Wiktenauer logo.png

Difference between revisions of "Andre Lignitzer"

From Wiktenauer
Jump to navigation Jump to search
(46 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
 
{{Infobox writer
 
{{Infobox writer
| name                = [[name::Andre Liegniczer]]
+
| name                = [[name::Andre Lignitzer]]
 
| image                =  
 
| image                =  
 
| imagesize            =  
 
| imagesize            =  
Line 29: Line 29:
 
| movement            = [[Fellowship of Liechtenauer]]
 
| movement            = [[Fellowship of Liechtenauer]]
 
| notableworks        =  
 
| notableworks        =  
| manuscript(s)        =
 
 
| manuscript(s)        = {{collapsible list
 
| manuscript(s)        = {{collapsible list
  | [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Cod.44.A.8]] (1452)
+
  | [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Cod. 44.A.8]] (1452)
  | [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Cod.I.6.4º.3]] (1450s)
+
  | [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Cod. I.6.4º.3]] (1460s)
 
  | [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s)
 
  | [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s)
 
  | [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]] (1491)
 
  | [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]] (1491)
  | [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresd.C.487]] (ca.1500s)
+
  | [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresd. C.487]] (ca.1500s)
 
  | [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|MS E.1939.65.341]] (1508)
 
  | [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|MS E.1939.65.341]] (1508)
  | [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|MS Germ.Quart.2020]] (1510s)
+
  | [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|MS Germ.Quart.2020]] (1535-40)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|MSS Dresden C.93/94]] (1542)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|MSS Dresd. C.93/94]] (1542)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Codex 10825/10826]] (1550s)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Cod. 10825/10826]] (1550s)
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Codex Icon 393 I & II]] (1550s)
+
  | [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Cod.icon. 393]] (1550s)
  | [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Cod.I.6.2º.2]] (1564)
+
  | [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Cod. I.6.2º.2]] (1564)
 
}}
 
}}
 
| principal manuscript(s)=
 
| principal manuscript(s)=
Line 50: Line 49:
 
| partner              =  
 
| partner              =  
 
| children            =  
 
| children            =  
| relatives            = Jacob Liegniczer (brother)
+
| relatives            = Jacob Lignitzer (brother)
 
| influences          =  
 
| influences          =  
 
| influenced          =  
 
| influenced          =  
Line 60: Line 59:
 
  | {{Hungarian translation|http://www.middleages.hu/magyar/harcmuveszet/vivokonyvek/vondanzig.php|1}}
 
  | {{Hungarian translation|http://www.middleages.hu/magyar/harcmuveszet/vivokonyvek/vondanzig.php|1}}
 
  | {{Italian translation|http://www.septemcustodie.it/wp/?p{{=}}2239|1}}
 
  | {{Italian translation|http://www.septemcustodie.it/wp/?p{{=}}2239|1}}
  | {{Slovenian translation|Andre Liegniczer/Slovenian|2}}
+
  | {{Slovenian translation|Andre Lignitzer/Slovenian|2}}
 
  | {{Swedish translation|http://www.historical-academy.co.uk/files/research/keith-farrell/Lignitzer%20Sword%20and%20Buckler.pdf|1}}
 
  | {{Swedish translation|http://www.historical-academy.co.uk/files/research/keith-farrell/Lignitzer%20Sword%20and%20Buckler.pdf|1}}
 
}}
 
}}
 
| below                =  
 
| below                =  
 
}}
 
}}
'''Andre Liegniczer''' (Andres Lignitzer) was a late 14th or early [[century::15th century]] [[nationality::German]] fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland. While Liegniczer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Codex Danzig]] in 1452.<ref>He is given the traditional blessing on the dead on [[Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|folio 73r]].</ref> He had a brother named '''Jacob Liegniczer''' who was also a fencing master,<ref name="Kal">The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of [[Paulus Kal]]'s treatise: [[Paulus Kal Fechtbuch (MS 1825)|MS 1825]] (1460s), [[Paulus Kal Fechtbuch (Cgm 1507)|Cgm 1570]] (ca. 1470), and [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s).</ref> but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Liegniczer's life is that his renown as a master was sufficient for [[Paulus Kal]] to include him, along with his brother, in his list of members of the [[Fellowship of Liechtenauer]] in 1470.<ref name="Kal"/>
+
'''Andre Lignitzer''' (Andres Liegniczer) was a late 14th or early [[century::15th century]] [[nationality::German]] fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland (German: Lignitz). While Lignitzer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Codex Danzig]] in 1452.<ref>He is given the traditional blessing on the dead on [[Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|folio 73r]].</ref> He had a brother named '''Jacob Lignitzer''' who was also a fencing master,<ref name="Kal">The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of [[Paulus Kal]]'s treatise: [[Paulus Kal Fechtbuch (MS 1825)|MS 1825]] (1460s), [[Paulus Kal Fechtbuch (Cgm 1507)|Cgm 1570]] (ca. 1470), and [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|MS KK5126]] (1480s).</ref> but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Lignitzer's life is that his renown as a master was sufficient for [[Paulus Kal]] to include him, along with his brother, in his list of members of the [[Fellowship of Liechtenauer]] in 1470.<ref name="Kal"/>
  
An Andres Juden (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in [[Nuremberg Hausbuch (MS 3227a)|Nuremberg Hausbuch]],<ref name="Döbringer">Anonymous. Untitled [manuscript]. [[Nuremberg Hausbuch (MS 3227a)|MS 3227a]]. Nuremberg, Germany: [[Germanisches Nationalmuseum]], ca.1389.</ref> and [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Codex Speyer]] contains a guide to converting between [[long sword]] and [[Messer]] techniques written by a "Magister [[Andreas]]",<ref name="Speyer">[[Hans von Speyer|von Speyer, Hans]]. Untitled [manuscript]. [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]]. Salzburg, Austria: [[Universitätsbibliothek Salzburg]], 1491.</ref> but it is not currently known whether either of these masters is Liegniczer.
+
An [[Andres Juden]] (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|Pol Hausbuch]],<ref name="Döbringer">Anonymous. Untitled [manuscript]. [[Pol Hausbuch (MS 3227a)|MS 3227a]]. Nuremberg, Germany: [[Germanisches Nationalmuseum]], ca.1389.</ref> and [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Codex Speyer]] contains a guide to converting between [[sword]] and [[Messer]] techniques written by a "Magister [[Andreas]]",<ref name="Speyer">[[Hans von Speyer|von Speyer, Hans]]. Untitled [manuscript]. [[Codex Speyer (MS M.I.29)|MS M.I.29]]. Salzburg, Austria: [[Universitätsbibliothek Salzburg]], 1491.</ref> but it is not currently known whether either of these masters is Lignitzer.
  
Andre Liegniczer is best known for his teachings on [[Arming sword|sword]] and [[buckler]], and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the [[short sword]], [[dagger]], and [[grappling]], though these appear less frequently. Liegniczer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to [[Sigmund ain Ringeck]] due to their unattributed inclusion in the [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresden C.487]], but this is clearly incorrect.
+
Andre Lignitzer is best known for his teachings on [[Arming sword|sword]] and [[buckler]], and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the [[short sword]], [[dagger]], and [[grappling]], though these appear less frequently. Lignitzer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to [[Sigmund ain Ringeck]] due to their unattributed inclusion in the [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|MS Dresden C.487]], but this is clearly incorrect.
  
 
== Treatises ==
 
== Treatises ==
  
Note that the [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg]] and [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg]] versions of Liegniczer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to [[Martin Huntfeltz]].
+
Note that the [[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg]], [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg]], and [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz]] versions of Lignitzer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to [[Martin Huntsfeld]], while Huntsfeld's own treatise is credited to [[Lew]].<ref>Jaquet and Walczak 2014.</ref>
  
 
{{master begin
 
{{master begin
  | title = Short sword
+
  | title = Short Sword
  | width = 480em
+
  | width = 420em
 
}}
 
}}
{| class="floated master" style="clear:both;"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Salzburg)}}<br/>by [[Szabolcs Waldmann]]</p>
+
! <p>Images</p>
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Mike Rasmusson]]</p>
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Transcription]] (1452){{edit index|Codex Danzig (Cod.44.A.8)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
+
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Transcription]] (1460s){{edit index|Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Transcription]] (1480s){{edit index|Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]] (1504-1519)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Transcription]] (1491){{edit index|Codex Speyer (MS M.I.29)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Transcription]] (1504-1519){{edit index|Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510s)<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
+
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Transcription]] (1508){{edit index|Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516)<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
+
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Transcription]] (1535-40){{edit index|Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s)<br/>by [[Alex Kiermayer]]</p>
+
! <p>[[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]] (1539){{edit index|Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)}}<br/></p>
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538)<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Dresden (Mair) II Transcription]] (1542){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.94)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version II]] (1542)<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II German Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [German]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II Latin Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [Latin]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Munich (Mair) I Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393 I)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version I]] (1550s)</p>
 
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Here begins the shortened sword fighting [with longswords] as Master Mertein Hündsfelder has taught.</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Take the sword with your right hand by your leg and with your left hand ''in the middle'' of the blade and go fast to the man, so he must cut or thrust, you just step in and remain on the right side and ''stay'' close [to him].
 
| '''[73r] <span class="red">Hÿe hebt sich an Maister Andres Kunst genant der lignitzer Dem got genadig seÿ Das kurtz swert Zw gewappenter hant zu° geleicher ritterlicher were</span>'''
 
Item nÿm das swert mit der rechten hant peÿ dem pint vnd mit der lincken greif mitten in die klingen vnd gee vast in man So mues er stechen oder slahen Doch kum vor piß rasch greif färlich vnd pleib nahent <span class="red">~</span>
 
| '''[70r] <span class="red">Hie hebt sich an das kurtz swert zum kampff als es meister mertein hundsfelder gesatzt hat ~</span>'''
 
<br/>
 
Item nÿm das swert pej der rechte~ hant pej dem pind vnd mit der lincken greiff mit mitten In die clingen Vnd gee fast zum man So muß er slagen oder stechen • da '''[70v]''' kum~ vor pis resch greiff frölichte~ vnd pleib nahent ~
 
 
|  
 
|  
| '''[137r] <span class="red">Hie heb sich an das kürtz swert in dem kanpff als es meinster mertein hündsfelder gesait hatt ~</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Here you rise to the art of Master Andres, known as the Lignitzer and well respected, in the shortened sword in the ready hand as an effective knightly weapon.}}</p>
<br/>
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|1|lbl=73r}}
<span class="red">Item</span> NIn das swertt bÿ der rechte~ hant bÿ dem beÿn vnd mit der lincken griff mitten in die clingen vnd ge vast zu dem man So müß er schlagen oder stechen do küm vor vnd biß rechs pleÿb sollichenn vnd griff nohenn ~
 
|  
 
|  
 
| '''[252v] Hie hebt sich an Maister anndre lintz ingerß kunnst; Daß kůrtz schwert zů gewappenter hant. zu gleicher ritterlicher were /'''
 
'''[253r]''' Ky°mb daß schwert / mit der rechten hannt / bey° dem pinnt / vnnd mit der linkchen greif mitten in die clingen / vnd gee vasst inn man / So mueß er stechen oder schlagen / doch kůmb vor / pis rasch / greif ferlich / vnnd bleib ------------ nahenndt /
 
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070r.jpg|2|lbl=70r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>[137r] {{red|b=1|Hie heb sich an das kürtz swert in dem kanpff als es meinster mertein hündsfelder gesait hatt ~}}</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 252v.jpg|1|lbl=252v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|1|lbl=244r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The first bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Thrust him inwardly to his face, parries he this, go through [to the other side] and thrust him his face from the outside; yet he parries this and thrusts his point upwards, so wind with your pommel above his right shoulder and spring with your right leg behind his left and throw him on his back.
 
| '''<span class="red">Das erst stuck</span>'''
 
Item stich ÿm Inwendig zw° seine~ gesicht Wert er dir das So var durch vnd setz ym auswendig in sein gesicht Wert er dir das fürpas vnd streicht dir den ort <del>also</del> ab so wind mit deinem knopf ym vber sein rechte achsel vnd spring mit dem rechten pain hinder sein lincks vnd würf ÿn vber ruck <span class="red">~</span>
 
| <br/>
 
Item Stich Im Inwendig zum gesicht wert er dir das So far du~ch vnd setz Im an außwendig an sein gesicht wert er dir fürpas vnd streichet dir den ort ab So winde mit deinem knauff Im über sein rechte achseln vnd spring mit deinem rechten pain über sein linckes vnd würffe In über ruck ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das erst stuck</span>'''
+
| <p>[1] Note: take the sword with the right hand on the grip, and with the left grasp the middle of the blade, and go strongly to the man, so he must stab or strike. Indeed come before to quickly engage forcefully and stay close.</p>
<span class="red">Itm~</span> Stich Im Inwendig zu synen gesicht wirt er dir daß So far durch vnd setz im an außwendig an sin gesicht wirtt er daß furbaß vnd stichet dir den ort ab so wind mit dine~ knopff in vber sin rechte achsell vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinder sin linckes vnd wurff in vber ruck ~
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|2|lbl=73r}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|1|lbl=70v|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''Daß erst stůckh:'''
+
| <p>{{red|b=1|Item}} NIn das swertt bÿ der rechte~ hant bÿ dem beÿn vnd mit der lincken griff mitten in die clingen vnd ge vast zu dem man So müß er schlagen oder stechen do küm vor vnd biß rechs pleÿb sollichenn vnd griff nohenn ~</p>
Stich im inwenndig zů seinem gesicht / wert er dir daß so far důrch / vnnd setz im aůswenndig in sein gsicht / wert er dir daß fůrpaß / vnnd streicht dir den ort ab / so winnt mit deinem knopf ime / y°ber sein rechte agsl / vnnd spring mit dem rechtn pain / hinter sein linckhß / vnnd wurf in y°berrůckhß /
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 253r.jpg|1|lbl=253r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 +
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 253v.jpg|400x400px|center]]
 +
| <p>[2] {{red|b=1|The First Play}}</p>
 +
 +
<p>Note: stab him inward to his face, when he wards you, then drive through and attack him outward to his face. If he wards you again, and so strikes your point off, then twist with your pommel around over his right shoulder, and spring with your right leg behind his left, and throw him back over.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|3|lbl=-}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das erst stuck}}</p>
  
|-
+
<p>{{red|b=1|Itm~}} Stich Im Inwendig zu synen gesicht wirt er dir daß So far durch vnd setz im an außwendig an sin gesicht wirtt er daß furbaß vnd stichet dir den ort ab so wind mit dine~ knopff in vber sin rechte achsell vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinder sin linckes vnd wurff in vber ruck ~</p>
| '''<span class="red">A breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone does this to you, and has his pommel on your neck, so go with your left hand from below between his arms ''and grab his right arm'' and swing yourself to the right from him and throw him over your hip.
 
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
 
Item wer dir das tu°t vnd hat dir den knopf an den hals geworfen So var mit der lincken hant von vnden auf zwischen seinen paiden arm~ vnd begreif ÿn pey seine~ rechten arm~ vnd swing dich deñ von ym auf dein rechte seitten vnd würff In vber die hüf <span class="red">~</span>
 
| <br/>
 
Item wer dir das tut vnd hat dir den knauf an den hals geworffen so far mit deiner lincken hant võ vnden auf zwischen seinen baiden '''[71r]''' armen vnd swing dich dann von Im auf dein rechte seitten vnd würf In über die hüff ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Ein bruch</span>'''
 
<span class="red">Item</span> wer dir daß thut vnd hat dir den knaupff an den hals geworffen so far mit dine~ lincke~ hant von vnte~ avff zwischen sinen peynde~ arme~ vnd schwing dich dan von Im auff din rechte~ site~ vnd wurff yn vber die hueff ~
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 253r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''Der brůch'''
+
| <p><br/></p>
Hat er dir den knopf also an den halß geworffen / So var mit der linnckhen hannt / von vnnten aůf zwischen seinen baiden armen / vnd begreif in pey° seinem rechtn arm / vnnd schwing dich von im aůf dein recht seittn / vnd wirf in y°ber die hůf /  
 
  
'''<span class="red">hernach gem(al): Stůck vnd průch /</span>'''
+
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|3|lbl=-}}
|  
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 +
| <p>[3] {{red|b=1|The counter against}}</p>
 +
 +
<p>Note: as one does this to you and has thrust the pommel onto your neck, then from below drive up with the left hand between both his arms, and grab him by his right arm, and force yourself from him on your right side, and throw him over the hip.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|4|lbl=-}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 070v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|1|lbl=71r|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Ein bruch}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir daß thut vnd hat dir den knaupff an den hals geworffen so far mit dine~ lincke~ hant von vnte~ avff zwischen sinen peynde~ arme~ vnd schwing dich dan von Im auff din rechte~ site~ vnd wurff yn vber die hueff ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 253r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
  
|-
+
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244r.png|4|lbl=-}}
| '''<span class="red">[Yet a counter to the first play]</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> When he wants to throw his pommel over your neck, so get his handle or pommel under his right hand with your left hand, pull it downwards and hit him with your sword wherever you wish.
 
| '''<span class="red">Aber ein pruch auf das erst stuck</span>'''
 
'''[73v]''' Item wenn er dir den knopf vmb den hals wil werfen So greiff mit der linckñ hant von dir vnd greiff hinder sein rechte hant an das pint vnd nÿm den knopf vnd zeuch den vndersich vnd setz ym mit deinem swert an wo du wild
 
| <br/>
 
Item wenn er dir den knauf vmb den hals wil werffen So greiff mit der lincken hant von dir vnd greiff hintter sein rechte hant an das pind vnd nym den knopf vnd zeuch den vnttersich vnd setze Im an mit deinem swert wo du wilt
 
 
|  
 
|  
| <br/>
 
Item wan er dir den knopff vmb den hals will werffen So griff mit der lincken hant von dir vñ griff vnter sin rechte hant an daß pntt vnd an den knapff vnd züch den vnder sich vnd setz ÿm an mit dyn schwertt wo dü willt ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[4] {{red|b=1|Yet a counter to the first play}}</p>
 +
 +
<p>Note: when he would thrust his pommel around your neck, then grasp forward with the left hand, and grab behind his right hand onto the grip and take the pommel, and shove it below, and attack him where you wish with your sword.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073r.jpg|5|lbl=-}}
 +
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|1|lbl=73v}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
<p>Item wan er dir den knopff vmb den hals will werffen So griff mit der lincken hant von dir vñ griff vnter sin rechte hant an daß pntt vnd an den knapff vnd züch den vnder sich vnd setz ÿm an mit dyn schwertt wo dü willt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244v.png|1|lbl=244v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 194: Line 204:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">[A counter against the counter]</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If he grabbed your pommel, wind your pommel from below upwards and out, over his left hand and move in with your right leg and hit him with your sword on his left arm.
 
| '''<span class="red">Ein pruch <del>da</del> wider den pruch</span>'''
 
