and his right elbow from bellow with your left hand. This is how you throw him on his mouth.<ref>There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back.</ref></p>
+
<p>When someone does this do you, grab his right arm by the wrist with your right hand and his right elbow from bellow with your left hand. This is how you throw him on his mouth.<ref>There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back”.</ref></p>
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|1|lbl=82r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|1|lbl=82r|p=1}}
Line 1,363: Line 1,431:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der pruch dawider}}
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch dawider}}</p>
Wer dir das thuet / So greiff mit deiner rechten handt / hindter sein rechte / vnd greiff mit deiner glenggen handt von vndten auff in sein rechtñ ellpogen / So wurfst du in auff das maul /
+
 
 +
<p>Wer dir das thuet / So greiff mit deiner rechten handt / hindter sein rechte / vnd greiff mit deiner glenggen handt von vndten auff in sein rechtñ ellpogen / So wurfst du in auff das maul /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151r.jpg|1|lbl=151r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151r.jpg|1|lbl=151r}}
 
|  
 
|  
Line 1,382: Line 1,451:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das funfft Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das funfft Stuck}}</p>
Far mit deinem <sup>rechtñ</sup> arm~ von vndten auff inwendig vber sein glengñ arm~ vnd truck in vast zu dir in dein rechte seyttñ / vnd spring mit deinem glincken pain hindter sein glingks vnd far mit deinem glinggen arm~ im vber die rechtñ <del>aff</del> achssel vber sein hals / vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ /
+
 
 +
<p>Far mit deinem <sup>rechtñ</sup> arm~ von vndten auff inwendig vber sein glengñ arm~ vnd truck in vast zu dir in dein rechte seyttñ / vnd spring mit deinem glincken pain hindter sein glingks vnd far mit deinem glinggen arm~ im vber die rechtñ <del>aff</del> achssel vber sein hals / vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151v.jpg|1|lbl=151v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151v.jpg|1|lbl=151v}}
 
|  
 
|  
Line 1,401: Line 1,471:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Pruch da wider /}}
+
| <p>{{red|b=1|Pruch da wider /}}</p>
Wer dir das thuet / So stan freylich / vnd greiff mit deiner rechtñ handt vber sein sein [!] glincken arm~ fu~r sein prust im vndter das maul / vnd zeuch in fu~r dich / vber dein glinggs diech / vnd auff dein rechte seÿttñ /
+
 
 +
<p>Wer dir das thuet / So stan freylich / vnd greiff mit deiner rechtñ handt vber sein sein [!] glincken arm~ fu~r sein prust im vndter das maul / vnd zeuch in fu~r dich / vber dein glinggs diech / vnd auff dein rechte seÿttñ /</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,420: Line 1,491:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das sechst stuck /}}
+
| <p>{{red|b=1|Das sechst stuck /}}</p>
Tracht das dein glengge handt aus wendig seins rechten arms seÿ / vnd dein rechte handt in wendig seins glenggen arm~s / vnd far dan mit deiner rechtñ handt / von vndten auff vndter sein rechtñ arm~ / vnd zwischen deins glenggen arms / vnd heb vast vbersich auff dein rechte seÿttñ / vnd nym im das gewicht / das stuck zu paidñ se[yttñ]
+
 
 +
<p>Tracht das dein glengge handt aus wendig seins rechten arms seÿ / vnd dein rechte handt in wendig seins glenggen arm~s / vnd far dan mit deiner rechtñ handt / von vndten auff vndter sein rechtñ arm~ / vnd zwischen deins glenggen arms / vnd heb vast vbersich auff dein rechte seÿttñ / vnd nym im das gewicht / das stuck zu paidñ se[yttñ]</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|1|lbl=152r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|1|lbl=152r}}
 
|  
 
|  
Line 1,438: Line 1,510:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der pruch wider das stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch wider das stuck}}</p>
Ring im nach vnnd nÿm du im das gewicht /
+
 
 +
<p>Ring im nach vnnd nÿm du im das gewicht /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,457: Line 1,530:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das sibent Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das sibent Stuck}}</p>
Wen er dich peÿ den arm~en gefast hat / so la dein rechte handt schleiffen vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt hindter seiner lincken / vnd kum mit deiner glingken handt / deiner rechten '''[65r]''' handt zu hilff / vnd hab vast / vnd gang durch sein arm~ / auff dein rechte seÿttñ / So gewinst du im den rugk an /
+
 
 +
<p>Wen er dich peÿ den arm~en gefast hat / so la dein rechte handt schleiffen vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt hindter seiner lincken / vnd kum mit deiner glingken handt / deiner rechten [65r] handt zu hilff / vnd hab vast / vnd gang durch sein arm~ / auff dein rechte seÿttñ / So gewinst du im den rugk an /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|1|lbl=152v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|1|lbl=152v}}
 
|  
 
|  
Line 1,476: Line 1,550:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|pruch dar wider}}
+
| <p>{{red|b=1|pruch dar wider}}</p>
Wer dir durch gatt / So gang mit im durch / vnd fall in ain ringñ welches du wilt /
+
 