Item wenn er dir knopf begriffen hat So wind mit deinem knopf von vnden auf auswendig vmb sein lincke hant vnd schreit mit deinem rechten pain für dich vnd stos ÿn mit deiner klingen an sein linken arm~ <span class="red">~</span>
 
| <br/>
 
Item wenn er dir den knopf begriffen hat So winde mit deine~ knauf von vnden auf außwendig vmb sein lincke hant vnd scheube mit deinem rechten pain '''[71v]''' fürsich vnd stos In mit deiner clingen an sein lincken arm ~
 
|
 
| <br/>
 
'''[137v]''' Item wen er dir den knaupff begriffen hat So wind mit dine~ knaupff von vnde~ auff außwendig vmb sin lincke hant vnd schub mit dine~ rechte~ pÿn fursich vnd stoß in mit diner clinge~ an sin lincke~ arm
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[5] {{red|b=1|A counter against the counter}}</p>
 +
 +
<p>Note: when he has grabbed your pommel, then twist with your pommel up and outward from below around his left hand, and stride ahead with your right leg, and thrust your blade to his left arm.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|2|lbl=-}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|1|lbl=71v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
<p>[137v] Item wen er dir den knaupff begriffen hat So wind mit dine~ knaupff von vnde~ auff außwendig vmb sin lincke hant vnd schub mit dine~ rechte~ pÿn fursich vnd stoß in mit diner clinge~ an sin lincke~ arm</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 244v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 216: Line 228:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The second bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> ''But'' thrust inwardly to his face once, and the second time you do as if you want to thrust him to the face ''from inside'', yet ''indes'' move in and bind on his face outside; if he counters that, then move in with your right leg behind his left [leg], and push him with your crossbar in his left shoulder, and push inwardly so he falls on the ground.
 
| '''<span class="red">Das ander stuck</span>'''
 
Item stich ym aber den ersten stich zw seinem gesicht vnd thu°e zw dem anderñ mal als du ym aber Inwendig zw seinem gesicht wöllest stechen Inndes var durch vnd setz ÿm auswendig zw° seinem gesicht an wenn er dir das wert So schreit mit deinem rechten pain hinder sein lincks vnd stoß in mit dem gehültz in sein lincke vchsen vnd stos ein wenig vber sich so veltt er ~
 
| '''Das ander stuck'''
 
Item Stich Im aber zum erste~ stich Inwendig zu seinem gesicht vnd thue zum andern mal als du Im zum gesicht stechen wöllest In des far durch vnd setze Im außwendig zum gesicht Wenn er dir das weret so schreit mit deinem rechten pein hintter sein linckes vnd stos In mit dem gehültz In sein lincke üchsen vnd stos Inwendig üb’sich so velt er ~
 
|
 
| '''<span class="red">Das ander stueck</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Stich ÿn vber den ersten stich inwendig zu sin gesicht vnd thün zu dem andern mall als du ÿm aber zu dem gesichtt stechen wilt Indes far durch vnd satz ÿm vswendig zu sine~ gesicht wen er dir dz werett so schrit mit dine~ rechte~ pey~ hinder sine~ lincks vnd stos ÿn mit dem gehultz in sin lincke vchschen vnd stoß inwendig so felt er ~
 
|
 
|
 
| '''[254r] Daß annder stůckh'''
 
Stich im aber den ersten stich zů seinnem gesicht / vnd thů alß wellst im noch ein mal zům gsicht / wider / innwnenndig stechen / inndeß / var důrch / vnd setz im auswenndig zů seinem gsichtem / wert er dir daß / so schreit mit dein rechtn pain hinter sein linnckhß / Vnnd stoß in mit dem gehůltz / in sein linckhß y°gsen / Vnd stoß ein wennig y°bersich / so velt er /
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[6] {{red|b=1|The second play}}</p>
 +
 +
<p>Note: stab him just like the first stab<ref>play</ref> to his face, and go to the second one as if you would stab inward to his face. Just then drive through, and attack him outward to his face when he wards it. Then stride behind his left leg with your right, and thrust him with the hilt in his left armpit, and thrust a little upward so he falls.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das ander stueck}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿn vber den ersten stich inwendig zu sin gesicht vnd thün zu dem andern mall als du ÿm aber zu dem gesichtt stechen wilt Indes far durch vnd satz ÿm vswendig zu sine~ gesicht wen er dir dz werett so schrit mit dine~ rechte~ pey~ hinder sine~ lincks vnd stos ÿn mit dem gehultz in sin lincke vchschen vnd stoß inwendig so felt er ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 254r.jpg|1|lbl=254r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 244v.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 239: Line 248:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">[The counter against]</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Whenever he does this to you, so move your left leg behind yourself, catch his push between your hands on the blade, wind your pommel from below upwards between ''both his arms and wind your pommel'' over his left hand and jump in with your left leg behind his right [leg], push both swords on his neck so you have him on his back, in a winning position [for you].
 
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
 
Item wer dir das tu°t So schreit mit deinem lincken pain hinder dich vnd vach den stos zwischen dein paide hende in die klingen vnd wind mit dem knopf von vnden auf zwischen sein paide '''[74r]''' arm~ vnd wind mit deine~ knopf <del>von vnden auf</del> vber sein lincke hant vnd spring mit deine~ lincken pain hinder sein rechtz vnd stos ÿm paide swert vber sein hals So hastu ÿm den ruck an gewunnen <span class="red">~</span>
 
| '''Bruch'''
 
Item wer dir das tut So schreitt '''[72r]''' mit deinem lincken pain hinttersich vnd vach den stos zwischen dein baide hende In die klingen vnd wind mit dem knopff von vnte~ auf über sein lincke hant vnd spring mit deinem lincken pain hintter sein rechtes vnd stos Im beide swert über sein hals So hastu den ruck angewunnen etc.
 
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| <p>[7] {{red|b=1|The counter against}}</p>
Item wo er dir daß thutt so schrit mit dine~ lincke~ peyn hinder dich vnd vohe den stoß zwüschen din beyde hant in die clingen vnd wind mit dem knaupff von <sup>vnde~</sup> auff zwischen vber sin lincke hant vnd spring mit dine~ linck peyn hintter sin rechtes vnd stoß ÿm beÿde swertt vber sin hals so hastu ÿm den rueck an gewunen ~
+
 
 +
<p>Note: if one does this to you, then stride with your left leg behind you, and block the thrust on the blade between both your hands, and twist with the pommel from below up between both his arms, and twist your pommel up from below over his left hand, and spring with your left leg behind his right, and thrust the whole sword over his neck, thus you have won his back.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 073v.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 074r.jpg|1|lbl=74r|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[254v] der brůch'''
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 071v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072r.jpg|1|lbl=72r|p=1}}
Wer dir daß thůet / so schreit mit deinem linckhen pain hinter dich / vach den stoß zwischen deinr baiden hende in ie clingen / vnnd winnt mit deinem knop von vnten aůf / zwischen sein beide arm / y°ber sein linckhe hannt / vnd spring mit deinem linckhen bain hinter sein rechtß / vnnd stoß im baide schwert y°ber seinn halß / so hastů im den růckh angewinnen /
 
|  
 
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
<p>Item wo er dir daß thutt so schrit mit dine~ lincke~ peyn hinder dich vnd vohe den stoß zwüschen din beyde hant in die clingen vnd wind mit dem knaupff von <sup>vnde~</sup> auff zwischen vber sin lincke hant vnd spring mit dine~ linck peyn hintter sin rechtes vnd stoß ÿm beÿde swertt vber sin hals so hastu ÿm den rueck an gewunen ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 254v.jpg|1|lbl=254v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 245r.png|1|lbl=245r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 262: Line 270:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Another breaking for this</span>'''
 
Someone wants to put both swords over your neck, so stay open with your right leg and let your sword glide by the handle and grab around his back with your right arm and throw him over without doubt.
 
| '''<span class="red">Ein wider pruch wider den</span>'''
 
Item wer dir paide swert über den hals wil stossen So stee freÿleich still mit deinem rechten pain vnd laß dein swert faren peÿ dem pind vnd greif mit deinem rechten arm~ hinden vmb seinen ruck vnd ruck ÿn peÿ der mitt So wurfstu in an zweifel <span class="red">~</span>
 
| '''Widerpruch'''
 
Item wer dir beide swert über den hals wil stossen so stee streitlich still mit deinem rechte~ pain vnd las dein swert farn pej dem pind vnd greiff mit deinem rechten arm hintten vmb sein ruck vnd ruck zu dir So hastu In on zweifel etc.
 
|
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[8] {{red|b=1|A further counter against this}}</p>
 +
 +
<p>Note: as one would thrust the whole sword over your neck, then openly stand with your right leg still, and let go of your sword's grip, and with your right arm grasp around his back, and pull him by the middle, thus you throw him.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 074r.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 278: Line 282:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 245r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 283: Line 288:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The third bout</span>'''
+
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 256r.jpg|400x400px|center]]
<span class="red">Note:</span> Thrust him inwardly in his face and move to the other one and thrust him to his face from the outside; yet parries he this, then shove with your left leg between both his hands and grab his left leg with your pommel from outside inside his knee-joint and lay at him with your left shoulder, above fast around him, and lift him up from below with intent, and press him on his left side.  
+
| <p>[9] {{red|b=1|The third play}}</p>
| '''<span class="red">Das dritt stuck</span>'''
+
 
Item stich ÿm aber Inwendig zu° seinem gesicht vnd var in dem anderñ stich durch vnd stich ym auswendig zw dem gesicht Wert er dir das aber So schreit mit dem lincken pain zwischen seine paide  vnd greif mit deinem knopff aussen vber sein lincks pain in sein knÿepüg vnd leg dich mit der lincken achsel oben fast in ÿn vnd heb vnden fast auf vnd druck auf sein lincke seitten <span class="red">~</span>
+
<p>Note: stab him inward to his face, and just then drive through the other's stab, and stab him outward to the face, but if he wards this, then stride with the left leg between both of his, and with your pommel reach outside over his left leg to his knee joint, and stand yourself with the left shoulder up hard onto him, and lift yourself up strongly, and push to his left side.</p>
| '''[72v] Das dritt stucke'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 074r.jpg|3|lbl=-}}
Item Stich Im aber zu seinem gesicht Inwendig vnd far In dem andern stich durch vnd stich In außwendig zum gesicht • Weret er dir das aber So scheub mit deinem lincken pain zwische~ sein beide pein vnd greiff mit deinem knauff aussen über sein linckes pein In sein kniepüg Vnd leg dich mit deiner lincken achseln oben vast vmb In vnd heb vnden vast auff vnd druck auf sein lincke seitten ~
+
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|1|lbl=72v}}
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das drÿtt stuck</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Das drÿtt stuck}}</p>
<span class="red">Item</span> Stich im aber zu sinem gesicht in wenig vnd far in den andern vnd stich ÿm vßwendig zu sine~ gesicht wirtt er dir daß aber So schub mit dem lincken peyn zwueschen sin beÿde hende vnd griff mit dine~ knaupff außen vber sin linckes peyn in sin knÿepug vnd leg dich mit diner lincke~ achsell oben fast vmb yn vnd hebe vnt fast auff vnd truck auff sinen lincke sytenn ~  
+
 
|
+
<p>{{red|b=1|Item}} Stich im aber zu sinem gesicht in wenig vnd far in den andern vnd stich ÿm vßwendig zu sine~ gesicht wirtt er dir daß aber So schub mit dem lincken peyn zwueschen sin beÿde hende vnd griff mit dine~ knaupff außen vber sin linckes peyn in sin knÿepug vnd leg dich mit diner lincke~ achsell oben fast vmb yn vnd hebe vnt fast auff vnd truck auff sinen lincke sytenn ~</p>
|
 
| '''[255v] Das drit stůckh.'''
 
Stich im aber innwenndig zů dem gesicht / vnd var in dem anndern stich důrch / vnd stich im aůswenndig zům gsicht / wert er dir daß aber / So schreit mit deinem linnckhen pain zwischen sein baide / und greif mit dem knopf / aussen y°ber sein linnckhß pain in sein khniepůg / vnnd leg dich mit der linckhen agsl / oben fast in in / vnd heb vnnthen fast aůf / vnd drůckh auf sein linckhe / seitn /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 255v.jpg|1|lbl=255v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 245v.png|1|lbl=245v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 +
| <p>[10] {{red|b=1|The counter against}}</p>
 +
 +
<p>Note: if he will drive the pommel to your knee joint then grasp with your left hand to his arm behind his left hand, and grasp with your right hand from below up around his elbow, so that your fingers stand above, and throw him on his face.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 074r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 074v.jpg|1|lbl=74v|p=1}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 072v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|1|lbl=73r|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
  
|-
+
<p>[138r] Item Wer dir mit dem knaupff will faren in die knÿebug dem griff mit diner lincken hant hintter sin lincke hant bÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ von vnte~ auff ÿm an den elnboge~ vnd das din finger oben sten so wuerfftü ÿnauff daz antlutz</p>
| '''<span class="red">The counter against</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone wants to push his pommel in your knee-joint, so grab his arm behind his left hand with your left hand and grab with your right [hand] his elbow so that your fingers look up, so you may throw him on his ''face''.
 
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
 
Item wer dir mit dem chnopf wil varen in die knÿepüg dem greif mit deiner lincken hant hinder sein lincke hant peÿ dem arm~ vnd greif mit dein° rechtñ '''[74v]''' rechten hant von vnden auf ÿm an den elpogen vnd das dein vinger oben ste vnd würf yn auf das maul <span class="red">~</span>
 
| <br/>
 
Item wer dir mit dem knauf wil farn In die kniepüg dem greiff mit deiner lincken hant hintter '''[73r]''' sein lincke hant pej dem arm vnd greiff mit deiner rechten von vnden auf Im an den elnpogen vnd das dein vinger oben steen so würfstu In auf das antlütz etc.
 
 
|  
 
|  
| <br/>
 
'''[138r]''' Item Wer dir mit dem knaupff will faren in die knÿebug dem griff mit diner lincken hant hintter sin lincke hant bÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ von vnte~ auff ÿm an den elnboge~ vnd das din finger oben sten so wuerfftü ÿnauff daz antlutz
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 255v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''Der brůch.'''
+
| <p><br/></p>
Wer dir mit dem knopf will faren ine die kniepůg / dem begreif / mit deiner linnkchen hannt / hinter sein linckhe hannt bey° / dem arm / vnnd greif mit deiner rechtn / hant von vnthen aůf / ime an den elbogen / Vnnd daß dein vinger oben stee / vnnd wirf in aůf daß maůl /
 
  
'''<span class="red">s. v. p.</span>'''
+
{{section|Page:MS Dresd.C.94 245v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[11] {{red|b=1|The fourth play}}</p>
 +
 +
<p>Note: when you stab him inward to the face, and he also to you, then strike flat against his sword, and grab his sword in your hand by the blade and set your point in him under his left shoulder, if he wards this, and also grabs your sword like you have his, then work from a wrench which stands described (below) as you wish.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 074v.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Die vierde stuck}}</p>
 +
 +
<p>Item Wen dü ÿm Inwendig zu dem gesicht stichest vnd er dir wider so gang oben auff sin swertt vnd begriff sin schwertt py der clinge~ in die hãt vnd setz Indes den ort an vnter sin lincke vchsen Wertt er dir daß vnd begrifft din swertt auch als du das syn hast so arbeÿtt auß eyne~ riessen als hernach geschriben statt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 256v.jpg|1|lbl=256v}}
 
|  
 
|  
 
+
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 246r.png|1|lbl=246r}}
|-
 
| '''<span class="red">The fourth bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If you thrust him inwardly to the face and he does the same to you, go up on his sword and grab his blade and thrust your point ''indes'' under his left shoulder; yet parries he this and grabs your sword just like you did, then work from a ripping like it is written hereafter ''choosing the one you like''.
 
| '''<span class="red">Das vierd stuck</span>'''
 
Item wenn du Im Inwendig zw dem gesicht stichest vnd er dir wider So sich eben auf sein swert vnd begreiff sein swert pey der klingen in die hant vnd setz im den ort an vnder sein lincks vchsen Wert er dir das vnd begreifft dir dein swert auch als dw das sein hast So arbait aus einem reissen als hernach geschriben stet aus wellichem du wild
 
| '''Das vierd stuck'''
 
Item wenn du Im Inwendig zum gesicht stichest vnd er dir wider So gang eben auf sein swertt vnd begreiffe sein swert pej der clingen In die hant vnd setz In des den ort an vntter sein lincke üchsen wert er dir das vnd begreifft dir dein swert auch als du das sein hast So arbeit auß einem reisßen als hernachgeschriebe~ stet etc.
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Die vierde stuck</span>'''
 
Item Wen dü ÿm Inwendig zu dem gesicht stichest vnd er dir wider so gang oben auff sin swertt vnd begriff sin schwertt py der clinge~ in die hãt vnd setz Indes den ort an vnter sin lincke vchsen Wertt er dir daß vnd begrifft din swertt auch als du das syn hast so arbeÿtt auß eyne~ riessen als hernach geschriben statt ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[256v] Daß viert Stůckh.'''
+
 
Wenn dů ime innwenndig zů dem gesicht sticht / vnnd er dier wider / ---- So stich oben aůf sein schwert / vnd begreif sein schwert bey° der clingen / in die hannt vnnd setz ime den ort an / vnnter sein linckh y°gsen / --- Wert er dir daß / vnd begreifft dir dein schwert aůch # So arbait aůf einem reissen aůs welchem dů wilt / wie hernach geschreiben sein /
+
|-  
 
|  
 
|  
 +
| <p>[12] {{red|b=1|The first wrench}}</p>
 +
 +
<p>Note: stab him inward to the face, if he wards this, and sets your stab aside, then twist your pommel up from below on your left side, and up over his sword's blade between both his hands, and wrench strongly to you. Thus you wrench his left hand from his blade, then stab him to the torso, if he is too strong and you can't wrench his hand from the sword, then twist the pommel still up from below on your right side over his left hand, and thrust the blade from you to his left side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 074v.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 073v.jpg|1|lbl=73v}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>*[138v] {{red|b=1|Das ander reissen}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht wirtt er dir dz vnd setz dir den stich ab So wind mit dine~ knaupff von vnden auff din lincke site~ von oben nider in sin swertz clingen zwische~ sin beyde~ hende~ vnd rüßt an dich So rieß im sin lincke hant von der clingen vnd stich ÿm dan zu dem gemecht ist er dir zü starck dz du ÿm die hant vom dem swert nit geriessen magst So wind mit dine~ knaupff aber von vnden auff / auff din rechte site~ vber sin lincke hant vnd stos yn mit der clingenn in sin lincke site~ haulb von dir dan ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 257r.jpg|1|lbl=257r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 246r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 354: Line 372:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The first ripping</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Thrust him inwardly to the face; yet parries he this by ''absetzen'' of your thrust, then wind your pommel from your left from below downwards on his blade between his hands and pull him to yourself, rip his left hand from his blade, and thrust him to the bollix; yet if he is too strong, so you cannot get his hand from his blade, then wind your pommel from below upwards on your right side over his left hand and push him in his left side with your blade, and ''hit'' him ''continuously''.
 
| '''<span class="red">Das erst reißen</span>'''
 
Item stich ÿm Inwendig zw dem gesicht Wert er dir das vnd setzt dir den stich ab So wind mit deine~ knopf von vnden auf auf deine lincke seittñ vnd oben vber sein swertz klingen zwischen sein paide hend vnd reiß vast an dich So reistu in sein lincke hant von der klingen So stich ÿm denn zw° dem gemächt Ist er dir zw starck das dw Im die hant von dem swert nicht gereissen magst So wind mit deinem knopf aber von vnden auf auf dein rechte seittñ vber sein lincke hant vnd stos in mit der klingen in sein lincke seitten von dir <span class="red">~</span>
 
| '''[73v] Das erst reissen'''
 
Item Stich Im Inwendig zum gesicht Weret er dir das vnd setzt den stich ab So winde mit deine~ knauf von vnden auf dein lincke seitten von oben über sein swertz clingen zwischen seinen baiden henden vnd reisß vast an dich so reistu Im sein lincke hant von der clinge~ vnd stich Im den zum gemechtt Ist er dir zu starck das du Im die hant vom swert nicht gereissen machst So winde mit deinem knauf aber von vntten auf dein rechte seitten über sein lincke hant vnd stos In mit der clingen In sein lincke seitten von dir etc.
 
 
|  
 
|  
| '''*[138v] <span class="red">Das ander reissen</span>'''
+
| <p>[13] {{red|b=1|The second wrench}}</p>
<span class="red">Item</span> Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht wirtt er dir dz vnd setz dir den stich ab So wind mit dine~ knaupff von vnden auff din lincke site~ von oben nider in sin swertz clingen zwische~ sin beyde~ hende~ vnd rüßt an dich So rieß im sin lincke hant von der clingen vnd stich ÿm dan zu dem gemecht ist er dir zü starck dz du ÿm die hant vom dem swert nit geriessen magst So wind mit dine~ knaupff aber von vnden auff / auff din rechte site~ vber sin lincke hant vnd stos yn mit der clingenn in sin lincke site~ haulb von dir dan ~
+
 
|
+
<p>Note: stab him inward to his face, but twist with the pommel from your left side up from below over his blade between his hands and wrench strongly to you, and then stab him to the torso, if he wards this and fights your sword, and does so that both swords are caught, then thrust your sword's pommel around his right side, and spring with your right leg behind his left, and take the back, and lift across him with fingers high above the ground, and hit with your right foot outward to his right ankle, and throw him onto his right side.</p>
|
 
| '''[257r] Daß erst reissen'''
 
Stich im innwenndig zů dem gesicht / Wert er dir daß vnd setzt dir den stich ab / -- So winnt mit deinem knopff / von vnnthen aůf / aůf seinn linckhe seitn / vnnd oben y°ber seinß schwertß clingen / zwischen sein baide hennt / vnnd reiß vast an dich / so reisstů im sein linckhe hannt von der clingen / so stich im dann zů dem gema°cht / --- Ist er dir zů starckh / so winnt mit deinem knopf / aber von vnnthen aůf / aůff dein rechte seittn / Y°ber sein linnckhe hannt / vnnd stoß in mit der clingen in sein linckhe seitn von dir /
 
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 074v.jpg|4|lbl=75r|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 075r.jpg|1|lbl=75r|p=1}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074r.jpg|1|lbl=74r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>*[138r] {{red|b=1|Das erst reissen}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|It~}} Stich Im Inwendig zu sine~ gesicht vnd wind aber mit dem knaupff auff din lincke siten von vnden auff vber sin clingen zwischen siner hant / reisß aber vast an dich stich ÿm zü syne~ gemecht wertt er dir dz vnd fach dir dz schwe~t vnd du daß sin dz beÿd swe~t gefange~ syn So würff din swert mit dem knaupff ym In sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn vnder sin linckes vnd nÿm den rueck vnd heb ÿn hoch auff von der erden vnd schlag In mit dinem rechte~ fuß außwendig an / an sine~ rechte~ enckel vnd wurff ÿn auff sin rechte syte~ ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 257v.jpg|1|lbl=257v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 246v.png|1|lbl=246v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 377: Line 393:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The second ripping</span>'''
+
|  
<span class="red">Note:</span> Thrust him inwardly to the face, but this time wind up your pommel from your left side over his blade between his hands, rip him fast to yourself, and thrust to his bollix; yet parries he this, and fights you so both swords become locked in one another, then let your sword fall with your pommel under his right side and spring with your right leg under his left [leg] and take his back and lift him up with crossed fingers from the earth, and hit him with your right foot from outside to his right ankle and throw him in his right side.
+
| <p>[14] {{red|b=1|The third wrench}}</p>
  
The second ripping on the second side.
+
<p>Note: do to him just like as described above, and if both swords become caught, then thrust around over the head on his right side, and spring with the right leg behind his left, and with your right hand grab him by his left rear fauld, and with the left hand grab up from below to his bevor, and pull below to you, and thrust up from you, so he falls on his back.</p>
| '''<span class="red">Das ander reÿssen</span>'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 075r.jpg|2|lbl=-}}
Item stich ÿm Inwendig zu° seinem ge'''[75r]'''sicht vnd wind aber mit dem knopf auff dein lincke seitten von vnden auf vber sein klingen zwischen seiner hant reÿß aber vast an dich vnd stich ÿm aber zu° seinem gemäch Wert er dir das vnd vecht dir das swert vnd dw das sein das paide swert gefangen sein So würff dein swert mit dem knopf ÿm in sein rechte seitten vnd spring mit deinem rechten pain hinder sein lincks vnd nym den ruck vnd heb in deñ eines tzwerchen fingers hoch von der erden vnd slach in mit deinem rechten fueß auswendig an sein rechten enckel vnd wurff in auf sein rechte seitten <span class="red">~</span>
+
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|1|lbl=74v}}
| '''[74r] Das and’ reisßen'''
 
Item Stich Im Inwendig zum gesicht vnd wind aber mit dem knauf auf dein lincke seitten von vntte~ auf über sein klingen zwieschen seiner hant reiß aber vast an dich stich Im zu seinem gemecht / Wert er dir das vnd fecht das swert dir vnd du auch das sein das baide swert gefangen sein So würff dein swert mit dem knopf Im In sein rechte seitten vnd spring mit deinem rechten pain hintter sein linckes vnd nym den ruck vnd heb In eins zweren vingers hoch auf von der erden vnd slag In mit deinem rechten fus außwendig an sein rechten enckel vnd würfe In auf sein rechte seitten ~
 
 
|  
 
|  
| '''*[138r] <span class="red">Das erst reissen</span>'''
+
| <p>[138v] {{red|b=1|Das tritt reissenn}}</p>
<span class="red">It~</span> Stich Im Inwendig zu sine~ gesicht vnd wind aber mit dem knaupff auff din lincke siten von vnden auff vber sin clingen zwischen siner hant / reisß aber vast an dich stich ÿm zü syne~ gemecht wertt er dir dz vnd fach dir dz schwe~t vnd du daß sin dz beÿd swe~t gefange~ syn So würff din swert mit dem knaupff ym In sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn vnder sin linckes vnd nÿm den rueck vnd heb ÿn hoch auff von der erden vnd schlag In mit dinem rechte~ fuß außwendig an / an sine~ rechte~ enckel vnd wurff ÿn auff sin rechte syte~ ~
 
  
Sr das and~ riessen
+
<p>{{red|b=1|Item}} Dün im glich als oben geschreben stott vnd ob beÿde swert gefangen wer So würff ÿm aber sÿn knaupff in sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peÿn hinder sin lincke vnd griff im mit diner rechte~ hant in sÿn peÿde ars backen vnd grif mit diner lincken hant von vnte~ auff ÿm an sin kÿnbacken vnd zuch vnden an dich vnd stos oben von dir so felt er an den rueck ~</p>
|
 
|  
 
| '''[257v] Daß annder Reissen'''
 
Stich im innwenndig zů seinem gesicht / Vnnd winnt aber mit dem knopf aůf dein linkche seitn / von vnnthen aůf / y°ber sein clingen / zwischen seiner hant / reis aber vast an dich / vnnd stich im aber zů seinem gema°cht / --- Wert er dir daß vnnd vecht dir daß schwert / vnnd dů daß sein / daß baide schwert gefangen seinn / --- So wirf dein schwert mit dem knopf / ime in sein rechte seitn / vnd sprinng mit deinem rechten bain hinter sein linnckhß / vnnd nim den růckh / vnnd heb in denn einß zwerhen fingerß hoch vo der erden / vnd schlag in mit deinem rechten fůesß / aůswenndig anß seinen rechten ennckhl / vnd wirf in aůf sein rechte seittn / ----
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 258r.jpg|1|lbl=258r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 246v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 404: Line 413:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The third ripping</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Do [to] him what is written above, and if both swords were locked, then throw his own pommel into his right side and jump with your right leg behind his left [leg] and hold fast his arse with your right hand and get his face with your left hand, pull him below to you and push him above from you, so that he falls on his back.
 
| '''<span class="red">Das dritt reÿßen</span>'''
 
Item thu°e ÿm geleich als oben geschriben stet vnd ob paide swert gefangen wärñ So würf ÿm aber den knopf in sein rechte seitten vnd spring mit dem rechten pain hinder sein lincks vnd greiff in mit deiner rechten hant ÿn pey seine~ lincken arspacken vnd greiff mit dein° lincken hant von vnden auf ym an seinen kinpacken vnd zeuch vnden an dich vnd stos oben von dir So felt er an den ruck
 
| '''[74v] Das dritt reissen'''
 
Item thue Im gleich als oben geschrieben stet vnd ob die baide swert gefangen wern so würff Im aber dein knauf In sein rechte seitten vnd spring mit de~ rechte~ pein hintter sein linckes vnd greif Im mit deiner rechten hant In pej seinem arschpacken vnd greiff mit deiner lincken hant von vnde~ auf Im an sein kinpacken vnd zeuch vnden an dich vnd stos oben von dir So felt er an den ruck etc.
 
 
|  
 
|  
| '''[138v] <span class="red">Das tritt reissenn</span>'''
+
| <p>[15] {{red|b=1|The counter against}}</p>
<span class="red">Item</span> Dün im glich als oben geschreben stott vnd ob beÿde swert gefangen wer So würff ÿm aber sÿn knaupff in sin rechte site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peÿn hinder sin lincke vnd griff im mit diner rechte~ hant in sÿn peÿde ars backen vnd grif mit diner lincken hant von vnte~ auff ÿm an sin kÿnbacken vnd zuch vnden an dich vnd stos oben von dir so felt er an den rueck ~
+
 
 +
<p>Note: if one drives with the left hand under your bevor, and has you by the left rear fauld with his right hand, and would throw you over backward, then grasp with your left hand up around his left, and grab him by the fingers, and break his hand away to the left side, and drive with your right hand on his left elbow, and take his weight.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 075r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 075v.jpg|1|lbl=75v|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[258r] Daß drit reissen:'''
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 074v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|1|lbl=75r|p=1}}
Thůe in gleich alß zů negst vor geschriben steet / Vnnd ob baide schwert gefanngen wern / ---- So wirf im aber den knopf in sein rechte seitn / Vnnd sprinng mit dem rechten fůeß hinnter seinn linnckhen / vnnd begreif in mit deine <del>rechten</del> / bey° seinem linnckhen arspackhen / - Vnnd greif mit deinnr linnckhen hannt von vnnthen aůf ime an seinen kinpackh / vnnd zeůch vnnthen ane dich / - Vnnd stoß oben von dir / so vellt er an den růckhen / ---
 
|  
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Der vierde bruch}}</p>
 +
 +
<p>Itm~ Wer dir mit der lincken hant fert vnder din kÿnbacken vnd nÿmpt dich mit diner rechte~ hant peÿ dem lincken arsbacken vnd wil dich vber rueck werffen So griff mit diner lincken hant ÿm auff sin lincke vnd griff In bÿ den fingern vnd prich ÿm die hant auff din lincke site~ vnd var mit dsiner rechte~ hant an sin lincken elnboge~ vnd nÿm ÿm dz gewiechtt ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 258v.jpg|1|lbl=258v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 247r.png|1|lbl=247r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 427: Line 435:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourth breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone has your face with his left hands and your arse with his right hand, and wants to throw you on your back, so get his left hand’s fingers with your left hand, breaking his hand on your left side and go with your right hand on his left elbow and take his weight.
 
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
 
Item wer dir mit der lincken hannt vert vnder den kinpacken vnd dich '''[75v]''' mit seiner rechten hant pey dem lincken arspacken hat vnd wil dich vber ruck werffen So greif mit deiner lincken hant ÿm auf sein lincke vnd begreif ÿn peÿ den fingerñ vnd prich im die hant auf dein lincke seitten vnd var mit deiner rechtñ hant an sein lincken elpogen vnd nÿm im das gewicht <span class="red">~</span>
 
| '''Der vierd pruch'''
 
Item wer dir mit der lincken hant fert vntter den kinpacken vnd dich '''[75r]''' mit seiner rechten hant pej dem lincken arschpacken hat vnd will dich über ruck werffen So greiff mit deiner lincken hant Im auff sein lincke vnd begreiffe In pej den vingern vnd prich Im die hant auf dein lincke seitten vnd far mit seiner rechten hant an sein lincke~ elnpogen Vnd nym Im das gewicht
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Der vierde bruch</span>'''
+
| <p>[16] {{red|b=1|The fourth wrench}}</p>
'''Itm~''' Wer dir mit der lincken hant fert vnder din kÿnbacken vnd nÿmpt dich mit diner rechte~ hant peÿ dem lincken arsbacken vnd wil dich vber rueck werffen So griff mit diner lincken hant ÿm auff sin lincke vnd griff In bÿ den fingern vnd prich ÿm die hant auff din lincke site~ vnd var mit dsiner rechte~ hant an sin lincken elnboge~ vnd nÿm ÿm dz gewiechtt ~
+
 
|  
+
<p>Note: this is if both swords are caught, then thrust your pommel up around his right side, and spring with your right leg behind his left, and grab him with your left hand behind his left hand on his arm, and with your right hand grab him by the elbow and take the weight.</p>
|  
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 075v.jpg|2|lbl=-}}
| '''[258v] Brůch'''
 
Wer dir mit der linnckhen hannt / vert vnnther den kinpackhn / vnnd dich mit seiner rechten hannt / bey° dem linckhen arspacken hat / vnnd will dich y°ber růckh werffen / --- So greif mit deiner linkchen hannt im aůf sein linnckhe / vnnd begreif in bey° den finngern / -- Vnnd brich im die hannt auf dein linckhe seiten / ---- Vnnd var mit deinner rechten hannt / an seinnen linckhen elbogenn / -- Vnnd mit / der nimb im daß gwicht / -
 
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|1|lbl=75v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>[139r] {{red|b=1|Daß vierd reÿssen}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Ist aber das peÿd schwertt gefange~ sin würff ÿm aber din knaupff in sin rechte site~ vnd spring ÿm mit dinem rechte~ peyn hintter sin linckes vnd begriff ÿn mit diner lincken hant peÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ hant ÿn beÿ sinem elnboge~ vnd nÿm Im daß gewiecht ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 259r.jpg|1|lbl=259r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 247r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 450: Line 456:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourth ripping</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Both swords are locked, so let your pommel fall to his right side and spring with your right leg behind his left [leg], and grab his arm behind his left hand with your left hand, and with your right hand grab his elbow and take his weight.
 
| '''<span class="red">Das vierd reÿssen</span>'''
 
Item ist das aber paidew swert gefangen sein So würf ÿm aber deinen knopf in sein rechte seitten vnd spring Im mit dem rechten pain hinder sein lincks vnd begreif in mit deiner lincken hant hinder seiner lincken hant peÿ dem arm~ vnd greif mit deiner rechten hant in peÿ seinem elpogen vnd nÿm das gewicht <span class="red">~ ~</span>
 
| '''Das vierd reissen'''
 
Item ist aber das baide swert gefangen sein Würffe Im aber deinen knauf In sein rechte seitten vnd spring Im mit deinem rechte~ pain hintter sein linckes vnd begreiff In mit deiner lincken hant pej dem arm vnd greiff mit deiner rechten hant In pej seinem '''[75v]''' elnpogen vnd nÿm Im das gewichte ~
 
 
|  
 
|  
| '''[139r] <span class="red">Daß vierd reÿssen</span>'''
+
| <p>[17] {{red|b=1|The fifth wrench}}</p>
<span class="red">Item</span> Ist aber das peÿd schwertt gefange~ sin würff ÿm aber din knaupff in sin rechte site~ vnd spring ÿm mit dinem rechte~ peyn hintter sin linckes vnd begriff ÿn mit diner lincken hant peÿ dem arm vnd griff mit diner rechte~ hant ÿn beÿ sinem elnboge~ vnd nÿm Im daß gewiecht ~
+
 
 +
<p>Note: when he has caught your sword, and you his, then go through both swords on his left side, then twist outward around his sword so that he must let yours go, if he holds his sword and lets yours go, then do as if you would stab him to the torso, if he wards this, and grabs at the sword with his left hand, then stab below through his sword on his right side around over his right arm onto his chest, thus you break his sword around out of his hand, then thrust his sword with the point toward him, and attack with your sword in the high guard.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 075v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 076r.jpg|1|lbl=76r|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[259r] Daß viert Reissenn ..'''
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 075v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|1|lbl=76r|p=1}}
Ist daß aber bede schwert gefanngen sein / So wirf ime aber deinen knopf in sein rechte seitn / Vnnd sprinng ime mit dem rechten bain / hinnter sein linckhß / vnd begreif in mit deinr linckhen / hinder seinnr linckhen hannt / bei dem arm / vnnd greif mit deinr rechten hannt / in bey seinem elbogen / vnnd nimb daß gewicht /
 
|  
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das fünfft reyssenn}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan er din swertt gefangen hat vnd du dz sin so ge durch beyde swert auff din lincke site~ So gewinestü ÿ~ sin swert auß dz ers dir also loßen müß behelt er dan sin swertt vnd lest dir dz din So tün sam dü ÿm zu dem gemecht stechen wolst wertt er dir dz vnd griff mit siner lincke~ hant noch dem swertt So stich vnte~ durch durch sin swert auff sin rechte sitenn ÿm vber sin rechte~ arm an sin rechte prust So prichstu ÿm sin swe~t auß siner hant So wurff sin swert mit dem ortt gegen ÿm vnd mit dine~ swertt vall in die obern huett</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 259v.jpg|1|lbl=259v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 247v.png|1|lbl=247v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 473: Line 478:
  
 
|-  
 
|-  
| <span class="red">The fifth ripping</span>
 
<span class="red">Note:</span> If he locked your sword and you have his, then go through both swords on your left side, so ''you wind'' his sword from him so he must let go, and if he has his own and you have your own, then do as if you would thrust him to the bollix, so that he parries and yet again wants to grab [your] sword with his left hand, so thrust below and through, through his sword on his ''right'' side over his right arm to his shoulder so that you break his sword from his hand, and thrust him with his own sword while going into high ward with your sword.
 
| '''<span class="red">Das fünfft reÿssen</span>'''
 
Item wenn er dir dein swert gefangen hat vnd du das sein So gee durch paidew swert auf dein lincke seittñ So windestu ÿm sein swert aus das er dir das lassen mues Helt er denn sein swert vnd lest dir das dein So thu°e als dw In zw° dem gemächt wöllest stechen Wert er dir das vnd greift mit sein° lincken hant nach dem swert So stich vnden durch sein swert auf sein rechte seitten ÿm vber sein rechten arm~ an sein prust so prichstu ÿm sein swert '''[76r]''' aus seiner hant So würf sein swert mit dem ort gegen ÿm vnd mit deine~ swert fall in die öber hu°t <span class="red">~</span>
 
| '''Das funfft reissen'''
 