 +
<p>Wer dir durch gatt / So gang mit im durch / vnd fall in ain ringñ welches du wilt /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,489: Line 1,564:
 
| <p>[14] {{red|b=1|The eighth wrestling}}</p>
 
| <p>[14] {{red|b=1|The eighth wrestling}}</p>
  
<p>Let your arm slide and help your right hand with your left. Go through to your left side.<ref>The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm.</ref></p>
+
<p>Let your arm slide and help your right hand with your left. Go through to your left side.<ref>The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm”.</ref></p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|4|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,495: Line 1,570:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das achtet Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das achtet Stuck}}</p>
Las aber dein arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glingken handt / der rechten handt zu hilff / vnd gang durch auff <sup>dei~</sup> glincke seÿttñ /
+
 
 +
<p>Las aber dein arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glingken handt / der rechten handt zu hilff / vnd gang durch auff <sup>dei~</sup> glincke seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|3|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,514: Line 1,590:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|pruch dawider}}
+
| <p>{{red|b=1|pruch dawider}}</p>
Wer dir das thuet / vnd will dir auff <del>dein</del><sup>sein</sup> glingke seyttñ durch gan / So greiff mit deiner rechtñ handt / vber sein glingken Ellpogen / vnd ruck fast an dich / So wirfst du in aüff den rugken /
+
 
 +
<p>Wer dir das thuet / vnd will dir auff <del>dein</del><sup>sein</sup> glingke seyttñ durch gan / So greiff mit deiner rechtñ handt / vber sein glingken Ellpogen / vnd ruck fast an dich / So wirfst du in aüff den rugken /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|4|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,527: Line 1,604:
 
| <p>[16] {{red|b=1|The ninth wrestling}}</p>
 
| <p>[16] {{red|b=1|The ninth wrestling}}</p>
  
<p>Let your right hand slide on his left arm. Help your right hand with your left and turn away from him to your<ref>“his” (in the Glasgow Fechtbuch)</ref> left side. Pull his arm over your right shoulder.</p>
+
<p>Let your right hand slide on his left arm. Help your right hand with your left and turn away from him to your<ref>“his” (in Goliath).</ref> left side. Pull his arm over your right shoulder.<ref>“his” (in the Glasgow Fechtbuch).</ref></p>
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|1|lbl=83r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|1|lbl=83r|p=1}}
Line 1,534: Line 1,611:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das newnt Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das newnt Stuck}}</p>
Las aber dein rechte handt an seine~ glencken arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glincken handt deiner rechten handt zu hilff / vnd wend dich võ im auff sein glingge seÿttñ / vnd zeuch im den arm~ vber dei~ rechte achssel /
+
 
 +
<p>Las aber dein rechte handt an seine~ glencken arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glincken handt deiner rechten handt zu hilff / vnd wend dich võ im auff sein glingge seÿttñ / vnd zeuch im den arm~ vber dei~ rechte achssel /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153r.jpg|1|lbl=153r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153r.jpg|1|lbl=153r}}
 
|  
 
|  
Line 1,544: Line 1,622:
  
 
|-  
 
|-  
| <p>[17] '''[The Counter]'''</p>
+
| <p>[17] [The Counter]</p>
  
 
<p>[If he has grabbed you in this manner, strike him with your left hand from the front around his body and above his left shoulder from behind. Turn yourself to his or your left side and during that turn step with your left foot in front of his left foot and throw him.]</p>
 
<p>[If he has grabbed you in this manner, strike him with your left hand from the front around his body and above his left shoulder from behind. Turn yourself to his or your left side and during that turn step with your left foot in front of his left foot and throw him.]</p>
Line 1,570: Line 1,648:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das zechent stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das zechent stuck}}</p>
Wen du in peÿ dem arme~ hast gefasset das dein glincke handt inwendig seins rechtñ arms seÿ / vnd dein rechte aus wenidig seinenes glincken So far mit deiner glencken handt fur sein prust / vndter sein kÿnpacke~ vnd in sein glincke achssel / vnd greiff mit deiner rechtñ handt auß wendig im in sein glencke knyepu~g / vnd wurff in auff dein glincke seÿttñ / das stuck gett zu paidñ seÿttñ /
+
 
 +
<p>Wen du in peÿ dem arme~ hast gefasset das dein glincke handt inwendig seins rechtñ arms seÿ / vnd dein rechte aus wenidig seinenes glincken So far mit deiner glencken handt fur sein prust / vndter sein kÿnpacke~ vnd in sein glincke achssel / vnd greiff mit deiner rechtñ handt auß wendig im in sein glencke knyepu~g / vnd wurff in auff dein glincke seÿttñ / das stuck gett zu paidñ seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|1|lbl=153v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|1|lbl=153v}}
 
|  
 
|  
Line 1,589: Line 1,668:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der pruch da wider}}
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
Wen er dir das thuet / So nÿm im das gewicht /
+
 
 +
<p>Wen er dir das thuet / So nÿm im das gewicht /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,602: Line 1,682:
 
| <p>[20] {{red|b=1|The eleventh wrestling}}</p>
 
| <p>[20] {{red|b=1|The eleventh wrestling}}</p>
  
<p>If he has grabbed you so that both of his arms are under your arms, grab him behind by his left butt cheek with your right hand.<ref>Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek.</ref> Grab him under his jaw with your left hand, so that your left arm is between your and his chest. Push him away above and pull him to yourself below, so that you throw him on his back.</p>
+
<p>If he has grabbed you so that both of his arms are under your arms, grab him behind by his left butt cheek with your right hand.<ref>Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek”.</ref> Grab him under his jaw with your left hand, so that your left arm is between your and his chest. Push him away above and pull him to yourself below, so that you throw him on his back.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|4|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,608: Line 1,688:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das ainlifft Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das ainlifft Stuck}}</p>
Hat er dich gefasset das sein paide arm~ vndten sein / So greiff mit deiner rechtñ / im hindten auff sein glencken arspacken / vnd mit deiner glingken handt zwischñ Eür paider prust vndter sein kynpacken / Stos <del>v??l</del> oben vast võ dir / vnd zeuch vndten an dich / So wirfstü in auff den rucken
+
 
 +
<p>Hat er dich gefasset das sein paide arm~ vndten sein / So greiff mit deiner rechtñ / im hindten auff sein glencken arspacken / vnd mit deiner glingken handt zwischñ Eür paider prust vndter sein kynpacken / Stos <del>v??l</del> oben vast võ dir / vnd zeuch vndten an dich / So wirfstü in auff den rucken</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|1|lbl=154r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|1|lbl=154r}}
 
|  
 
|  
Line 1,626: Line 1,707:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Der pruch da wider}}
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
Wer dir das thüet / So la dein rechte handt farñ / vnd hab mit deine~ glengge~ handt vast in peÿ dem rück / vnd spring mit deine~ glingge~ pain fur in vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ  
+
 
 +
<p>Wer dir das thüet / So la dein rechte handt farñ / vnd hab mit deine~ glengge~ handt vast in peÿ dem rück / vnd spring mit deine~ glingge~ pain fur in vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,638: Line 1,720:
 
| <p>[22] {{red|b=1|Another counter to the previous wrestling}}</p>
 
| <p>[22] {{red|b=1|Another counter to the previous wrestling}}</p>
  
<p>When he has both of his arms under, go with both of your thumbs from bellow under his jaw or behind his ears.<ref>The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes.</ref> This is how you break free from his hold.</p>
+
<p>When he has both of his arms under, go with both of your thumbs from bellow under his jaw or behind his ears.<ref>The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes”.</ref> This is how you break free from his hold.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|1|lbl=83v}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|1|lbl=83v}}
 
|  
 
|  
Line 1,644: Line 1,726:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[65v] {{red|Item mer ain pruch auff das vor genant stuck wen aine~ paid hendt vndtñ hat}}
+
| <p>[65v] {{red|b=1|Item mer ain pruch auff das vor genant stuck wen aine~ paid hendt vndtñ hat}}</p>
So far mit paiden dawmen von vndten auff vndter seine~ kÿnpacken oder in die augen / oder hindter die orñ / So prist du dich von im
+
 
 +
<p>So far mit paiden dawmen von vndten auff vndter seine~ kÿnpacken oder in die augen / oder hindter die orñ / So prist du dich von im</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,657: Line 1,740:
 
| <p>[23] {{red|b=1|The twelfth wrestling}}</p>
 
| <p>[23] {{red|b=1|The twelfth wrestling}}</p>
  
<p>When you are in a neutral clinch position and you both have the same grips, make sure that your left arm is over his right arm and that your right arm is under<ref>“over” (in the Glasgow Fechtbuch)</ref> his left arm. Step with your right leg outwards<ref>The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”</ref> and pull his left arm with your left arm to yourself. Help your left arm with your right arm and throw him over your hip.<ref>Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip.</ref> This is possible on both sides.</p>
+
<p>When you are in a neutral clinch position and you both have the same grips, make sure that your left arm is over his right arm and that your right arm is under<ref>“over” (in the Glasgow Fechtbuch).</ref> his left arm. Step with your right leg outwards<ref>The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”.</ref> and pull his left arm with your left arm to yourself. Help your left arm with your right arm and throw him over your hip.<ref>Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip”.</ref> This is possible on both sides.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,663: Line 1,746:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das zwelfft Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das zwelfft Stuck}}</p>
Mit geleichñ fassen / hat er dich geleich gefasset vnd du in wider / So petracht das dein glingger arm~ vber vber [!] seine~ rechtñ / vnd dein rechter vber sein glincken kum seÿ / So <del>betracht</del> schreitt mit deinem rechtñ pain aus wendig hindter sein rechtes / vnd druck mit deine~ glinggen arm~ vast im sein glincken arm~ zu dir / vnd kum mit deine~ rechtñ arm~ deine~ glingge~ zu hilff / vnd wurff in vbe~ die hu~ff / das stuck gat zu paidñ seÿttñ /
+
 