Item wenn er dein swert gefange~ hat vnd du das sein So gee durch beide swert auf dein lincke seitten so gewinstu Im sein swert aus das er dir das lassen muß Behelt er denn sein swert vnd lest dir das dein So thue sam du Im zum gemecht wöllest steche~ Wer er dir das vnd greifft mit seiner lincken hant nach dem swert So stich vnden durch durch sein swert auf sein recht seitten Im über sein rechten arm an sein prust so prichstu Im sein swert aus seiner hant so würff sein swert '''[76r]''' mit dem ort gegen Im vnd mit deinem swert falle In die obern hut etc.
 
|
 
| '''<span class="red">Das fünfft reyssenn</span>'''
 
<span class="red">Itm~</span> Wan er din swertt gefangen hat vnd du dz sin so ge durch beyde swert auff din lincke site~ So gewinestü ÿ~ sin swert auß dz ers dir also loßen müß behelt er dan sin swertt vnd lest dir dz din So tün sam dü ÿm zu dem gemecht stechen wolst wertt er dir dz vnd griff mit siner lincke~ hant noch dem swertt So stich vnte~ durch durch sin swert auff sin rechte sitenn ÿm vber sin rechte~ arm an sin rechte prust So prichstu ÿm sin swe~t auß siner hant So wurff sin swert mit dem ortt gegen ÿm vnd mit dine~ swertt vall in die obern huett
 
|
 
|
 
| '''[259v] Daß fůnfft Reissen'''
 
Wenn er dir dein schwert geůanngen hat / vnnd dů daß sein / so gee důrch baide schwert aůf dein lincke seittn / --- So wintestu ime seinn schwert aůs / daß er dir daß # lassen můeß / '''[260r]''' Helt er dann sein schwert vnnd lesst dir daß deinn / so thůe alß dů in zů dem gema°cht wellst stechen / Wert er dir daß / Vnnd greiff mit seinner linnckhen hannt nach dein schwert / ---- So stich vnnthen důrch / seinn schwert / aůff seinn rechte seittenn / y°m y°ber sein rechten arm / an sein průst / so prichstů y°m sein schwert / aůß seiner hannt / ---- So wirf sein schwert mit dem ort gegen y°m / Vnnd mit deinem schwert fall ine die ober hůet / ------
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[18] {{red|b=1|The counter against}}</p>
 +
 +
<p>Note: if one does this to you, and will stride through both swords to you, then thrust both swords over his neck, and make them shears.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076r.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Ein bruch}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir dz thuett vnd dir dürch peÿde~ swertt lauffen will / Stoß ÿm beyde swertt vber den hals vnd mach die scher ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 260v.jpg|1|lbl=260v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 247v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 496: Line 498:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone does this to you and wants to run through with both swords, so push both swords over his neck and do the scissors.
 
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
 
Item wer dir das thu°et vnd dir durch paidew swert lauffen wil So stos ÿm paide swert vber den hals vnd mach die scher <span class="red">~</span>
 
| '''Der widerpruch'''
 
Item wer dir das tut vnd dir durch bede swert lauffen wil Stos Im pede swert über den hals vnd mach dich scher ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Ein bruch</span>'''
+
| <p>[19]</p>
<span class="red">Item</span> wer dir dz thuett vnd dir dürch peÿde~ swertt lauffen will / Stoß ÿm beyde swertt vber den hals vnd mach die scher ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[260v] Brůch aůf daß důrchgeen'''
 
Wenn dier einr důrch bede schwert laůffen will / So stos im bede schwert y°ber den halß vnd mach die scher /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
|
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 260v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 520: Line 515:
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
 +
| <p>[20] {{red|b=1|A counter against the counter}}</p>
 +
 +
<p>Note, when he has made shears, then in the bind grab up from below with your right hand behind his right so that your fingernails are above and thrust your sword hard from you on your left side, and turn yourself against him also on your left side and twist your pommel out over his right hand, and hit him where you will with the pommel and the hilt.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|1|lbl=76v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Ein wider brüch}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Wer dir die scher hat gemacht so griff mit diner rechte~ hant von vntte~ auff hintter sin rechte~ in daß peÿn / daß den negell vnd den fingern [139v] oben sten vnd würff den din swertt fast von dir auff din lincke site~ vnd ker dich gegen ÿm auch auff din lincke site~ vnd wend mit dine~ knopff aussen vber sin rechte hant vnd schlag ÿn mit dem knaupff vnd mit dem gehultz wo dü willtt</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| Oder wart weill er důrch geet vnd dir den růckhen kert / so zůckh die schwert an dich so felt er an růckh /
+
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 248r.png|1|lbl=248r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[21] {{red|b=1|The sixth wrench}}</p>
 +
 +
<p>Note, when both the swords are caught, then thrust the pommel hard from you on your right side, and up around his left side and spring with your right leg behind his left, and grasp with your right hand up from below to his right armpit, and so lift his sword upward, thus you throw him to your right side which is the best, and the last of the wrenches.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076r.jpg|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 076v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das sechst reÿssenn}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wen die schwertt beyd gefange~ sint so wurff den knoupff fast von dir auff dine rechte site~ vnd auff sin lincke site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinter sein linckes vnd griff mit diner hant von vnte~ auff ÿm In sein rechte vchsen vnd heb mit dine~ swertt vber sich So wurfstu ÿn auff sein rechte syten dz ist dz best vnd dz lest vnder den reÿssen ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 261r.jpg|1|lbl=261r}}
 
|  
 
|  
 
+
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 248r.png|2|lbl=-}}
|-
 
| '''<span class="red">Another breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone has done this scissors to you, so grab from below behind his right leg with your right hand so that your fingers look up, and let the point of your sword fall fast to your left side before you, and meet him from your left side and wind your pommel from outside over his right hand and hit him with your pommel or hilt wherever you wish.
 
| '''<span class="red">Ain widerpruch wider den pruch</span>'''
 
Item wenn er dir die scher hat gemacht so greif mit deiner rechten hant von vnden auf hinder sein rechte in das pindt das dein negel an den fingerñ vbersich sten vnd würf denn dein swert vast von dir auf dein lincke seitten vnd ker dich gegen ÿm auch auf dein lincke seittñ vnd wind mit seinem knopf aussen vber sein rechte hant vnd slach ÿn mit dem knopf vnd mit dem gehültz wo dw hyn wild <span class="red">~</span>
 
| '''Ein widerpruch'''
 
Item wer dir die scher hat gemacht So greiff mit deiner rechte~ hãt von vnden auf hintter sein rechte In das pinde das dein negel an dein vingern oben steen Vnd würff denn dein swert vast von dir auff '''[76v]''' dein lincke seitten vnd kere dich gegen yn auf dein lincke seitten vnd winde mit deinem knauf aussen über sein rechte hant vnd slage In mit dem knopf vnd mit dem gehültz wo du wilt ~
 
|
 
| '''<span class="red">Ein wider brüch</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Wer dir die scher hat gemacht so griff mit diner rechte~ hant von vntte~ auff hintter sin rechte~ in daß peÿn / daß den negell vnd den fingern '''[139v]''' oben sten vnd würff den din swertt fast von dir auff din lincke site~ vnd ker dich gegen ÿm auch auff din lincke site~ vnd wend mit dine~ knopff aussen vber sin rechte hant vnd schlag ÿn mit dem knaupff vnd mit dem gehultz wo dü willtt
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[22] {{red|b=1|This is but a play}}</p>
 +
 +
<p>Note, if he breaks through to your torso, then stab him first also to the torso, The second stab, stab from above down over his left hand between both arms, and twist the pommel up from below to his right side, stride with your left leg behind his left, and throw him over your thigh(?).</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|1|lbl=76v}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|1|lbl=77r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das ist ein stück}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Sticht dir eyner zu der gemecht so stich ÿm auch zu dem gemecht eine~ stich den andern stich von oben nider auff sin lincke hant zwischen sein beyde~ armen vnd wind mit dem knopff von vnte~ auff ÿn sin rechte site~ / Schrit mit dine~ rechten peyn hinter sine~ linckes vnd wurff in vber de~ rueck</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 261v.jpg|1|lbl=261v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 248v.png|1|lbl=248v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 559: Line 575:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The sixth ripping</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If both swords are locked, then let your pommel fall fast from your right side to his left side and spring with your right leg behind his left [leg] and grab from below upon his right shoulder with your ''right'' hand and lift up with his sword so you will throw him on ''your'' right side.  That is the best and the last of the rippings.
 
| '''<span class="red">Das sechst reissesn</span>'''
 
Item wenn die swert paide gefangen sein so würf den chnopf vast von dir auf dein rechte seitten vnd ym auff sein lincke seitten vnd spring mit deinem rechten pain hinder sein lincks vnd greif mit deiner rechten hannt von vnden auf in sein rechte vchsen vnd heb mit seine~ swert vber sich So würfstu in auf dein rechte seitten das ist das pest vnd das letzt vnder den reÿssen
 
| '''Das sechst reissen'''
 
Item wenn die swert beide gefange~ sein So würff dein knopff fast von dir auf dein rechte seitten vnd Im auf sein lincke seitten vnd spring mit deinem rechten pain hintter sein linckes vnd greiff mit deiner hant von vnden auf Im In sein rechte üchsen vnd heb mit seinem swert übersich So würfestu In auf sein rechte seitten / das ist das pest vnd letzt vntter den reissen
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das sechst reÿssenn</span>'''
+
| <p>[23] {{red|b=1|The counter against}}</p>
<span class="red">Itm~</span> Wen die schwertt beyd gefange~ sint so wurff den knoupff fast von dir auff dine rechte site~ vnd auff sin lincke site~ vnd spring mit dine~ rechte~ peyn hinter sein linckes vnd griff mit diner hant von vnte~ auff ÿm In sein rechte vchsen vnd heb mit dine~ swertt vber sich So wurfstu ÿn auff sein rechte syten dz ist dz best vnd dz lest vnder den reÿssen ~
+
 
|  
+
<p>Note, if one does this to you then let your sword go from the blade, and grasp with your left hand behind and over his shoulder, and grab your sword once again by the blade, and pull him close to you, and swing yourself from him on your right side.</p>
|  
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|2|lbl=-}}
| '''[261r] Daß sechst reissen -'''
 
Wenn die schwert paide gefanngen sein / So wůrf den knopff vast von dir / aůf deinn rechte seittn / Vnnd ime aůf sein linckhe seitten / vnnd sprinng mit deinem rechtn pain / hinnter sein linnkchß / -- Vnnd greif mit deiner rechten hannt / - Von vnnthen aůf in sein rechte y°gsen / vnnd heb mit seinnem schwert y°bersich / so wirfstů ine aůf dein rechte seittn / Daß ist daß pest vnder den reisen vnd daß lesst /
 
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|1|lbl=77v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Ein brüch}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} wer dir thutt so loß din swertt gen peÿ der clinge~ vnd begriff mit diner lincken hant hinten vber sin schultern vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd druck ÿn vast zu dir vnd schwing dich von ÿm auff din rechte sÿtenn ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 262r.jpg|1|lbl=262r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 248v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 582: Line 596:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">This is one bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Somebody thrusts you to your bollix, so thrust him to his bollix as well, the second thrust being downwards to his left hand between both his arms, and wind up your pommel from below to his right side, place your right leg behind his left [leg] and throw him to the ground.
 
| '''[76v] <span class="red">Das Ist aber ein stuck</span>'''
 
Item sticht er  dir zw dem gemächt So stich im auch zw dem gemächt einen stich Den anderñ stich Stich von oben nÿder vber sein lincke hant zwischen sein paiden arm~ vnd wind mit dem knopf von vnden auf in sein rechte seitten schreit mit deine~ rechten pain hinder sein lincks vnd würf In vber dein diech <span class="red">~</span>
 
| '''[77r] Das ist aber ein stuck'''
 
Item Sticht dir ein’ zum gemecht So stich Im auch zum gemechtt einen stich Den andern stich von oben nider auf sein lincke hantt zwischen sein beiden armen vnd wind mit dem knauff von vntten auf In sein rechte seitten Schreit mit deinem rechten pain hintter sein linckes vnd würffe In uber den dich ~
 
|
 
| '''<span class="red">Das ist ein stück</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Sticht dir eyner zu der gemecht so stich ÿm auch zu dem gemecht eine~ stich den andern stich von oben nider auff sin lincke hant zwischen sein beyde~ armen vnd wind mit dem knopff von vnte~ auff ÿn sin rechte site~ / Schrit mit dine~ rechten peyn hinter sine~ linckes vnd wurff in vber de~ rueck
 
|
 
|
 
| '''[261v] Ein Stůckh:'''
 
Sticht / er dir dem gema°cht / So stich ime aůch zů dem gema°cht / einen stich / -- Denn anndern stich / stich von oben nider y°ber sein linnkche hannt / zwischen sein baiden arm / vnd winnt mit dem knopf / von vnnthen aůf in sein rechte seitten / ---- Schreit mit deinem rechten bainn hinter sein linnckhß / Vnnd wirf in y°ber dein diech / --
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[24] {{red|b=1|Yet a play}}</p>
 +
 +
<p>Note, if he works high with you, and stabs you to the face, then stab up from below between both his arms, and over his left shoulder, grasp with your left hand behind his left, and thrust your sword's grip onto your left shoulder, and grasp with your right to his left elbow hard up from below, and take his weight, then the sword stays under his left arm and between both of yours.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 077v.jpg|2|lbl=77v}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>[140r] {{red|b=1|Ein stueck}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Arbeÿt er mit dir hoch vnd stich dir zu dem gesicht so stich von vnte~ auff zwischen sine~ beÿde~ armen vnd vber sin lincke achsell / begriff ÿm mit diner hant hintter seyne lincke vnd wurff din schwe~t mit dem pÿntt auff din lincke achsell vnd griff mit diner rechte~ ym yn sin rechte~ elnboge~ / stoß vast von vnte~ auff vnd nim dz gewichtt so plybt dz swe~t vnder seyne~ lincken arm zwüschen uwer peÿde~ ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 262v.jpg|1|lbl=262v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 249r.png|1|lbl=249r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 605: Line 616:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If somebody does ''this'' to you, then let go of your sword’s blade, grab with your left hand around his shoulders and grab your blade again, and press him fast to yourself, while swinging to your right side.
 
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
 
Item wer dir das tu°t so laß dein swert gen pey der klingen vnd greif mit deiner lincken hant hinden vber sein schulter vnd begreif dein swert wider peÿ der klingen vnd druck yn vast zu° dir vnd swing dich von Im auf dein rechte seittñ <span class="red">~</span>
 
| '''Der wid’pruch'''
 
Item wer dir das tut So las dein swert gen pej der clingen vnd begreiff mit deiner lincken hant über sein scheilt’ Vnd begreif dein swert wider pej der clingen vnd '''[77v]''' druck yn vast zu dir vnd swinge dich von Im auf dein rechte seitten ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Ein brüch</span>
+
| <p>[25] {{red|b=1|Yet a play}}</p>
<span class="red">Item</span> wer dir thutt so loß din swertt gen peÿ der clinge~ vnd begriff mit diner lincken hant hinten vber sin schultern vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd druck ÿn vast zu dir vnd schwing dich von ÿm auff din rechte sÿtenn ~
+
 
 +
<p>Note, if he works high with you, then stab up from below between both his arms, and let your left hand drive from the blade, and grasp over his sword's weak, and grip your sword by the blade again and then thrust both swords well above over his neck back and behind him to both knee joints, and wrench well below to you, and with your head thrust well ftom you so you throw him onto his back.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 076v.jpg|4|lbl=-}}
 +
 
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 077r.jpg|1|lbl=77r}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|1|lbl=78r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Aber ein stück}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Arbeit er aber hoch mit dir so stich aber vnte~ auff zwuschen sine~ beÿde~ armen vnd loß din lincke hant varn von der clingen vnd griff obñ zu vber din swertt riesch vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd stos ÿm beÿde swertt vber den hals hinten vber sin ruck gar ab hÿn ÿn sein beÿd knÿebug vnd reiß vast untte~ an dich vnd mit dem haupt stoß vast von dir so wurfstu ÿn auff den ruck ~</p>
 
|  
 
|  
| '''[262r] Der Brůch'''
 
Wer dir daß thůet / vnnd so lasß dein schwert geen bey° der klinngen / vnnd greif mit deiner linckhen hannt hinten y°ber sein schůltern / vnnd begreif dein schwert wider bey° der clingen / -- Vnnd drůckh ine vasst zů dir / vnnd schwing dich von im aůf dein rechte seittn /
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 263r.jpg|1|lbl=263r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 249r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[26] {{red|b=1|A counter against it}}</p>
 +
 +
<p>Note, if one does this to you, and will thrust both swords over your neck, then drive with the right hand to his left side around his back, and stride with your right leg ahead in front of his left leg, and throw him over your hip. This goes for both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Ein bruch dar wider}}</p>
  
|-
+
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wer dir dz thün will vnd will dir die beÿde swe~t vber den hals stoßen so far mit diner rechtenn hant in sein lincke site~ vber sin ruck vnd schrit mit dine~ rechte~ peÿn vorn fur sein linckes peÿn vnd würff yn vber die hueff der bruch gett zu beÿden site~ zu° ~</p>
| '''<span class="red">One bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If your enemy works high with you and he thrusts to your face, so thrust from below between both his arms and over his left shoulder, grab him with your ''left'' hand behind his left [hand] and throw your sword’s handle upon your left shoulder, and  with your right [hand] grab tightly his ''left'' elbow, push fast upwards and take his weight, so the sword stays under his left arm between you both.
 