 +
<p>Mit geleichñ fassen / hat er dich geleich gefasset vnd du in wider / So petracht das dein glingger arm~ vber vber [!] seine~ rechtñ / vnd dein rechter vber sein glincken kum seÿ / So <del>betracht</del> schreitt mit deinem rechtñ pain aus wendig hindter sein rechtes / vnd druck mit deine~ glinggen arm~ vast im sein glincken arm~ zu dir / vnd kum mit deine~ rechtñ arm~ deine~ glingge~ zu hilff / vnd wurff in vbe~ die hu~ff / das stuck gat zu paidñ seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154v.jpg|1|lbl=154v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154v.jpg|1|lbl=154v}}
 
|  
 
|  
Line 1,676: Line 1,760:
 
| <p>[24] {{red|b=1|The thirteenth wrestling}}</p>
 
| <p>[24] {{red|b=1|The thirteenth wrestling}}</p>
  
<p>When he has grabbed you so that your right hand is under and your left arm is over, grab him with your left hand by the left side of his neck and with your right hand by his jacket on his left side. Push his neck away from yourself towards the ground from above and lift him up a bit from bellow. Step with your left leg back and turn to your left side.<ref>Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him.</ref></p>
+
<p>When he has grabbed you so that your right hand is under and your left arm is over, grab him with your left hand by the left side of his neck and with your right hand by his jacket on his left side. Push his neck away from yourself towards the ground from above and lift him up a bit from bellow. Step with your left leg back and turn to your left side.<ref>Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him”.</ref></p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|3|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,682: Line 1,766:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das dreützehent stuck /}}
+
| <p>{{red|b=1|Das dreützehent stuck /}}</p>
Hat er dich aber gefasset / das dein rechte handt vndtñ ist / vnd de~ glingge oben / So greiff mit deiner glingñ handt ym an sein glinggñ hals / vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt an seiner glinggñ peÿ der jopen / vnd tauch oben an den hals von dir gegñ der erdñ vnd heb vndten ain wenig h auff / So dritt mit deine~ glingge~ pain hindter dich / vnd schwing dich dan auff dein glingge seÿttñ
+
 
 +
<p>Hat er dich aber gefasset / das dein rechte handt vndtñ ist / vnd de~ glingge oben / So greiff mit deiner glingñ handt ym an sein glinggñ hals / vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt an seiner glinggñ peÿ der jopen / vnd tauch oben an den hals von dir gegñ der erdñ vnd heb vndten ain wenig h auff / So dritt mit deine~ glingge~ pain hindter dich / vnd schwing dich dan auff dein glingge seÿttñ</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155r.jpg|1|lbl=155r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155r.jpg|1|lbl=155r}}
 
|  
 
|  
Line 1,702: Line 1,787:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das vierzehent Stück}}
+
| <p>{{red|b=1|Das vierzehent Stück}}</p>
Hat er dich gefasset mit gleichem vassen / das dein rechter arm~ aus wendig seins glinggen ist / dein glingger vndter seine~ rechtñ vchssn So zuckh dein glingken arm~ aus seine~ rechtñ vchssn / vnd druck mit deinem rechtñ arm~ in sein glengken vast zu dir / vnd far mit deiner glinggñ handt im undter den hals / vnd schwing dich von im auff dein glingke seÿttñ / das stuck get zu paidñ seÿttñ /
+
 
 +
<p>Hat er dich gefasset mit gleichem vassen / das dein rechter arm~ aus wendig seins glinggen ist / dein glingger vndter seine~ rechtñ vchssn So zuckh dein glingken arm~ aus seine~ rechtñ vchssn / vnd druck mit deinem rechtñ arm~ in sein glengken vast zu dir / vnd far mit deiner glinggñ handt im undter den hals / vnd schwing dich von im auff dein glingke seÿttñ / das stuck get zu paidñ seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155v.jpg|1|lbl=155v}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155v.jpg|1|lbl=155v}}
 
|  
 
|  
Line 1,715: Line 1,801:
 
| <p>[26] {{red|b=1|The fifteenth wrestling}}</p>
 
| <p>[26] {{red|b=1|The fifteenth wrestling}}</p>
  
<p>When he has grabbed you and you are in a neutral position so that your{{ref|11|11}} right arm is over and your left arm is under, pull your left arm and grab him with your left hand above his shoulder around his neck. Reach to help your right hand bellow and press him down. Fall on your buttocks and throw him over yourself. This one is also possible on both sides.</p>
+
<p>When he has grabbed you and you are in a neutral position so that your<ref>“his” (in Glasgow Fechtbuch).</ref> right arm is over and your left arm is under, pull your left arm and grab him with your left hand above his shoulder around his neck. Reach to help your right hand bellow and press him down. Fall on your buttocks and throw him over yourself. This one is also possible on both sides.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 084r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 084r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,721: Line 1,807:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das funffzehent stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das funffzehent stuck}}</p>
Hat er dich gefasset mit gleichem fassen / das sein rechter arm~ obñ ist / vnd dein glingker vndten / So zuck aber dein glincken arm~ / vnd greiff dan mit deiner glingken handt im vber sein glingge achssl vmb sein hals / vnd kum dan vndten deiner rechtñ hant zu hilff vnd druck in vast vndtersich / vnd fall auff deine~ hindterñ / vnd wurff in '''[66r]''' vber dich / gat zu paidñ seÿttñ /
+
 