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
 
Item arbait er mit dir hoch vnd sticht dir zw dem gesicht So stich von vnden auf zwischen seinen paiden armen vnd vber sein lincke achsel begreiff ÿn mit deiner lincken hant hinder seine° linckñ vnd würf dein swert mit dem pint auf dein lincke achsel vnd greif mit deiner rechten in sein lincken elpogen stos vast von vnden auf vnd nÿm ÿm das gewicht So pleibt das swert vnder seinem lincken arm~ zwischen ewer paider <span class="red">~</span>
 
| '''Aber ein stuck'''
 
Item arbeit er mit der höhe vnd sticht dir zum gesicht So stiche von vnden auf zwischen sein baiden armen vnd über sein lincke achsel Begreiff In mit deiner hãt hintter seiner lincken vnd würff dein swert mit dem pind auf dein lincke achseln vnd greiff mit dein’ rechten Im an sein lincken elnpoge~ Stos vast von vnden auf vnd nym das gewicht so bleibt das swert vntter seinem lincken arm zwische~ ewer beider ~
 
 
|  
 
|  
| '''[140r] <span class="red">Ein stueck</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Arbeÿt er mit dir hoch vnd stich dir zu dem gesicht so stich von vnte~ auff zwischen sine~ beÿde~ armen vnd vber sin lincke achsell / begriff ÿm mit diner hant hintter seyne lincke vnd wurff din schwe~t mit dem pÿntt auff din lincke achsell vnd griff mit diner rechte~ ym yn sin rechte~ elnboge~ / stoß vast von vnte~ auff vnd nim dz gewichtt so plybt dz swe~t vnder seyne~ lincken arm zwüschen uwer peÿde~ ~
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 263v.jpg|1|lbl=263v}}
 
|  
 
|  
| '''[262v] Aber ein Stůckh ..'''
+
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 249v.png|1|lbl=249v}}
Arbait er mit dier hoch / vnnd sticht dir zů dein gsicht / So stich von vnnden aůf zwischen sein baiden armenn / vnnd y°ber sein linnkche agsl begreif in / mit deinr linckhen hannt hinnter seine linckhn / Vnnd wirf dein schwert mit dem pinnt / aůf dein linckhe agsl / vnnd greif mit deiner rechtn in seinen linckhen elbogen / stoß vasst von vnnden aůf / Vnnd nimb ime daß gewicht / So bleibt dein schwert vnnther seinem linckhen <del>y°gsen</del> / arm zwischn fůr baider /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[27] {{red|b=1|Yet a play}}</p>
 +
 +
<p>Note, stab him inward to the face, and then in the left hand hold his sword by the blade against your sword, and twist the pommel up from below behind his right hand, and then lift hard upward, and then wrench to your right side, thus keeping his sword on your right arm. This is a sword taking.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077r.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 078v.jpg|-|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>[140v] {{red|b=1|Ein stueck}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Item}} Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht vnd begriff dan syn swert peÿ der clinge~ zu deinem swertt in din lincke hant vnd windt mit dine~ knaupff von vnte~ auff vber sin rechte hant vnd heb dan vast vber sich vnd reiß den auff din rechte~ site~ So blytt dir din swe~t auff dem rechte~ arm das ist dz swert nemen</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 264r.jpg|1|lbl=264r}}
 
|  
 
|  
 
+
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 249v.png|2|lbl=-}}
|-
 
| '''<span class="red">Another bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If he works high with you, then thrust upwards between both his arms and let your left hand glide off the blade and grab it again by the blade after you locked ''his'' sword, and push both swords over his neck or even in his back down right to the knee-joints, and rip upwards fast with the head pushed fast from you, so he falls to the ground.
 
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
 
'''[77r]''' Item arbait er aber hoch mit dir So stich aber vnden auf zwischen sein paidñ arm~ vnd laß dein lincke hant varñ von der clingen vnd greif oben vber sein swert vasch vnd begreif dein swert wider pey der clingen vnd stos ÿm paide swert denn vber den hals hinden vber seinen rucken gar obhin in sein paide knÿepüg vnd reiß vast vnden an dich vnd mit dem haubt stos oben vast von dir so würfstu In auf den ruck <span class="red">~</span>
 
| '''[78r] Aber ein stuck'''
 
Item arbeit er aber hoch mit dir So stich aber vnden auf zwische~ sein beide arme vnd las dein lincke hant farn von der clingen vnd greiff oben über sein swert resch Vnd begreiff dein swert wid’ pej der clingen vnd stos Im bede swert denn über den hals hintten über sein rucke gar abhin In sein beide kniepüg vnd reiß vast vntten an dich Vnd mit dem haubt stos oben vast von dir So würfstu In auf den ruck ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Aber ein stück</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Arbeit er aber hoch mit dir so stich aber vnte~ auff zwuschen sine~ beÿde~ armen vnd loß din lincke hant varn von der clingen vnd griff obñ zu vber din swertt riesch vnd begriff din swe~t wider bÿ der clinge~ vnd stos ÿm beÿde swertt vber den hals hinten vber sin ruck gar ab hÿn ÿn sein beÿd knÿebug vnd reiß vast untte~ an dich vnd mit dem haupt stoß vast von dir so wurfstu ÿn auff den ruck ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[263r] Aber Ein Stůckh -'''
+
 
So er hoch / mit dir arbait / so stich aber vnnthen aůf zwischen seinn baiden armen / vnnd laßß / dein linckhe hant varnn / von der clingen / -- Vnnd greif oben y°ber sein schwertz vasch / vnnd begreif dein schwert wider bei der clinngen / vnnd stoß ime baide schwert denn yber den halß linncken y°ber seinn růckhen gar oben hin / in sein baide khniepůg / vnnd reis vasst an dich vnnthen <del>an dich</del> vnnd mit dem haůbt stoß oben vast von dir so wirffstů ine aůf den růckh / ----
+
|-  
 
|  
 
|  
 +
| <p>[28] {{red|b=1|Yet a play}}</p>
 +
 +
<p>Note, when you advance to him, stab him outward to the face, and with the left hand grasp his sword's blade between both his hands, and let your own sword fall, and with your right hand grip behind his left also on his sword's blade, and with your right hand jerk his sword hard to your right side, then grab with your left hand down from below between both his arms behind around his right hand on his grip, and wrench his pommel up from below between both his arms, thus you take his sword.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077r.jpg|4|lbl=-}}
 +
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 077v.jpg|1|lbl=77v}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|1|lbl=79r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Aber ein stueck}}</p>
 +
 +
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan dü ÿm ÿn lauffest so stich ÿm vßwendig zu° sinem gesicht vnd griff mit dÿner lincken hant ÿm zwuschen sin <del>peyn</del> peyd hend in sin swe~tz clingen vnd loß dan din swert vallen vnd griff mit diner rechte~ hant hintter sin rechte auch in syn swt clingen vnd druck mit diner rechte~ hant sein swert vast zu dir in din rechte syte~ So griff dan mit diner lincken hant von oben nÿder zwischen sin beyde~ arm sy nÿmpstu Im dz schwert ~</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 264v.jpg|1|lbl=264v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 250r.png|1|lbl=250r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 674: Line 701:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Yet another breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If somebody wants to do this to you, and wants to put both swords over your neck, so go with your right hand to his left side over his back, step in with your right leg forward of his left leg, and throw him over your hip.  This break goes to both sides this way.
 
| '''<span class="red">Ein pruch da wider</span>'''
 
Item wer dir das tu°t vnd wil dir paide swert vber den hals stosen So var mit deiner rechten hant In sein lincke seittñ vber seinen ruck vnd schreit mit deine~ rechten pain vorñ für sein lincks pain vnd würf in vber die hüff Der pruch get zw paiden seitten <span class="red">~</span>
 
| '''Ein pruch dawid’'''
 
Item wer dir das tun wil vnd '''[78v]''' wil dir baide swert über den hals stossen So far mit deiner rechte~ hant In sein lincke seitten über sein ruck vnd schreit mit deine~ rechten pain forn für sein linckes pain vnd würffe In über die hüff Der pruch geet zu baiden seitte~ zu etc.
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Ein bruch dar wider</span>'''
+
| <p>[29] {{red|b=1|A counter against}}</p>
<span class="red">Itm~</span> Wer dir dz thün will vnd will dir die beÿde swe~t vber den hals stoßen so far mit diner rechtenn hant in sein lincke site~ vber sin ruck vnd schrit mit dine~ rechte~ peÿn vorn fur sein linckes peÿn vnd würff yn vber die hueff der bruch gett zu beÿden site~ zu° ~
+
 
 +
<p>Note, if one does this to you, and takes your sword, and would twist out. Then grasp with your right hand behind his right, and your left hand behind his right elbow, then you have him around his back.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 077v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|1|lbl=79v|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[263v] Brůch'''
+
| <p>{{red|b=1|Ein wider brüch}}</p>
Wer dir daß thůet / vnnd will dir baide schwert y°ber den halß stossen / ---- So far mit deiner rechtn hannt in sein linckhe seitn / y°ber seinen růckh / vnnd schreit mit deinnem rechten bain / vorn fůr sein linckhß bain / -- Vnnd wirf im y°ber die hůf / der brůch get zůbeden seitn /
+
 
|
+
<p>{{red|b=1|Item}} Wer dir daß thutt vnd dir dz swert will nemen vnd auß winden will mit dyner rechten hant sin rechte vnd mit dÿner hintter sin rechten elnbogen So gewinstu Im den ruck ann</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 250r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 697: Line 722:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">One bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Thrust him inwardly to the face, and then grab his sword on the blade with your left hand and wind your pommel upwards over his right hand, lift him fast upwards, and rip him to your right side, so his sword stays upon the right arm.  This is the sword-taking.
 
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
 
Item stich ym Inwendig zw dem gesicht vnd begreiff denn sein swert peÿ der clingen zw deinem swert in dein lincke hant vnd wind mit dem knopf von vnden auf hinder sein rechte hant vnd heb denn vast vber sich vnd reÿß denn auf dein rechte seitten So pleibt dir sein swert auf deinem rechtñ arm~ das ist das swert nemen <span class="red">~</span>
 
| '''Aber ein stuck'''
 
Item Stich Im Inwendig zum gesicht vnd begreif denn sein swert pej der clingen zu deinem swertt In dein lincke hant vnd winde mit deinem knauff von vnden auf über sein rechte hant vnd heb denn vast übersich vnd reisß denn auf dein rechte seitten So bleibt dir dein swert auf deine~ rechten arm Das ist das swert nemen
 
 
|  
 
|  
| '''[140v] <span class="red">Ein stueck</span>'''
+
| <p>[30] {{red|b=1|Yet a play}}</p>
<span class="red">Item</span> Stich ÿm Inwendig zu dem gesicht vnd begriff dan syn swert peÿ der clinge~ zu deinem swertt in din lincke hant vnd windt mit dine~ knaupff von vnte~ auff vber sin rechte hant vnd heb dan vast vber sich vnd reiß den auff din rechte~ site~ So blytt dir din swe~t auff dem rechte~ arm das ist dz swert nemen
+
 
 +
<p>Note, when you both fight around the sword, then strive so that you have your left hand behind his right on his grip, and your right hand between both his hands on his sword's blade, then grip with your left hand behind his right, and then grasp with your right from below up under his right arm, and stride with your right leg behind his left if he pulls the leg behind himself, then stride between both his legs, and thrust his arm to his left side from you with your left hand, and with your right arm shove him on his right arm, and a little upward on your right side so he falls.</p>
 +
|
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 077v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|1|lbl=78r|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 079v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080r.jpg|1|lbl=80r|p=1}}
 
|  
 
|  
| '''[264r] Stůckh'''
+
| <p>{{red|b=1|Aber ein stuck}}</p>
Stich ime innwenndig zům gsicht / Vnnd begreif dann sein schwert bey° der clinngen / zů deinnem schwert in dein linckhe hannt / vnnd winnt mit deim knopf von vnnthen aůf / hinter sein rechte hannt / vnnd heb denn vasst y°bersich / vnd reis denn aůf dein rechte seitn / ---- So bleibt die sein schwert / aůf deinnem rechtn arm / daß ist /  
 
  
'''<span class="red">daß schwert nemen</span>''' /
+
<p>{{red|b=1|Itm~}} Wan ir beyde vmb ey swert vmb ein schwert kryegt So tracht dz dü chabpst din lincke hant hintter [141r] sÿner rechten in sÿnem bÿndt Vnd din rechte hantt zwueschen seinen beÿden hende~ in sÿns schwerts clingen So begriff ÿn dan mit dÿner lincken hant yn syne rechte vnd griff dan mit dÿner rechte~ von vnte~ auff sein rechte~ arm vnd schrytt mÿt dyne~ rechte~ peÿn hÿnder synen lÿnckes / zueck er das pein hindersich So schrÿtt zwueschen sÿn beyde peyn vnd stos ÿn dan sÿn arm mit diner lincken hant von dir auff din lincke sytenn vnd zuch ÿn mit der recht / sÿn rechte~ arm vast an dich vnd ein wenig vber sich vff din rechte sÿtenn</p>
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 265r.jpg|1|lbl=265r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 250v.png|1|lbl=250v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 722: Line 744:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Another bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If you are running inside to him, then thrust inside to his face and grab his blade with your left hand between both his hands and let go of your sword and grab his blade behind his left hand and press his sword with your right hand fast to yourself to your right side, then grab with your left hand downwards between both his arms, ''behind his right hand on the handle, and wind his pommel between both his arms from below''.  So you take his sword.
 
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
 
'''[77v]''' Item wenn du ÿm ein laufst so stich ÿm auswendig zw dem gesicht vnd greif mit dein° lincken hant Im zwischen sein paide hende in sein swertz klingen vnd laß denn dein swert fallen vnd greif mit dein° rechten hant hinder sein lincke auch in sein swertz clingen vnd druck mit deiner rechten hant sein swert vast zw dir in dein rechte seitten So greif denn mit deiner lincken hant von oben nÿder zwischen seiner paider arm~ ÿm hinder sein rechte hant in sein pint vnd wind denn mit seinem chnopf von vnden auf zwischen sein paide arm~ so nÿmpstu Im sein swert <span class="red">~</span>
 
| '''[79r] Aber ein stuck'''
 
Item wenn du Im ein lauffest So stich Im außwendig zu seine~ gesicht vnd greiff mit der lincken hant Im zwischen sein beide hende In sein swertz klingen Vnd las denn dein swert fallen vnd greif mit deiner rechten hant hintter sein lincke auch In sein swertzclingen vnd truck mit deiner rechte~ hant sein swert fast zu dir In dein rechte seitten so greiff deñ mit deiner lincken hant von oben nider zwischen sein baiden arm So nympstu Im das swert
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Aber ein stueck</span>'''
+
| <p>[31] {{red|b=1|Here you rise to the mortal strike}}</p>
<span class="red">Itm~</span> Wan dü ÿm ÿn lauffest so stich ÿm vßwendig zu° sinem gesicht vnd griff mit dÿner lincken hant ÿm zwuschen sin <del>peyn</del> peyd hend in sin swe~tz clingen vnd loß dan din swert vallen vnd griff mit diner rechte~ hant hintter sin rechte auch in syn swt clingen vnd druck mit diner rechte~ hant sein swert vast zu dir in din rechte syte~ So griff dan mit diner lincken hant von oben nÿder zwischen sin beyde~ arm sy nÿmpstu Im dz schwert ~
+
 
 +
<p>The first mortal strike: step close to him, and do as if you would stab him inward to the face, and then let your right hand drive from the grip, and thereby come to help the left hand on the sword's blade, and strike him with the pommel or with the hilt, or with the grip to his head.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080r.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080v.jpg|1|lbl=80v|p=1}}
| '''[264v] Aber ein stůckh . .'''
 
Wenn dů ime einlaůffst / so stich ime aůswenndig zů dem gesicht / vnnd greif mit deinner linnckhen hannt / ime zwischen sein baide hennt / in sein schwertß klingen / Vnnd lasß denn dein Schwert fallen / vnnd greif mit deinner rechten / hannt / hinnter sein linckhe / aůch in seinß schwertß clingen / vnd drůckh mit deiner rechten hannt / sein schwert vast zů dir / in dein rechte seitn / --- So greif dann mit deinr lincken hannt / von oben nider zwischen seinr baiden arm / ime hinnter sein rechte hannt / in sein brůst / -- Vnnd winnt den mit seinem knopf von vnnthen aůf / zwischen sein baide arm /
 
 
 
'''<span class="red">so nimbst im sein schwert</span>''' /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 265v.jpg|1|lbl=265v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 251r.png|1|lbl=251r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 747: Line 763:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Another breaking</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> Someone wants to do this to you and wants to take your sword and wind on you, ''so grab him behind'' his right [hand] with your right hand, and with your ''left'' [hand] behind his right elbow, and so you win his back.
 
| '''<span class="red">Ein wider pruch</span>'''
 
Item wer dir das tu°t vnd dir das swert nemen vnd auswinden wil So greif mit deiner rechten hant hinder sein rechte vnd mit deiner lincken hinder sein rechten elpogen So gewingstu ÿm den ruck an
 
| '''Ein wid’pruch'''
 
Item wer dir das tut vnd dir '''[79v]''' das swert nemen vnd auß winde~ wil mit deiner rechten handt hintt’ sein rechte vnd mit deiner lincken hintter sein rechten elnpogen So gewinstu Im den ruck an
 
|
 
| '''<span class="red">Ein wider brüch</span>'''
 
<span class="red">Item</span> Wer dir daß thutt vnd dir dz swert will nemen vnd auß winden will mit dyner rechten hant sin rechte vnd mit dÿner hintter sin rechten elnbogen So gewinstu Im den ruck ann
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[32] {{red|b=1|A counter against it}}</p>
 +
 +
<p>Note, if one strikes to your head, then block the strike between both hands on your sword's blade, and twist the pommel to your left side over his hilt, and pull close to you, thus forcing his sword out of his hands.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 266r.jpg|1|lbl=266r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 251r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 769: Line 781:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Another bout</span>'''
 
<span class="red">Note:</span> If you both wrestle over a single sword, then strive to have your left hand behind his right [hand] on his handle, and your right hand between both his hands over his sword’s blade; then grab with your left hand behind his right [hand], and with your right [hand] from below upon his right arm and step with your right leg behind his left [leg]; yet steps he back with his left [leg], then step between both his legs and push his arm from you with your left hand then on your left side, and pull his right arm with your right [hand] fast to you and a bit upwards on your right side.  So he will fall.
 