 +
<p>Hat er dich gefasset mit gleichem fassen / das sein rechter arm~ obñ ist / vnd dein glingker vndten / So zuck aber dein glincken arm~ / vnd greiff dan mit deiner glingken handt im vber sein glingge achssl vmb sein hals / vnd kum dan vndten deiner rechtñ hant zu hilff vnd druck in vast vndtersich / vnd fall auff deine~ hindterñ / vnd wurff in [66r] vber dich / gat zu paidñ seÿttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|1|lbl=156r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|1|lbl=156r}}
 
|  
 
|  
Line 1,741: Line 1,828:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das sechtzehent}}
+
| <p>{{red|b=1|Das sechtzehent}}</p>
So er dich hat peÿ den arme~ vnd du in widerumb / So petracht das dein rechte handt inwendig seines glingen arms seÿ / vnd dein glingge handt auswendig seins rechtñ arm~s / So la dein glincke handt / auss sein rechtñ arm~ schleiffñ / vnd greiff dan hindter sein rechte handt in peÿ dem arm~ / vnd dan mit deiner rechtñ <del>arm~</del> handt von vndtñ auff / vndter sein recht uff vchssñ / vnd spring mit deine~ rechtñ pain hindter sein glings / vnd daüch mit deiner glinggeñ handt vbersich / vnd zeuch mit deiner rechtñ handt an dich auff dein rechte seyttñ /
+
 
 +
<p>So er dich hat peÿ den arme~ vnd du in widerumb / So petracht das dein rechte handt inwendig seines glingen arms seÿ / vnd dein glingge handt auswendig seins rechtñ arm~s / So la dein glincke handt / auss sein rechtñ arm~ schleiffñ / vnd greiff dan hindter sein rechte handt in peÿ dem arm~ / vnd dan mit deiner rechtñ <del>arm~</del> handt von vndtñ auff / vndter sein recht uff vchssñ / vnd spring mit deine~ rechtñ pain hindter sein glings / vnd daüch mit deiner glinggeñ handt vbersich / vnd zeuch mit deiner rechtñ handt an dich auff dein rechte seyttñ /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,760: Line 1,848:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Das sibentzehent Stuck}}
+
| <p>{{red|b=1|Das sibentzehent Stuck}}</p>
Tracht das dein paid arm~ vndtñ sein / vnd greiff dan mit deiner rechtñ handt im zwischñ seiner payder pain / vnd mit deiner glinggen hant far von vndten auff an sein prust / vnd heb vndtñ auff fast / vnd stos oben von dir /
+
 
 +
<p>Tracht das dein paid arm~ vndtñ sein / vnd greiff dan mit deiner rechtñ handt im zwischñ seiner payder pain / vnd mit deiner glinggen hant far von vndten auff an sein prust / vnd heb vndtñ auff fast / vnd stos oben von dir /</p>
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|1|lbl=157r}}
 
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|1|lbl=157r}}
 
|  
 
|  
Line 1,779: Line 1,868:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| {{red|b=1|Pruch da wider}}
+
| <p>{{red|b=1|Pruch da wider}}</p>
Wer dir das thuet / So verschleuß mit deinen paidñ arme~ / vnd heb vbersich / So mag er dich nit werffen /
+
 
 +
<p>Wer dir das thuet / So verschleuß mit deinen paidñ arme~ / vnd heb vbersich / So mag er dich nit werffen /</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,789: Line 1,879:
  
 
|-  
 
|-  
|  
+
| class="noline" |  
| <p>[30]</p>
+
| class="noline" | <p>[30]</p>
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|3|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|3|lbl=-}}
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
  
 
|}
 
|}
Line 1,811: Line 1,901:
 
  | width = 540em
 
  | width = 540em
 
}}
 
}}
{| class="floated master"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
 
! <p>Images</p>
 
! <p>Images</p>
Line 1,834: Line 1,924:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[1] {{red|b=1|Fencing with the Dagger or Combat Dagger / Seven important Rules.}}</p>
+
| <p>{{red|b=1|Fencing with the Dagger or Combat Dagger, Seven important Rules.}}</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|1|lbl=85r}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|1|lbl=85r}}
 
|  
 
|  
Line 1,854: Line 1,944:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[2] {{red|b=1|[Mark the First Device with the Dagger]}}</p>
+
| <p>[1] {{red|b=1|Note the First Play with the Dagger]}}</p>
  
<p>If one stabs from above down to your face or chest / then drive forward with the left arm / and with the left hand grasp out from the inside over his right arm / and press him hard into your left side / and then stab him in the face with your dagger.</p>
+
<p>If one stabs from above down to your face or chest, then drive forward with the left arm, and with the left hand grasp out from the inside over his right arm, and press him hard into your left side, and then stab him in the face with your dagger.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,876: Line 1,966:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[3] {{red|b=1|[The Other Device]}}</p>
+
| <p>[2] {{red|b=1|The Second Play}}</p>
  
<p>If he moves as if he will stab to your face / and makes a feint to you / and will stab you in the side / then block the stab with your left arm / and then twist your left hand up from below over onto his right hand / and press hard onto your chest / and stab him to the face with your dagger.</p>
+
<p>If he moves as if he will stab to your face, and makes a feint to you, and will stab you in the side, then block the stab with your left arm, and then twist your left hand up from below over onto his right hand, and press hard onto your chest, and stab him to the face with your dagger.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|3|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,899: Line 1,989:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[4] {{red|b=1|[The Third Device]}}</p>
+
| <p>[3] {{red|b=1|The Third Play}}</p>
  
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by his thumb / and stabs to your face from above / then with your left hand drive up inward from below to his right arm / and out over his right hand / and trap his right hand in your left armpit / and attack him.</p>
+
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by his thumb, and stabs to your face from above, then with your left hand drive up inward from below to his right arm, and out over his right hand, and trap his right hand in your left armpit, and attack him.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|4|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,922: Line 2,012:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[5] {{red|b=1|[The Fourth Device]}}</p>
+
| <p>[4] {{red|b=1|The Fourth Play}}</p>
  