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
 
Item wenn ir paide vmb ein swert kriegt So tracht das dw hast dein lincke hant hinder seiner rechten in seinem pint vnd dein rechte hant zwischen seiner peiden hendt in seiner swertz klingen So begreif in denn mit deiner lincken hant hinder seinem rechten vnd greif denn mit deiner rechten von vnden auf vnder sein rechten arm~ vnd schreit mit deinem rechten pain hinder sein lincks '''[78r]''' Zucht er das pain hindersich So schreitt zwischen seine paide pain vnd stos ÿm dann sein arm~ mit der lincken hant von dir auf dein lincke seitten vnd zeuch Im mit der rechten hant sein rechten arm~ vast an dich vnd ein wenig vber sich auf dein rechte seitten so feltt er <span class="red">~</span>
 
| '''Aber ein stuck'''
 
Item Wenn ir baide vmb ein swert kriegt So tracht das du habst dein lincke hant hintter rechte~ In seinen pind vnd In dein rechte hant zwischen seiner pej d’ hende In swertzclinge~ So begreiff In denn mit deiner lincken hant In seiner rechten vnd greif deñ mit deiner rechten von vnden auff vntter sein rechten arm vnd schreit mit deinem rechten pein hintter '''[80r]''' sein linckes • Zuckt er das pain an sich so schreit zwischen sein bede pein vnd stos Im denn sein arm mit deiner lincken hant von dir auf dein lincke seitten vnd zeuch Im mit der rechten sein rechte~ arm fast an dich vnd einwendig übersich auff dein rechte seitten ~
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Aber ein stuck</span>'''
+
| <p>[33] {{red|b=1|The second mortal strike}}</p>
<span class="red">Itm~</span> Wan ir beyde vmb ey swert vmb ein schwert kryegt So tracht dz dü chabpst din lincke hant hintter '''[141r]''' sÿner rechten in sÿnem bÿndt Vnd din rechte hantt zwueschen seinen beÿden hende~ in sÿns schwerts clingen So begriff ÿn dan mit dÿner lincken hant yn syne rechte vnd griff dan mit dÿner rechte~ von vnte~ auff sein rechte~ arm vnd schrytt mÿt dyne~ rechte~ peÿn hÿnder synen lÿnckes / zueck er das pein hindersich So schrÿtt zwueschen sÿn beyde peyn vnd stos ÿn dan sÿn arm mit diner lincken hant von dir auff din lincke sytenn vnd zuch ÿn mit der recht / sÿn rechte~ arm vast an dich vnd ein wenig vber sich vff din rechte sÿtenn
+
 
 +
<p>Note, stab him inward to his face, but let your sword drive with the grip, and now grasp your sword with both hands on the blade, and strike him with the pommel to the left shoulder.</p>
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.44.A.8 078r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|1|lbl=78v|p=1}}
| '''[265r] Aber ein stůckh :'''
+
| <p><br/></p>
Wenn er heb vmb ein schwert kriegt / so tracht daß dů habst dein linckhe hannt hinnter seinner rechten / In seinen pint / Vnnd deinn rechte / zwischen seinr beden in seinß schwertß clinngen / so begreif in denn mit deiner linckhen hannt / hinnter seinem rechten / vnnd greif denn mit deiner rechten von vnnthen aůf vnnther sein rechten arm / -- Vnnd schreit mit deinem rechten pain hinter sein linnckhß / -- Zůcht er daß bain hinntersich / so schreit zwischen seine baide bain / -- Vnnd stoß ime dann sein arm mit der linnckhen hannt von dir / aůf dein linckhe seitn / Vnd zeůch im mit der rechten hannt / seinn rechten arm / vasst an dich / -- Vnnd ein wennig y°bersich / aůf dein rechte seitn / so felt er /
+
 
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 080v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081r.jpg|1|lbl=81r|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 266v.jpg|1|lbl=266v}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 251v.png|1|lbl=251v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|}
 
  
{| class="floated master"
 
 
|-  
 
|-  
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Mike Rasmusson]]</p>
+
|  
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
| <p>[34] {{red|b=1|A counter against it}}</p>
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
 
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]] (1504-1519)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510s)<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516)<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s)<br/>by [[Alex Kiermayer]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538)<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version II]] (1542)<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [German]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [Latin]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version I]] (1550s)</p>
 
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
  
|-
+
<p>Note, block the strike on the blade between both your hands, and twist the pommel down over his hilt from above, and pull close to you, thus you take his sword just like before.</p>
| '''<span class="red">Here you rise to the mortal strike</span>'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|2|lbl=-}}
The first mortal strike: step close to him and do as if you would stab him inward to the face and then let your right hand drive from the grip and thereby come to help the left hand on the sword's blade and strike him with the pommel or with the hilt or with the grip to his head
 
| '''<span class="red">Hÿe heben sich an die mortschleg</span>'''
 
Der erst mortschlagtrit vast In in vnd tu°e sam dw in Inwendig zw dem gesicht wellest stechen vnd laß denn dein rechte hant varen vonn deinem pint vnd kum do mit deiner lincken hant zw° hilff in die swertz klingen vnd slach in mit dem knopf oder mit dem gehültz oder mit dem pint zu° seine~ haubt <span class="red">~</span>
 
| '''Hie heben sich an die mortschlege ~'''
 
Item der erst mortslag Triff fast In yn vnd thue sam du Inwendig zum gesicht wöllest steche~ '''[80v]''' las dann dein rechte hant faren von deinem pind vnd kum~e damit deiner lincken hant zuhilff In die swertz clingen vnd slahe In mit dem knopf oder mit dem gehültz oder mit dem pind zu seinem haubt ~
 
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081r.jpg|2|lbl=-}}
|  
 
|  
 
| '''[265v] Hier heben sich an die Mortschleg.'''
 
Der erst mor(t)schlag / Trit vasst in Vnnd thůe sam dů in in wenndig zů dem gesicht welst stechen / vnnd lasß dann dein rechte hannt / von dem pinnt / vnd khůmb domit deinr lincken hant zůhilf in deinß schwertß clingen / vnd schlag in mit dem knopf / oder gehůltz / oder pint / zů seine(m) haůbt /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 267r.jpg|1|lbl=267r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 251v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 834: Line 823:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A counter against it</span>'''
 
Note, if one strikes to your head then block the strike between both hands on your sword's blade and twist the pommel to your left side over his hilt and pull close to you thus forcing his sword out of his hands
 
| '''<span class="red">Ein pruch do wider</span>'''
 
Item wer dir zw dem kopff slecht So vach den slack zwischen deine~ paiden henden in dein swertz clingen vnd wind mit dem knopf auf dein lincke seitten vber sein gehültz vnd ruck vast an dich So zeuchstu im das swert aus seinen henden ~
 
| '''Ein pruch dawid’'''
 
Item wer dir zum kopff slechtt So vahe den slag zwischen dein beid hende In dein swertz clingen vnd wind mit dem knauf auf dein lincke seitten über sein gehültz vnd fast an dich zeug so zeuchst Im das swert aus seinen henden
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[35] {{red|b=1|The third mortal strike}}</p>
 +
 +
<p>The third mortal strike is done to his left elbow, and counter it the same way as the two earlier counters.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081v.jpg|1|lbl=81v|p=1}}
| '''[266r] Brůch.'''
 
Wer dir also zů dem kopf schlecht / so vach den schlag zwischn deinen baiden henntn / in dein schwertß clinngen / vnd winnt mit dem knopf aůf dein linckhe seittn y°ber sein gehůltz / Vnnd růckh vasst an dich / so zeůchstu im daß schwert aůs seinen henndn /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 267v.jpg|1|lbl=267v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 251v.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 856: Line 842:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The second mortal strike</span>'''
 
Note, stab him inward to his face but let your sword drive with the grip and now grasp your sword with both hands on the blade and strike him with the pommel to the left shoulder
 
| '''<span class="red">Der ander mortschlagk</span>'''
 
Item stich ym aber Inwendig zw dem gesicht vnd laß aber dein swert varñ '''[78v]''' mit dem pindt vnd begreif aber dein swert mit paiden henden peÿ der clingen vnd slach ÿn mit dem chnopf zw der lincken achsel <span class="red">~</span>
 
| <br/>
 
Item Stich Im aber Inwendig zum '''[81r]''' gesicht vnd las aber dein swert farn mit dem pind vnd begreiffe aber dein swert mit beden henden pej der clingen vnd vach Im mit dem knauf zu der lincken achseln ~
 
 
|  
 
|  
|  
+
| <p>[36] {{red|b=1|The fourth mortal strike}}</p>
|  
+
 
|  
+
<p>Note, do as if you would stab to his face, and strike with the pommel to his left knee joint.</p>
| '''[266v] Der II Mortschlag'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|4|lbl=-}}
Stich im aber innwenndig zům gsicht / vnd lass aber dein schwert varn / mit dem pinnt / vnnd begreif aber dein schwert mit baiden henntn pey° der clingen / Vnnd schlag / in mit dem knopf / zů der linckhen agsl /
+
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 268r.jpg|1|lbl=268r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 252r.png|1|lbl=252r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 878: Line 860:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A counter against it</span>'''
 
Note, block the strike on the blade between both your hands and twist the pommel down over his hilt from above and pull close to you thus you take his sword just like before
 
| '''<span class="red">Ein pruch da wider</span>'''
 
Item vach den slagk zwischen dein paide hend in die clingen vnd wind mit dem knopf von oben nÿder vber sein gehultz vnd ruck vast an dich So nÿmpstu ÿm aber sein swert als vor <span class="red">~</span>
 
| '''Der ander mortschlag'''
 
Item vah den slag zwischen beide hende In die clingen vnd windt mit dem knauff von oben nider über sein gehültz vnd ruck vast an dich So nympstu Im aber das swert als vor etc.
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[37] {{red|b=1|The counter against it}}</p>
 +
 +
<p>If one strikes to your left knee joint, then block the strike on your sword's blade between both your hands, so that your pommel stands toward the ground, and twist up from below on your right side, and pull hard behind you, thus you take his sword.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 081v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 082r.jpg|1|lbl=82r|p=1}}
|  
 
| '''[267r] Brůch'''
 
Vach denn schlag zwischen deinn baide hennd in die clingen --- Vnnd winnt mit dem knopf von oben nider y°ber sein gehůltz vnnd růckh vast an dich / --- So nimbstů ime aber seinn schwert / alß vor /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 268v.jpg|1|lbl=268v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 252r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 900: Line 879:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The third mortal strike</span>'''
 
The third mortal strike is done to his left elbow and counter it the same way as the two earlier counters.
 
| '''<span class="red">Der dritt mortschlagk</span>'''
 
Den dritten mortschlagk den thu°e zw seinem lincken elpogen vnd den prich als dw die vorigen zwen geprochen hast
 
| '''Der dritt mortslag'''
 
Item den du zu seinem lincken elnpo'''[81v]'''gen den prich als du die vorgenantten zwen geprochen hast
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[38] {{red|b=1|The fifth mortal strike}}</p>
 +
 +
<p>Note, do as if you will attack him inward to his face, and strike him with the pommel below to his left ankle.</p>
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.44.A.8 078v.jpg|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 079r.jpg|1|lbl=79r|p=1}}
|  
+
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 082r.jpg|2|lbl=-}}
| '''[267v] Der trit Mortschlag ----'''
 
Denn driten mo°rtschlag den thů zů seinem linnckhen elbogen / vnd den prich alß bey° vorigen / zwen /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 269r.jpg|1|lbl=269r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 252v.png|1|lbl=252v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 922: Line 898:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourth mortal strike</span>'''
 
Note, do as if you would stab to his face and strike with the pommel to his left knee joint
 
| '''<span class="red">Der vierd mortschlagk</span>'''
 
Item tu°e sam dw In zw° seinem gesicht wöllest stechen vnd slach in mit dem knopf an sein lincke knÿepüg <span class="red">~</span>
 
| '''Der vierde mortslag'''
 
Item thue als du Im zum gesicht wöllest stechen vnd slahe In mit dem knauff an sein lincken kinpack ~
 
 
|  
 
|  
|  
+
| <p>[39] {{red|b=1|A counter against it}}</p>
|  
+
 
|  
+
<p>Note, if one strikes to your left ankle, then let your sword drive by the pommel, and with the grip to the ground, thus you fight the strike with the hilt, and spring quickly with your right leg behind his left side, thus you win his back.</p>
| '''[268r] Der Viert Mortschlag'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079r.jpg|2|lbl=-}}
Tůe sam dů in zů seinem gesicht wellesst stechen / Vnnd schlag in mit dem knopf an sein linckhe khniepůg /
+
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 082r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 269v.jpg|1|lbl=269v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 252v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 944: Line 916:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter against it</span>'''
 
If one strikes to your left knee joint then block the strike on your sword's blade between both your hands so that your pommel stands toward the ground and twist up from below on your right side and pull hard behind you thus you take his sword
 
| '''<span class="red">Der pruch da wider</span>'''
 
Wer dir zw der lincken knÿepüg slecht So vach den slagk zwischen dein paide hend in dein swertz clingen vnd das dein knopf gegen der erden stee vnd wind auf dein rechte seittñ von vnden auf vnd ruck vast hindersich So nÿmpstu ÿm sein swert <span class="red">~</span>
 
| '''Der and’ pruch dawid’'''
 
Item wer dir zum lincken kinpack schlecht So fah den slag zwische~ dein baid hende In die swertzclingen Vnd das der knopf gegen der erden stee Vnd wind von vntte~ auf dein rechte seitten vnd ruck fast '''[82r]''' hinttersich So benÿmpstu Im das swert etc.
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
|  
+
| <p>[40] {{red|b=1|Four attacks}}</p>
| '''[268v] Der Brůch any°ler /'''
+
 
Wer dir zů der linnckhen khniepůg schlecht / so vach denn schlag zwischen dein baide hennt / in die clingen / vnnd daß dem knopf gegenn die erden stee / von vnnthen aůf / Vnd ruckh vast hintersich / so nimbst im sein schwert /
+
<p>Go quickly to him, and attack him to the face, or to the throat, or to the chest, or under his left armpit.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079r.jpg|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 082v.jpg|1|lbl=82v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 270r.jpg|1|lbl=270r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 253r.png|1|lbl=253r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 966: Line 934:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fifth mortal strike</span>'''
 
Note, do as if you will attack him inward to his face and strike him with the pommel below to his left ankle
 
| '''<span class="red">Der fünfft mortslagk</span>'''
 
Item tu°e aber sam du ÿm wilt an setzen '''[79r]''' Inwendig in das gesicht vnd slach In mit dem knopf nÿden in seine~ lincken enckel
 
| '''Der funfft mortslag'''
 
Item thue aber Sam du Im wilt ansetzen Inwendig In das gesicht vnd slahe In mit dem knauf vnde~ an sein lincken enckel ~
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[41] {{red|b=1|A counter}}</p>
 +
 +
<p>If he attacks you with his sword to your chest, then drive with the left hand down from above to his sword, and hold it fast by the point, and then stab your sword behind his left leg, and shove with your chest a little ahead of you and extract your body off of his point, and thrust with your left hand under his face, or on his chest back over your sword.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 082v.jpg|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083r.jpg|1|lbl=83r|p=1}}
 
|  
 
|  
|
 
| '''[269r] Der fůnnfft mortschlag'''
 
I(tem) thů aber alß welst im an setzen / inwenndig inß gsicht / vnd schlag in mit dein knopf niden in sein linnckhen ennckhl /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 270r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 253r.png|2|lbl=-|p=1}} {{section|Page:MS Dresd.C.94 253v.png|1|lbl=253v|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 988: Line 954:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A counter against it</span>'''
 
Note, if one strikes to your left ankle then let your sword drive by the pommel and with the grip to the ground thus you fight the strike with the hilt and spring quickly with your right leg behind his left side thus you win his back
 
| '''<span class="red">Ein pruch da wider</span>'''
 
Item wer dir zw dem lincken enckel slecht So laß dein swert varñ pey dem knopf vnd mit dem pint in die erd So vechstu den slagk in das gehultz vnd spring rasch mit deine~ rechten pain hinder sein lincke seitten So gewinstu ÿm den ruck an
 
| '''Der pruch dawid’'''
 
Item wer dir zum enckel slecht so las dein swert vorn pej dem knauf vnd mit dem pind In die erde So vechstu den slag In das gehültz vnd spring resch mit deinem rechten pein hintter sein lincke seitten so gewinstu Im den ruck an ~
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[42] {{red|b=1|A second counter}}</p>
 +
 +
<p>Note, if he attacks your face, and you also to him, then stab with your sword behind his gauntlet, and step ahead of yourself to his left side.</p>
 
|  
 
|  
|  
+
{{section|Page:Cod.44.A.8 079r.jpg|5|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 079v.jpg|1|lbl=79v|p=1}}
|  
+
| <p><br/></p>
| '''[269v] Der Brůch dawider'''
+
 
Wer dir zů dem linnckhen ennckhl schlecht / so lasß dein schwert varn bey° dem knopf vnnd mit dem binnt in die erden / so vechstu den schlag in daß gehůltz / - Vnnd spring rasch mit deinem rechtn painn hinnter sein linckhe seittn / so gwinst im den růckh an /
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 270r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 253v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,010: Line 977:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Four attacks</span>'''
 
Go quickly to him and attack him to the face or to the throat or to the chest or under his left armpit
 
| '''<span class="red">Vier an setzen</span>'''
 
Gee rasch in In vnd setz ÿm an sein gesicht oder an den hals oder an sein prust oder vnder sein linckes vchsen <span class="red">~</span>
 
| '''[82v] Vier ansetzen'''
 
Item Gee In yn vnd setz Im an sein gesicht oder an den hals od’ an sein prust oder vntter sein linckes üchsen ~
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[43] {{red|b=1|But a closing}}</p>
 +
 +
<p>Note, when both your swords have engaged, then grasp with your left hand out over his left, and wrench his point once, and stab up from below to his left armpit(?).</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079v.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| '''[270r] Vier ansetzen'''
 
Gee rasch in ime / Vnnd setz im an sein gesicht / Oder ann halß / Oder an seinn průst / Oder vnnder sein linckh y°gsen / --
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 270v.jpg|1|lbl=270v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 253v.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[44] {{red|b=1|Yet a closing}}</p>
  
|-
+
<p>Note, when he has attacked to your chest, and will force you, then stab down from above with the sword over his left arm between both his hands, and twist your pommel up from below toward his right side, thus breaking around.</p>
| '''<span class="red">A counter</span>'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079v.jpg|3|lbl=-}}
If he attacks you with his sword to your chest then drive with the left hand down from above to his sword and hold it fast by the point and then stab your sword behind his left leg and shove with your chest a little ahead of you and extract your body off of his point and thrust with your left hand under his face or on his chest back over your sword
+
| <p><br/></p>
| '''<span class="red">Ein pruch</span>'''
+
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083r.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083v.jpg|1|lbl=83v|p=1}}
Hat er dir an gesetzt mit seine~ swert an dein prust So var mit der lincken hant von oben nÿder auf sein swert vñ halt das vest peÿ dem ort vnd stich den mit deine~ swert hinder sein lincks pain vnd schewb mit deiner prust ein wenig für dich vnd zuck denn deinen leib pald <del>ale</del> aus seinem ort vnd stos ÿn mit deiner lincken hant vnder sein gesicht oder an sein prust hinder sich vber dein swert ~
 
| '''Ein pruch'''
 
Item hat er dir angesetzt mit seine~ swert an dein prust So far mit deiner lincken hant von oben nid’ auf sein swert vnd halt das vest pej dem ort vnd stich dem mit deinem swert hintter sein linckes pein vnd scheub mit deiner prust ein wenig für dich vnd ruck denn deinen leip bald auß seine~ ort Stos In mit deiner lincken hant vntter sein gesicht oder an '''[83r]''' sein prust hinttersich über dein swert ~
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
| '''Hat er dir an průst anngesetzt /'''
 
Hat er dir in die průst angesetzt / mit seinem schwert / so var mit der linnckhenn hannt / von oben nider / aůf sein schwert / vnnd halt daß vesst bey° dem ort / vnnd stich denn mit deinem schwert hinnter sein linnckhß pain / vnnd scheůb mit deiner brůst ein wennig fůr dich / Vnnd zůckh deinnen leib palt aůß seinem ort / Vnnd stoß in mit deinner linnckhen hannt vnder sein gesicht / oder an sein průst / hinntersich y°ber dein schwert /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 271r.jpg|1|lbl=271r}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 253v.png|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,054: Line 1,016:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A second counter</span>'''
 
Note, if he attacks your face and you also to him then stab with your sword behind his gauntlet and step ahead of yourself to his left side
 
| '''<span class="red">Ein ander pruch</span>'''
 
Item Hat er dir aber an gesetzt vnd du ÿm auch So stich mit deine~ swert hinder '''[79v]''' seinen Hantschu°ch vnd lauf für dich auf sein lincke seitten <span class="red">~</span>
 
| <br/>Item hat er dir aber angesetzt vnd du Im auch So stich mit deinem swert hintter seine~ hantschuch vnd lauff für sich auff dein lincke seitten etc.
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[45] {{red|b=1|A counter against}}</p>
 +
 +
<p>Note, if he does this to you, then release your left hand from the blade, and stride with your left leg in front of him, grasp your sword by the blade again, and pull him hard to you, and then force yourself to his right side, thus you throw him down before you.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 079v.jpg|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 083v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| '''Ein ander Brůch.'''
 
Hat er dir aber an gesetzt vnnd dů im aůch / so stich mit deinnem schwert / hinter seinen hanntschůch / vnd laůf fůr dich aůf sein linckhe seitn /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,070: Line 1,028:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 254r.png|1|lbl=254r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,075: Line 1,034:
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">But a closing</span>'''
+
| class="noline" |
Note, when both your swords have engaged then grasp with your left hand out over his left and wrench his point once and stab up from below to his left armpit (?)
+
| class="noline" | <p>{{red|b=1|The End.}}</p>
| '''<span class="red">Aber ein lösung</span>'''
+
 
Item wenn ir paide swert habt an gesetzt So greif mit deiner lincken hant aussen vber sein lincke vnd zeuch den ort ein vnd stich von vnden auf in sein lincken tenär <span class="red">~</span>
+
<p>{{red|b=1|Upon the Eve of Mary Magdalene in 1491.}}</p>
| '''Aber ein losung'''
+
| class="noline" |
Item wenn ir baide swert habt angesetzt So greiff mit deiner lincken hant aussen über sein lincke vnd zeuch den ort ein vnd stich von vnden auf In sein lincken tener ~
+
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | <p>{{red|b=1|Fimis (!)}}</p>
 +
 
 +
<p>{{red|b=1|In vigilia maria magdaglena 1491}}</p>
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
 
 +
|}
 +
{{master end}}
 +
 
 +
{{master begin
 +
| title = Sword and Buckler
 +
| width = 540em
 +
}}
 +
{| class="master"
 +
|-
 +
! <p>Images</p>
 +
! <p>{{rating|B|Completed Translation (from Rome and Dresden)}}<br/>by [[Keith Farrell]]</p>
 +
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Transcription]] (1452){{edit index|Codex Danzig (Cod.44.A.8)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Transcription]] (1460s){{edit index|Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Transcription]] (1480s){{edit index|Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Transcription]] (1491){{edit index|Codex Speyer (MS M.I.29)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Transcription]] (1504-1519){{edit index|Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Transcription]] (1508){{edit index|Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Transcription]] (1535-40){{edit index|Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 +
! <p>[[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]] (1539){{edit index|Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)}}<br/></p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Dresden (Mair) II Transcription]] (1542){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.94)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II German Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II Latin Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Munich (Mair) I Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393 I)}}</p>
 +
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516){{edit index|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf}}<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 +
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s){{edit index|Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf}}<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 +
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538){{edit index|La noble science des ioueurs d%27espee (Andre Paur%C3%B1feyndt) 1538.pdf}}<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
 +
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564){{edit index|Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
 
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Hereafter stand written the pieces with the buckler}}<ref>The Rome version says: “Here begin the pieces with the buckler that the master Andre Lignitzer has written hereafter”.</ref></p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080r.jpg|1|lbl=80r}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 084r.jpg|1|lbl=84r}}
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|2|lbl=127v}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>[54r] {{red|b=1|Her nach stond geschriben die stuck mitt dem buckler}}</p>
 +
| <p>[105r] Hie heben sich ann die stugk mit dem Bugler die Maister andre lignizer gesazt hat in vj stuck alls hernach gemalt statt</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[270v] Aber ein Losung'''
 
Wenn ir baide schwert angesetzt / so greif mit deiner linckhen hant aůssen y°ber sein linckhe / -- Vnnd zeůch den ort ein / vnnd stich von vnnthen aůf in sein linckhen tena°r /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/83|1|lbl=76}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/62|3|lbl=31r}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/74|3|lbl=67}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|4|lbl=70v}}
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[1] '''The first piece with the buckler'''</p>
 +
 +
<p>From the ''Oberhaw'':<ref>''Oberhaw'' could be translated as “downward cut” for ease of use and clarity in English.</ref> when you drive the ''Oberhaw'' to the man, set your sword with the pommel inside your buckler and at your thumb, and thrust in from below up to his face, and turn against his sword and let it snap-over. This goes to both sides.<ref>This instruction is present in the Dresden version, but missing from the Rome version.</ref></p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080r.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 084r.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>Das erst stuck mit dem buckler</p>
 +
 +
<p>vß dem oberhaw° wen du den oberhaw trÿbst zu dem mañe So secz mitt dem knopffe din schwert inwendig vff dine~ bückler zu dine~ <del>dawmen</del> dav~men Vñ stich in von vnde~ auff zu sine~ gesichte vñ wind gege~ sine~ schwert vñ lauß überschnappen dz gät zu võ baÿden sÿtten ~</p>
 +
| <p>Das Erst stuck mit dem pu~gler</p>
 +
 +
<p>auß dem oberchaw dreÿbest tzue dem mane So setz mit dem knofp dein Sswertt in wendig auff deinenn pu~gler zue deinem dawmen vnd stich ÿm von vnden auff zue seinem gesicht vnd windt gegen seinem Schwert vnd las vber schnappen das get zue padn seyden</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|-
 
| '''<span class="red">Yet a closing</span>'''
 
Note when he has attacked to your chest and will force you then stab down from above with the sword over his left arm between both his hands and twist your pommel up from below toward his right side, thus breaking around
 
| '''<span class="red">Aber ein losung</span>'''
 
Item wenn er dir hat an gesetzt an dein prust vnd wil dich dringen So stich mit dem swert von oben nyder vber sein lincken arm~ zwischen seiner paider hennd vnd wind mit deinem knopf von vnden auf gegen seiner rechten seitten so prichstu ÿms <span class="red">~</span>
 
| <br/>Item wenn er dir hat angesetzt '''[83v]''' an dein prust vnd wil dich dringen So stich mit deinem swertt von oben nider über sein lincken arm zwischen seiner beider hende ~
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[271r] A ber einn losůnng'''
+
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/83|2|lbl=-}}
Wenn er dir hat angesetzt ann dein brůst / Vnnd will dich dringn so stich mit dem schwert / von oben nider / y°ber seinen linckhen arm / zwischen seiner baider hennt / - Vnnd winnt mit deinem khnopf / von vnnthen aůf / gegen seiner rechten seitten / so brichstů imbß /
+
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/62|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/74|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|5|lbl=-}}
 +
 
 +
|-  
 
|  
 
|  
 +
| <p>[2] {{red|b=1|The second piece}}</p>
 +
 +
<p>Item, from the ''Underhaw'':<ref>''Underhaw'' could be translated as “upward cut”. Can be done with the back edge or false edge, and can also be directed either at the man or at the sword. In this stuck, it appears to be a rising action to meet his sword.</ref> when he cuts in at you from above from his right shoulder,<ref>Dresden version specifies from his right shoulder, missing from Rome version.</ref> so turn against him to your left side to your ''schilt'', so that you stand in “two shields”,<ref>The position called the ''schilt'' is one described for longsword in the [[Fechtregeln (MS Best.7020 (W*)150)|Kolner Fechtbuch]] and some of the other ''gemeinfechten'' sources, and is somewhat similar to what Liechtenauer would call an ''Ochs'', although the point can be upward, potentially like quite a high ''Pflug''. With the buckler in the left hand, standing like this in “two shields” with the sword in the ''schilt'' position and the shield covering the right hand, it looks very reminiscent of the ''schutzen'' position in the [[Walpurgis Fechtbuch (MS I.33)|MS I.33]]. Following this line of thinking, the instruction to turn the sword to the right (out of the ''schutzen'') and to reach (slice) through his mouth is very reminiscent of the follow-up action that the MS I.33 recommends from the ''schutzen obsesseo'', and is also similar to what the Liechtenauer ''Zedel'' and glosses refer to as the ''Alten Schnitt''.</ref> then turn uncovered<ref>This instruction to ''wind bloß'' (“turn uncovered”) seems to have the sense of separating your sword and buckler while still pushing with both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position). The body probably has to move and turn in order to support this action, to keep the hands in front of the body rather than going out to the sides.</ref> to your right side, and reach out to his mouth. If he defends against this and lifts<ref>Dresden has “holds his shield up”, Rome has “lifts his shield up”. Both could mean more or less the same thing, but I prefer “lifts” as an instruction.</ref> his shield up, take the left leg. This goes to both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.I.6.4º.3 084r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 084v.jpg|1|lbl=84v|p=1}}
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|4|lbl=-}}
 +
|
 +
| <p>{{red|b=1|Daß ander stuck}}</p>
 +
 +
<p>Item vß dem vnderhaw° wenn er dir oben eÿn haw°t von [54v] siner rechten achseln So wind gege~ im vff din lincken sÿtten gegen dine~ schilt So stest du in zwaÿen schilten So wind dann vff din <del>recht~</del> rechte sÿtten bloß vñ grÿff im nach dem mau~l / wert er dir dz vñ helt den schilt vff So nÿm daß linck <del>bain</del> baÿn daß gät zu baÿden sÿtten zu° ~~</p>
 +
| <p>'''Das ander stuck'''</p>
 +
 +
<p>Item auß dem vnder chaw wan er dir oben zue chawtt von seiner rechten achselln so wind gegen Im auf dein linke seite~ gegen deinem schilt so stostu in tzwaien schilden so wind den auff dein Recht seiden ploß vnnd greÿff Im nach dem Maull werett Er dir das vnd chebt denn schilt auff So nim das link pain das get zue paiden seidenn</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,116: Line 1,149:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/83|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/62|5|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/74|5|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|6|lbl=-}}
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">A counter against</span>'''
 
Note, if he does this to you then release your left hand from the blade and stride with your left leg in front of him, grasp your sword by the blade again and pull him hard to you and then force yourself to his right side thus you throw him down before you
 
| '''<span class="red">Ein wider pruch</span>'''
 
Item wer dir das tu°t So laß dein lincke hant von der clingen vnd schreit mit deine~ lincken pain für In begreif dein swert wider peÿ der clingen vnd druck in vast zw° dir vnd swing dich denn auf dein rechte seitten So wurfstu yn für dich nÿder <span class="red">~</span>
 
| '''Ein widerpruch'''
 
Item wer dir das tut So las dein lincke hant von der clingen schreit mit deinem lincken pein für yn begreiff dein swert über pej der clingen vnd ruck In fast zu dir Vnd swing dich denn auf dein rechte seitten So würfstu In für dich etc.
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[3] {{red|b=1|The third piece}}</p>
 +
 +
<p>Item, from the buckler, from the ''Wechselhaw'':<ref>''Wechselhaw'' could be translated as “changing cut”, because it goes up and down, side to side.</ref> ''Streÿch''<ref>''Streÿchen'' could be translated as “strikes”, but in this context are specifically those striking actions from below, sweeping up with the short edge, perhaps “streaking” up from the ground to the opponent or to his sword.</ref> firmly upward from the buckler from the left side, into his sword, and then cut in from the left side to the head. And turn uncovered,<ref>The same idea of separating your sword and buckler while still pushing both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position).</ref> and push<ref>Probably with a thrust, but potentially with any other pushing technique.</ref> in to the mouth. If he lifts with shield and sword, and defends against this, then cut with the long edge to the right leg. This goes to both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080r.jpg|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.4º.3 084v.jpg|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Daß dritt <del>stuc</del> stuck }}</p>
 +
 +
<p>Item vß dem bückler / vß dem wechselhaw° streÿch von der lincken sÿtten vß dem buckler fast übersich In sin schwert vñ haw° im dann võ der lincken sÿtten zu dem hau~pt Vnnd wind bloß vñ stoß im nach dem mau~l / Hept er mitt schilt vñ schwert vnnd wert daß So haw° [55r] mitt der langen schnide~ vnnd nach dem <del>reche</del> rechten bain dz gät och zu° baiden sÿtten ~</p>
 +
| <p>'''Das dritt stuck'''</p>
 +
 +
<p>Item auß dem pugler auß dem wechsell chaw streich von der lincken seiden auß dein bu~gler vast vber stich in sein Schwert vnd chaw im den von der lingen seiten zue dem chawbt vnd wind ploß vnd stoss im nach dem maul chebt Er mit schilt vnd mit Swert vnd went das so chaw [105v] mit der langen schneid im nach dem rechten pain das get auch zue paiden seiten</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,133: Line 1,175:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/83|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/62|6|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|1|lbl=68}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|7|lbl=-}}
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[4] {{red|b=1|The fourth piece}}</p>
 +
 +
<p>Item, from the ''Mittelhaw'':<ref>''Mittelhaw'' could be translated as “middle cut”, going across from one side to the other.</ref> make the ''Zwer''<ref>''Zwerch'' could be translated as “across”, in the sense of slanting across from one side to another or slanting across from one height to another, or going diagonally across from one place to another. It also has the sense perhaps of going across something, perhaps slanting across or athwart a boat, or going across your opponent’s blade or leg as opposed to simply coming onto it in whatever fashion. The ''Zwer'' is an example of a ''Mittelhaw'', but it is important to note that the thumb is beneath the blade and the cut is performed with hand high.</ref> to both sides, and the ''Schaittler''<ref>''Schaittler'' could be translated as “parter”, in the sense of being something which parts another thing in two, or dividing something in two.</ref> with the long edge, and thrust in from below to him.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 080r.jpg|5|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 080v.jpg|1|lbl=80v|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|6|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|daß vierd stuck}}</p>
 +
 +
<p>Item vß dem mittelhaw° mach die zwerch zu° baiden sÿtten vñ den schaittler mitt der lange~ schniden vñ stich im vnden zu° sinen gemächt ~~</p>
 +
| <p>'''Das viert stuck'''</p>
  
|-
+
<p>Iem [!] auß dem midellchaw mach die drew tzug paiden Seid~ Vnd denn scheidler mit der langen schneid vnd stich ym vnden zue seinem gemecht</p>
| '''<span class="red">The End.</span>'''
 
'''<span class="red">Upon the Eve of Mary Magdalene in 1491.</span>'''
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Fimis (!)</span>'''
 
'''<span class="red">In vigilia maria magdaglena 1491</span>'''
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/83|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/62|7|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|1|lbl=31v|p=1}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|8|lbl=-}}
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[5] {{red|b=1|The fifth piece}}</p>
 +
 +
<p>Item, from the ''Sturtzhaw'':<ref>''Sturtzhaw'' could be translated as “dropping cut”, in the sense of a ball dropping back to earth when it has been thrown upward.</ref> pretend as if you want to thrust over his shield into his left side, and go with the point under and through, and thrust inside his shields<ref>The treatise says ''schilts'', plural, meaning that you thrust inside both sword and shield.</ref> to the body,<ref>Dresden version specifies to the body, missing from Rome version.</ref> and turn ''Indes''<ref>If this gloss follows the Liechtenauer method of understanding the five words ''Vor'', ''Nach'', ''Schwöch'', ''Störck'', ''Indes'' and their relationship to each other, then we should look to the ''Blossfechten'' gloss for the meaning of ''Indes''. However, there is no guarantee that this means exactly the same thing, so the word ''Indes'' could just mean “immediately” when removed from its technical context. There does not seem to be as much ''Winden'' involved with this sword and buckler treatise as there is in the ''Blossfechten'' gloss, although it is still quite possible to perform ''Winden'' with shorter blades (look at Leckuchner’s ''messerfechten'', for example), and Lignitzer was a member of the ''Gessellschaft Lichtenawers'' and so was probably quite well aware of Liechtenauer’s understanding of the five words and how they relate to fighting.</ref> to your left side. If he defends against this, take his right leg with the long edge.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 080v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|7|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Daß funfft <del>fu~n</del> stuck}}</p>
 +
 +
<p>Item vß dem stürczhaw° thu alß so du im zu der lincken sÿtten über sinen schilt wöllest stechen vñ far mitt dem ort vnden durch vñ stich im inwendig sines schilts zu° de~ lÿbe Vnnd / Indes / wind vff din lincke sÿtten / wert er dir dz So nÿm sin [55v] recht baÿn mitt der langen schnÿd~ /</p>
 +
| <p>'''das funnft stuck'''</p>
 +
 +
<p>Iem auß dem sturtz chaw thue sam dw ym tzue der lingken seiden vber sein schilt stechen vnd far mit dem Ord vnden durch vnd stich im in ÿnwaidig seines Schildes zue dem leÿb vnd in des wind auff dein Lincke seiden werd Er dir das so nim sein rechtes pain mit der langen Schneid</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
|
 +
|
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/84|1|lbl=77}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 71r.jpg|1|lbl=71r}}
 +
 +
|-
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | <p>[6] {{red|b=1|The sixth piece}}</p>
 +
 +
<p>Item: take the blade to the buckler in your left hand, and turn against him with the half sword. If he cuts or thrusts at you from above to the face or from below to the legs, let your right hand go from the bind<ref>Although both the Dresden and Rome versions say ''bind'', what they probably mean is the fastening of the hand, or the grip upon the sword.</ref> and ''Versetz''<ref>The instruction to ''Versetz'' could mean “to obstruct”.</ref> with shield and with sword, and grip with your right hand to the shield, well below to his right side, and twist out to your right side. Thus, you take the shield from him.<ref>More correctly, both the Dresden and Rome versions say: “Thus, you have taken the shield from him.” However, the sudden change of tense seems a little abrupt and awkward, so I prefer to maintain the same tense as the rest of the instruction, for stylistic reasons.</ref></p>
 +
| class="noline" | {{section|Page:Cod.44.A.8 080v.jpg|3|lbl=-}}
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|8|lbl=-}}
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | <p>{{red|b=1|Daß sechst stuckh ~}}</p>
 +
 +
<p>Item nÿm din clingen zu dem bu~ckler in din lincke hand vnd wind gegen im alß mitt dem halben schwert / hawt er ode~ sticht er dir oben zu° der gesicht oder vnden zu° dem baÿn So lauß din rechte hand faren von dem pind vnd versecz im dz mitt schilt vnd mitt schwert vñ griff dann mitt dine~ rechte~ hannd vff sin rechte sÿtten nach dem schilt wol vndersich vnd re dree in vff din rechte sÿtten So haustu im den schilt genomen ~</p>
 +
| class="noline" | <p>'''Das sechst stuckh'''</p>
 +
 +
<p>Item nim dein kling zue dem bugler in dein linge Hannd vnd wind gegen ym als mit dem helen Schwert hawet Er oder sticht er dir obe~ zue dem Gesicht oder vnden nach den pein so las dein reche Hand farn von dem pind vnd versetz im des mit dem schilt vnd swert vnd greÿff den mit deiner Rechten hand auff sein rechte seiden nach dem schilt wol vnder sich vnd dree in auff dein Rechte seid so hast due in dem schilt genomem</p>
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/84|2|lbl=-}}
 +
| class="noline" | {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|3|lbl=-}}
 +
| class="noline" | {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/75|4|lbl=-}}
 +
| class="noline" | {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 71r.jpg|2|lbl=-}}
  
 
|}
 
|}
Line 1,162: Line 1,266:
  
 
{{master begin
 
{{master begin
  | title = Sword and Buckler
+
  | title = Grappling
  | width = 480em;
+
  | width = 420em
 