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by the thumb / and stabs to your side or torso / then with your left hand drive downward from above / and stab your dagger low under his right hand / and raise it up with your right hand / and press it hard to your chest / and twist yourself from him on your right side.</p>
+
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by the thumb, and stabs to your side or torso, then with your left hand drive downward from above, and stab your dagger low under his right hand, and raise it up with your right hand, and press it hard to your chest, and twist yourself from him on your right side.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|1|lbl=85v}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|1|lbl=85v}}
 
|  
 
|  
Line 1,945: Line 2,035:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[6] {{red|b=1|[The Fifth Device]}}</p>
+
| <p>[5] {{red|b=1|The Fifth Play}}</p>
  
<p>If he holds the dagger so that the disk stands on his little finger / and stabs down to you from above / then hold your dagger / and stab up from low on your left side / against his stab / over his right hand / and with your left hand grasp up under his right to your blade and push your arm hard on his / and pull downward / this is the trap.</p>
+
<p>If he holds the dagger so that the disk stands on his little finger, and stabs down to you from above, then hold your dagger, and stab up from low on your left side, against his stab, over his right hand, and with your left hand grasp up under his right to your blade and push your arm hard on his, and pull downward, this is the trap.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 1,969: Line 2,059:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[7] {{red|b=1|[The Sixth Device]}}</p>
+
| <p>[6] {{red|b=1|The Sixth Play}}</p>
  
<p>If he has drawn his dagger / but you have not / and he stabs above to you / then drive up from below with your right arm / and grasp him with your right hand behind his right / and drive your left hand up from below to his right elbow / and take his arm hard above your left arm and throw him.</p>
+
<p>If he has drawn his dagger, but you have not, and he stabs above to you, then drive up from below with your right arm, and grasp him with your right hand behind his right, and drive your left hand up from below to his right elbow, and take his arm hard above your left arm and throw him.</p>
 
|  
 
|  
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|1|lbl=86r|p=1}}
 
{{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|1|lbl=86r|p=1}}
Line 1,992: Line 2,082:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
| <p>[8] {{red|b=1|[The Seventh Device]}}</p>
+
| <p>[7] {{red|b=1|[The Seventh Device]}}</p>
  
<p>If he draws his dagger sooner than you (draw) yours / and stabs above to you / then block the stab with your left arm / and drive outward from inside over his right arm / and press it to your left side / and twist yourself from him to your right side / thus you break his arm. If you would throw him on his back / then spring to your left with your right leg / and grab under his right arm with your right hand / then you throw him over the hip.</p>
+
<p>If he draws his dagger sooner than you (draw) yours, and stabs above to you, then block the stab with your left arm, and drive outward from inside over his right arm, and press it to your left side, and twist yourself from him to your right side, thus you break his arm. If you would throw him on his back, then spring to your left with your right leg, and grab under his right arm with your right hand, then you throw him over the hip.</p>
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|2|lbl=-}}
 
| {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
Line 2,014: Line 2,104:
  
 
|-  
 
|-  
|  
+
| class="noline" |  
| <p>[9]</p>
+
| class="noline" | <p>[8]</p>
| {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|3|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|3|lbl=-}}
|  
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|5|lbl=-}}
+
| class="noline" | {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|5|lbl=-}}
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 102v.jpg|1|lbl=102v}}
+
| class="noline" | {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 102v.jpg|1|lbl=102v}}
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |  
  
 
|}
 
|}
Line 2,120: Line 2,210:
 
  | license    = copyrighted
 
  | license    = copyrighted
 
}}
 
}}
}}sourcebox
+
{{sourcebox
 
  | work        = [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]]
 
  | work        = [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]]
 
  | authors    =  
 
  | authors    =  
Line 2,184: Line 2,274:
 
* [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] and [[Karl Wassmannsdorff|Wassmannsdorff, Karl]]. {{Google books|hb1AAAAAcAAJ|Die Ringkunst des deutschen Mittelalters}}. Liepzig: Priber, 1870.
 
* [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] and [[Karl Wassmannsdorff|Wassmannsdorff, Karl]]. {{Google books|hb1AAAAAcAAJ|Die Ringkunst des deutschen Mittelalters}}. Liepzig: Priber, 1870.
 
* [[Dierk Hagedorn|Hagedorn, Dierk]]. ''Jude Lew: Das Fechtbuch.'' VS-Books, 2017. ISBN 978-3-932077-46-3
 
* [[Dierk Hagedorn|Hagedorn, Dierk]]. ''Jude Lew: Das Fechtbuch.'' VS-Books, 2017. ISBN 978-3-932077-46-3
* Jaquet, Daniel; [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]]. "Liegnitzer, Hundsfeld or Lew? The question of authorship of popular Medieval fighting teachings". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''2'''(1): 105-148. 2014. {{doi|10.1515/apd-2015-0015}}.
+
* Jaquet, Daniel; [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]]. "Liegnitzer, Hundsfeld or Lew? The question of authorship of popular Medieval fighting teachings". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''2'''(1): 105-148. 2014. {{doi|10.1515/apd-2015-0015}}
 
* [[David Lindholm|Lindholm, David]] and Svard, Peter. ''Sigmund Ringeck's Knightly Arts of Combat.'' Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2006. ISBN 978-1-58160-668-1
 
* [[David Lindholm|Lindholm, David]] and Svard, Peter. ''Sigmund Ringeck's Knightly Arts of Combat.'' Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2006. ISBN 978-1-58160-668-1
 
* [[Jeffrey Hull|Hull, Jeffrey]], with [[Monika Maziarz|Maziarz, Monika]] and [[Grzegorz Żabiński|Żabiński, Grzegorz]]. ''[http://www.academia.edu/1035644/Knightly_Dueling_the_Fighting_Arts_of_German_Chivalry Knightly Dueling: The Fighting Arts of German Chivalry]''. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2007. ISBN 1-58160-674-4
 
* [[Jeffrey Hull|Hull, Jeffrey]], with [[Monika Maziarz|Maziarz, Monika]] and [[Grzegorz Żabiński|Żabiński, Grzegorz]]. ''[http://www.academia.edu/1035644/Knightly_Dueling_the_Fighting_Arts_of_German_Chivalry Knightly Dueling: The Fighting Arts of German Chivalry]''. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2007. ISBN 1-58160-674-4
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''In Saint George's Name: An Anthology of Medieval German Fighting Arts.'' Wheaton, IL: [[Freelance Academy Press]], 2010. ISBN 978-0-9825911-1-6
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''In Saint George's Name: An Anthology of Medieval German Fighting Arts.'' Wheaton, IL: [[Freelance Academy Press]], 2010. ISBN 978-0-9825911-1-6
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''Secrets of German Medieval Swordsmanship.'' Highland Village, TX: [[Chivalry Bookshelf]], 2001. ISBN 1-891448-07-2
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''Secrets of German Medieval Swordsmanship.'' Highland Village, TX: [[Chivalry Bookshelf]], 2001. ISBN 1-891448-07-2
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: Fight Lesson with the Shortened Sword." ''Masters of Medieval and Renaissance Martial Arts''. Ed. [[Jeffrey Hull]]. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2008. ISBN 978-1-58160-668-3
+
* [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]] and Starko, Bartosz. ''Additional Transmissions of Hundsfeld and Lignitzer Dagger Teachings''. ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''6'''(1): 137-149. 2018. {{doi|10.2478/apd-2018-0005}}
 
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: ''Fechtlehre mit dem Kurzen Schwert'', circa 1491 AD, Fight-Teaching with the Shortened Sword from Codex Speyer (137r-141r)". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''1'''(2): 93-105. 2013.
 
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: ''Fechtlehre mit dem Kurzen Schwert'', circa 1491 AD, Fight-Teaching with the Shortened Sword from Codex Speyer (137r-141r)". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''1'''(2): 93-105. 2013.
 
* [[Rainer Welle|Welle, Rainer]]. ''"…und wisse das alle höbischeit kompt von deme ringen". Der Ringkampf als adelige Kunst im 15. und 16. Jahrhundert.'' Pfaffenweiler: Centaurus-Verlagsgesellschaft, 1993. ISBN 3-89085-755-8
 
* [[Rainer Welle|Welle, Rainer]]. ''"…und wisse das alle höbischeit kompt von deme ringen". Der Ringkampf als adelige Kunst im 15. und 16. Jahrhundert.'' Pfaffenweiler: Centaurus-Verlagsgesellschaft, 1993. ISBN 3-89085-755-8
Line 2,196: Line 2,286:
  
 
{{reflist|2}}
 
{{reflist|2}}
{{DEFAULTSORT:Liegniczer, Andre}}
+
{{DEFAULTSORT:Lignitzer, Andre}}
 
{{Liechtenauer tradition}}
 
{{Liechtenauer tradition}}
 
__FORCETOC__
 
__FORCETOC__
Line 2,211: Line 2,301:
 
[[Category:Grappling]]
 
[[Category:Grappling]]
 
[[Category:Sword and Buckler]]
 
[[Category:Sword and Buckler]]
 +
 +
[[Category:Format on hold]]

Revision as of 15:22, 6 July 2020

Andre Lignitzer
Born date of birth unknown
Legnica, Poland
Died before 1452
Relative(s) Jacob Lignitzer (brother)
Occupation Fencing master
Movement Fellowship of Liechtenauer
Genres
Language Early New High German
Manuscript(s)
First printed
english edition
Tobler, 2010
Concordance by Michael Chidester
Translations

Andre Lignitzer (Andres Liegniczer) was a late 14th or early 15th century German fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland (German: Lignitz). While Lignitzer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of Codex Danzig in 1452.[1] He had a brother named Jacob Lignitzer who was also a fencing master,[2] but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Lignitzer's life is that his renown as a master was sufficient for Paulus Kal to include him, along with his brother, in his list of members of the Fellowship of Liechtenauer in 1470.[2]

An Andres Juden (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in Pol Hausbuch,[3] and Codex Speyer contains a guide to converting between sword and Messer techniques written by a "Magister Andreas",[4] but it is not currently known whether either of these masters is Lignitzer.

Andre Lignitzer is best known for his teachings on sword and buckler, and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the short sword, dagger, and grappling, though these appear less frequently. Lignitzer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to Sigmund ain Ringeck due to their unattributed inclusion in the MS Dresden C.487, but this is clearly incorrect.

Treatises

Note that the Augsburg, Salzburg, and Graz versions of Lignitzer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to Martin Huntsfeld, while Huntsfeld's own treatise is credited to Lew.[5]

Additional Resources

References

  1. He is given the traditional blessing on the dead on folio 73r.
  2. 2.0 2.1 The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of Paulus Kal's treatise: MS 1825 (1460s), Cgm 1570 (ca. 1470), and MS KK5126 (1480s).
  3. Anonymous. Untitled [manuscript]. MS 3227a. Nuremberg, Germany: Germanisches Nationalmuseum, ca.1389.
  4. von Speyer, Hans. Untitled [manuscript]. MS M.I.29. Salzburg, Austria: Universitätsbibliothek Salzburg, 1491.
  5. Jaquet and Walczak 2014.
  6. play
  7. The Rome version says: “Here begin the pieces with the buckler that the master Andre Lignitzer has written hereafter”.
  8. Oberhaw could be translated as “downward cut” for ease of use and clarity in English.
  9. This instruction is present in the Dresden version, but missing from the Rome version.
  10. Underhaw could be translated as “upward cut”. Can be done with the back edge or false edge, and can also be directed either at the man or at the sword. In this stuck, it appears to be a rising action to meet his sword.
  11. Dresden version specifies from his right shoulder, missing from Rome version.
  12. The position called the schilt is one described for longsword in the Kolner Fechtbuch and some of the other gemeinfechten sources, and is somewhat similar to what Liechtenauer would call an Ochs, although the point can be upward, potentially like quite a high Pflug. With the buckler in the left hand, standing like this in “two shields” with the sword in the schilt position and the shield covering the right hand, it looks very reminiscent of the schutzen position in the MS I.33. Following this line of thinking, the instruction to turn the sword to the right (out of the schutzen) and to reach (slice) through his mouth is very reminiscent of the follow-up action that the MS I.33 recommends from the schutzen obsesseo, and is also similar to what the Liechtenauer Zedel and glosses refer to as the Alten Schnitt.
  13. This instruction to wind bloß (“turn uncovered”) seems to have the sense of separating your sword and buckler while still pushing with both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position). The body probably has to move and turn in order to support this action, to keep the hands in front of the body rather than going out to the sides.
  14. Dresden has “holds his shield up”, Rome has “lifts his shield up”. Both could mean more or less the same thing, but I prefer “lifts” as an instruction.
  15. Wechselhaw could be translated as “changing cut”, because it goes up and down, side to side.
  16. Streÿchen could be translated as “strikes”, but in this context are specifically those striking actions from below, sweeping up with the short edge, perhaps “streaking” up from the ground to the opponent or to his sword.
  17. The same idea of separating your sword and buckler while still pushing both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position).
  18. Probably with a thrust, but potentially with any other pushing technique.
  19. Mittelhaw could be translated as “middle cut”, going across from one side to the other.
  20. Zwerch could be translated as “across”, in the sense of slanting across from one side to another or slanting across from one height to another, or going diagonally across from one place to another. It also has the sense perhaps of going across something, perhaps slanting across or athwart a boat, or going across your opponent’s blade or leg as opposed to simply coming onto it in whatever fashion. The Zwer is an example of a Mittelhaw, but it is important to note that the thumb is beneath the blade and the cut is performed with hand high.
  21. Schaittler could be translated as “parter”, in the sense of being something which parts another thing in two, or dividing something in two.
  22. Sturtzhaw could be translated as “dropping cut”, in the sense of a ball dropping back to earth when it has been thrown upward.
  23. The treatise says schilts, plural, meaning that you thrust inside both sword and shield.
  24. Dresden version specifies to the body, missing from Rome version.
  25. If this gloss follows the Liechtenauer method of understanding the five words Vor, Nach, Schwöch, Störck, Indes and their relationship to each other, then we should look to the Blossfechten gloss for the meaning of Indes. However, there is no guarantee that this means exactly the same thing, so the word Indes could just mean “immediately” when removed from its technical context. There does not seem to be as much Winden involved with this sword and buckler treatise as there is in the Blossfechten gloss, although it is still quite possible to perform Winden with shorter blades (look at Leckuchner’s messerfechten, for example), and Lignitzer was a member of the Gessellschaft Lichtenawers and so was probably quite well aware of Liechtenauer’s understanding of the five words and how they relate to fighting.
  26. Although both the Dresden and Rome versions say bind, what they probably mean is the fastening of the hand, or the grip upon the sword.
  27. The instruction to Versetz could mean “to obstruct”.
  28. More correctly, both the Dresden and Rome versions say: “Thus, you have taken the shield from him.” However, the sudden change of tense seems a little abrupt and awkward, so I prefer to maintain the same tense as the rest of the instruction, for stylistic reasons.
  29. There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back”.
  30. The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm”.
  31. “his” (in Goliath)
  32. “his” (in Goliath).
  33. “his” (in the Glasgow Fechtbuch).
  34. Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek”.
  35. The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes”.
  36. “over” (in the Glasgow Fechtbuch).
  37. The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”.
  38. Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip”.
  39. Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him”.
  40. “his” (in Glasgow Fechtbuch).
  41. Korrgiert aus »rechten«.
  42. This play is listed twice.