}}
 
}}
{| class="floated master"
+
{| class="master"
 
|-  
 
|-  
! <p>{{rating|B|Completed Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Keith Farrell]]</p>
+
! <p>Images</p>
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>{{rating|B|Completed Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Gregor Medvešek]]</p>
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Transcription]] (1452){{edit index|Codex Danzig (Cod.44.A.8)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
+
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Transcription]] (1460s){{edit index|Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Transcription]] (1480s){{edit index|Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]] (1504-1519)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Transcription]] (1491){{edit index|Codex Speyer (MS M.I.29)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Transcription]] (1504-1519){{edit index|Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510s)<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
+
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Transcription]] (1508){{edit index|Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516)<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
+
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Transcription]] (1535-40){{edit index|Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s)<br/>by [[Alex Kiermayer]]</p>
+
! <p>[[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]] (1539){{edit index|Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)}}<br/></p>
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538)<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Dresden (Mair) II Transcription]] (1542){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.94)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version II]] (1542)<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II German Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [German]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II Latin Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [Latin]</p>
+
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Munich (Mair) I Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393 I)}}</p>
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version I]] (1550s)</p>
 
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Here start the plays with the buckler as written by the master Andre Lignitzer.</span>'''<br/><br/>
+
| rowspan="3" | [[file:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|400x400px|center]]
The first play with the buckler from the Oberhaw. Mark when you drive the Oberhaw (over strike / strike from above) to the man: with the pommel go inwards, your sword close to the buckler and your thumb, and thrust in from beneath to his face. Wind against his sword and then go with a snap over and around.
+
| <p>{{red|b=1|Here begins the wrestling of Master Andres Lignitzer}}</p>
| '''[80r] <span class="red">Hie heben sich an die stuck mit dem pucklär Die maister Andre lignitzer gesatzt hat her nach geschriben</span>'''<br/><br/>
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|1|lbl=81r}}
Das erst stuck mit dem pucklär aus dem oberhaw Merck wenn dw den oberhaw treibst zw dem mann So setz mit dem knopf dein swert Inwendig auf deinen pucklär zw deinem daumen vnd stich Im von vnden auf zu° seinem gesicht vnd wind gegen seinem swert und laß vber schnappen <span class="red">~</span>
+
|
| '''[84r] Das sindt die stuck mit dem puckler die hernachgeschribe~ steen ~'''<br/><br/>
+
|  
Das erst stuck mit dem puckler aus dem oberhaw Wann du den oberhaw treibest zum manne So setze mit dem knopf dein swe~t Inwendig auf dein puckler zu deinem dawmen vnd stich Im võ vnden auf zu seinem gesicht vnd wend gegen seinem swert vnd las übersnappen • das get zu baiden seitten etc.
+
|  
| '''[127v] Das puckler fechtenn'''<br/><br/><br/>
 
Jtem das erst stuck mit puckler aus dem ober[e]nn haw treybest zw dem mann so secz deinen chnopf in wendig auf deinen schilt zw deinen daumen vnd stich in von vnden auf zw seinem gesicht vnd wind gegen seinem swert vnd lass vbersnappenn das get zw baiden seytenn
 
 
|  
 
|  
| '''[54r] <span class="red">Her nach stond geschriben die stuck mitt dem buckler</span>'''<br/><br/>
+
| <p>[64r] {{red|b=1|Hie heben sich an die Ringen}}</p>
Das erst stuck mit dem buckler vß dem oberhaw° wen du den oberhaw trÿbst zu dem mañe So secz mitt dem knopffe din schwert inwendig vff dine~ bückler zu dine~ <del>dawmen</del> dav~men Vñ stich in von vnde~ auff zu sine~ gesichte vñ wind gege~ sine~ schwert vñ lauß überschnappen dz gät zu võ baÿden sÿtten ~
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|1|lbl=148v}}
| '''[105r] Hie heben sich ann die stugk mit dem Bugler die Maister andre lignizer gesazt hat in vj stuck alls hernach gemalt statt'''
 
Das Erst stuck mit dem pu~gler auß dem oberchaw dreÿbest tzue dem mane So setz mit dem knofp dein Sswertt in wendig auff deinenn pu~gler zue deinem dawmen vnd stich ÿm von vnden auff zue seinem gesicht vnd windt gegen seinem Schwert vnd las vber schnappen das get zue padn seyden
 
 
|  
 
|  
| '''[K3r] VECHTEN Im Pucklier oder Rodelñ'''<br/><br/><br/>
 
Item das erſt ſtuck mit dempucklier aus dem oberhaw / wan du den ober haw treibſt ʒv dem mañ / ſo ſetʒ deinen knopf ynwendig auf den ſchilt cʒu deinem daumñ / vnd ſtich ym von vnden auf ʒu ſeim gſicht / vñ windt gegñ ſeinem ſchwert vnd laß vber ſchnappen daſʒ get ʒu paiden ſeitñ
 
| '''[XXXIr] Fechten im Bucklier oder Rodeln.'''<br/><br/><br/>
 
Die Erst Regel mit dem Bucklier / auß dem oberhaw. Wann du den oberhaw treibst zu dem man / so setze deinen knopff innwendig auff deinn schilt zu deinem daumen / und stich ihm vonn unden auff zu seinem gsicht / und wind gegen seinem schwerdt / unn laß überschnappen. Das geht zu beden seitten.
 
| '''Icy commenche lors ou maintenant la maniere pour jouer a tout le bouclie.'''<br/><br/>
 
'''La premiere piece hors le hault debout'''<br>Quant vous frappez le deseur coup apres lhomme, mectez vostre pommeau par dedens sur le bouclie envers le poulx, & boutez par dessoubz au deseur apres son visaige, & tournez contre son espee, & laissez voler, cela va a deux costez
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[70v] / Vechtenn Im puckhlier oder Rodellenn /'''<br/><br/><br/>
 
Ittem das Erst stuckh Im mit dem buckhlier / aus dem Oberhaw wan du den oberhaw treibst zu dem man so sez dein knopf / Inwendig auf dein schilt zu deinem daum vnnd stich Im von vnden auff zu seim gsicht vnnd wint gegen seinem schwert vnd las vberschnappenn das get zu baÿden saÿten /
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The second play.</span>'''
+
| <p>[1] '''The first wrestling'''</p>
From the Underhaw (under strike / strike from below), when he strikes from above. Wind against him to your left side, [with his sword] against your shield. Thus you stand in two shields. So wind to the right side opening and strike in at the mouth. See if he deals with this by raising his shield, and if so then take the left leg. This works on both sides.
+
 
| '''<span class="red">Das annder stuck</span>'''
+
<p>When you clinch up at the arms, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. If he holds you loosely, reach with your left for his left arm, grab him by the fingers, and jerk them to your left side. This is how you break his balance.</p>
Item aus dem vnderhaw wenn er dir oben zw°haut So wind gegen ym auf dein lincke seitten gegen deinem schilt So stestu yn zwaien schilten So wind denn auf dein rechte seittñ plos vnd greif ÿm nach dem maul Wert er dir das vnd hebt den schilt auff So nÿm das linck pain das get zw° paiden seitten ~
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|2|lbl=-}}
| '''Das and’ stuck'''
 
Item aus dem vnttern haw Wenn er dir oben zu hawet von seiner rechten achseln So wind Im dein lincke seitten gegen deinem schilt '''[84v]''' so steestu In zweien schilten So winde denn auf dein rechte seitten plos vnd greiff Im nach dem maul Weret er dir das vnd hebt den schilt auf So nym das lincke pein Das geet zu beiden seitten
 
| '''der annder'''
 
Jtm aus dem dem (sic) vnder[e]n wenn er dir oben zu haut von seiner rechtn seytenn so wind geg[e]n jm auf dein tenncke seytn gegn seinem schilt so stest dw in zwain schilt[e]n So wind denn auf dein rechte seytenn ploss vnd greyff im nach dem maul wert er das vnd hebt denn schilt auf so nym das tennck pain das get auch zw baidenn seytenn
 
|
 
| '''<span class="red">Daß ander stuck</span>'''
 
Item vß dem vnderhaw° wenn er dir oben eÿn haw°t von '''[54v]''' siner rechten achseln So wind gege~ im vff din lincken sÿtten gegen dine~ schilt So stest du in zwaÿen schilten So wind dann vff din <del>recht~</del> rechte sÿtten bloß vñ grÿff im nach dem mau~l / wert er dir dz vñ helt den schilt vff So nÿm daß linck <del>bain</del> baÿn daß gät zu baÿden sÿtten zu° ~~
 
| '''Das ander stuck'''
 
Item auß dem vnder chaw wan er dir oben zue chawtt von seiner rechten achselln so wind gegen Im auf dein linke seite~ gegen deinem schilt so stostu in tzwaien schilden so wind den auff dein Recht seiden ploß vnnd greÿff Im nach dem Maull werett Er dir das vnd chebt denn schilt auff So nim das link pain das get zue paiden seidenn
 
|
 
| '''DAS Ander ſtuck.'''
 
Item auſʒ dem vnterñhaw wen er dir obñ ʒu haut von ſeiner rechtñ achſel ſo wint gegñ ym auf dein lincke ſeittñ gegen deinem ſchilt / ſo ſteſtu in ʒwaien ſchilten vñ wint dan auf dein rechte ſeittñ vnd greif ym nach dem maul / wert er das vñ hebt ſein ſchilt / ſo nim das linck pain das get auch ʒu paiden ſeitten
 
| '''II.'''
 
Auß dem Underhaw. Wann er dir oben zu hawt von seiner rechten achseln / so wind gegen ihm auff dein lincke seitten / gegen deinem schilt / so stehstu in zweyen schilten / unnd wind dann auff dein rechte seitten / und greiff ihm nach dem maul / weret er das / und hebt seinn schilt / so nim das linck beyn / Das geht auch zu beiden deitten.
 
| '''La seconde pieche hors le coup par dessoubz'''
 
Quant il frappe par deseur apres vous hors les dextres aselles, tournez contre luy sur vostre senestre coste contre vostre bouclie, ainsi serez entre deux boucliez, lors tournez sur le coste dextre & montez apres le visaige sil defend cela & lieue son bouclie, prenez la senestre gambe, cela va aussi a deux costez.
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''/ Das annderr stuckh /'''
+
| <p>{{red|b=1|Item /}} das erst ringen /</p>
Ittem aus dem Vnderhaw wen er dir obenn zuhaut von seiner rechten achsell so wi[nt] gegen Im auf dein linckhen seÿtenn gegen deinem schilt so stestu Inn zwaÿen schilten vnnd wint dan auf dein rechte seÿtenn vnd greif Im nach dem maull wert er das v[nd] hebt sein schilt so [added from Paurnfeindt: nim das] linckh bain das gett auch zu baÿden seÿttenn /
 
  
|-
+
<p>hat er dich beÿ dem arm~ gefast / vnd du in wider / So tracht das du <del>in w</del> mit deiner glecken handt in wemdig [!] seins rechten arms pist / vnd mit deiner rechten handt / auswendig seins lincken pist / hat er dich dan los / So greiff vor mit deiner gliggen hant auff sein glincke hant vnd begreiff in pey seinen vingern vnd prich die / auff sein lincke seÿttñ / so nymbst du im das gewicht</p>
| '''<span class="red">The third play.</span>'''
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 148v.jpg|2|lbl=-}}
From the buckler, from the Wechelhaw (changing strike), sweep from the left side. From your buckler sweep clearly above with your sword then cut into his head from the left side; wind [to the] opening and thrust into his mouth. If he lifts with the shield and with the sword and defends against this then cut with the long edge in at his right leg. This works on both sides.
 
| '''<span class="red">Das dritt stuck</span>'''
 
Item aus dem pucklär aus dem wechelhaw streich von der lincken seitten aus dein pucklär vast vbersich in sein swert vnd haw Im den von der lincken seittñ zu° dem haupt vnd wind plos vnd stos ÿm nach dem maul Hebt er mit schilt vnd mit swert vnd wert das So haw mit der langen schneid Im nach dem rechten pain das get auch zw paiden seitten <span class="red">~</span>
 
| '''Das dritt stuck'''
 
Item auß dem puckler aus dem wechsel hawe streich von der lincken seitten aus dem puckler fast über sich In sein swert vnd hawe yn denn von der lincken seitten zum haubt vnd wind plos vnd stos Im nach dem maul / hebt er mit schilt vnd mit swert vnd weret das So hawe mit der langen sneiden Im nach dem rechten pain Das geet auch zu beiden seitten etc.
 
| '''das tritt'''
 
Jt[e]m aus dem wechselhaw streich von der tenncken seytenn aus dem puckler vast vbersich jn sein swertt vnnd haw jm dän der tenncken seytenn zw dem haubt vnd wind ploss vnd secz im nach dem maul hebt er mit dem schilt vnd swert vnd wert das so haw mit der lanngn sneyd im nach dem rechtenn pain get auch zw paidenn seytenn /
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Daß dritt <del>stuc</del> stuck </span>'''
 
Item vß dem bückler / vß dem wechselhaw° streÿch von der lincken sÿtten vß dem buckler fast übersich In sin schwert vñ haw° im dann võ der lincken sÿtten zu dem hau~pt Vnnd wind bloß vñ stoß im nach dem mau~l / Hept er mitt schilt vñ schwert vnnd wert daß So haw° '''[55r]''' mitt der langen schnide~ vnnd nach dem <del>reche</del> rechten bain dz gät och zu° baiden sÿtten ~
 
| '''Das dritt stuck'''
 
Item auß dem pugler auß dem wechsell chaw streich von der lincken seiden auß dein bu~gler vast vber stich in sein Schwert vnd chaw im den von der lingen seiten zue dem chawbt vnd wind ploß vnd stoss im nach dem maul chebt Er mit schilt vnd mit Swert vnd went das so chaw '''[105v]''' mit der langen schneid im nach dem rechten pain das get auch zue paiden seiten
 
 
|  
 
|  
| '''DAS DRIT STVCK'''
 
Item aufʒ dem wexelhw ſtreich von der linckñ ſeitten auſʒ dem pucklier vaſt vberſich in ſein ſchwert vñ haw ym dan von der lincken ſeittñ ʒu dem haupt vnd wint ploſʒ vnd ſtoſʒ ym nach dem maul / hebt er mit dem ſchilt vñ ſchwert vñ wert das / ſo haw mit der langñ ſchneid ym nach dem rechtñ pain / daſʒ get auch ʒu paiden ſeitten
 
| '''III.'''
 
Auß dem Wechselhaw. Streich von der lincken seiten auß dem Bucklier / fast übersich in sein schwerdt / und hawe ihm dann von der lincken seitten zum haupt / und wind bloß / und stoß ihm nach dem maul / hebt er mit dem schilt und schwert / und weret das / haw lang nach seinem rechten beyn / Brauchs zu beden seiten.
 
| '''[70] La tierce pieche hors le coup en change'''
 
Levez du senestre costre hors du bouclie en hault sur son espee et puis frappez du senestre coste apres sa teste, & tournez tout nud, & luy boutez apres son visaige, sil leve a tout le bouclie et lespee: et sil le defend lors frappez a tout le long taillon apres sa droicte gambe, cela va aussi a deux costez
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''/ Dritt Dritt [!] stuckh /'''
 
Ittem aus dem wexelhaw streich von der linckhen seÿten aus dem puckhlierr vast Ibersich Inn sein schwertt vnnd haw Im dan von der linckhen seÿten zu dem hauptt vnnd wint blos vnnd stos Im nach dem maull hebt Er mit dem schilt vn schwertt vnnd wert so haw mit der lanngen schneidt Im nach dem rechten bain das gett zu baidenn seÿtenn /
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourth play.</span>'''
+
| <p>[2] {{red|b=1|The counter}}</p>
From the Mittelhaw (middle strike) make the Twer (cross strike) to both sides and the Schaitlar (skull strike) with the long edge, then make a thrust in underneath.
+
 
| '''<span class="red">Das vierd stuck</span>'''
+
<p>When someone does this to you and reaches for your fingers, spring with your right leg in front of both of his legs and reach with your right hand behind and around his back. Throw him in front of yourself to your left side.</p>
Item aus dem mittelhaw mach die twer '''[80v]''' zw paiden seitten vnd den schaitlär mit der langen schneid vnd stich ÿm vnden zw seinem gemächt <span class="red">~</span>
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''das vierd'''
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">daß vierd stuck</span>'''
 
Item vß dem mittelhaw° mach die zwerch zu° baiden sÿtten vñ den schaittler mitt der lange~ schniden vñ stich im vnden zu° sinen gemächt ~~
 
| '''Das viert stuck'''
 
Iem [!] auß dem midellchaw mach die drew tzug paiden Seid~ Vnd denn scheidler mit der langen schneid vnd stich ym vnden zue seinem gemecht
 
 
|  
 
|  
| '''DAS VIERT STVCK'''
+
|  
Item auſʒ dem mitterhaw mach die twer ʒu paiden ſeittñ vnd den ſchaitler mit der langñ fchneit vnd ſtich ym vndeu ʒu dem gmecht
+
| <p>{{red|b=1|Der prüch dawider}}</p>
| '''IIII.'''
+
 
Auß dem Mittelhaw. Mach die Zwir zu beden seiten / unn '''[XXXIv]''' den Scheytler mit langer schneid / stich ihm unden zum gmecht.  
+
<p>Wer dir das thüet / vnd dir nach den vingerñ greifft / So spring mit deinem rechtñ pain / fu~r sein paide pain / vnd greiff mit deine° rechten handt hinten vber seinen ruck vnd wu~rff in fu~r dich auff dein lincke seyttñ /</p>
| '''La quatriesme pieche hors le moyen coup'''
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149r.jpg|1|lbl=149r}}
Faictes la deffence a deux costez, & le demy train a tout le long taillon, & luy boutez dessoubz apres les genitaires
+
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''/ Das viertt stuckh /'''
 
Ittem aus dem Mittelhaw mach die zwer zu baÿdenn seÿtenn vnnd den schaitler mit der lanngenn schneidt vnnd stich Im vnndenn zu dem gmecht /
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fifth play.</span>'''
+
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 150r.jpg|400x400px|center]]
From the Sturzthaw (plunging strike) make as if to go to [his] left side over his shield with a thrust then with the point change under and thrust swiftly inside his shield. Wind immediately to your left side and if he defends against this then take his right leg with your long edge.
+
| <p>[3] {{red|b=1|The second wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das fünft stuck</span>'''
+
 
Item aus dem sturzthaw tu°e sam dw Im zu° der lincken seitten vber sein schilt wilt stechen vnd var mit dein ort vnden durch vnd stich ÿm Inwendig seines schildes vnd wind Inndes auf dein lincke seitten wert er dir das So nÿm sein rechtes pain mit der langen schneid <span class="red">~</span>
+
<p>When you clinch up at the arms, fall with your right arm over his left hand and help your right arm with your left hand. Turn away from him to your left side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|4|lbl=-}}
 +
|
 
|  
 
|  
| <br/>
 
Jtm aus dem sturczhaw thue sam dw im zw der tennckenn seytn vber sein schilt welst stechenn vnd far mit deinem ort vnden durch vnd stich im Rnbendig seins gehilcz zw dem leyb vnd jndes wind auf dein tencke seytenn werdt er das so nym sein rechtes pain mit der lanngenn sneydt
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Daß funfft <del>fu~n</del> stuck</span>'''
 
Item vß dem stürczhaw° thu alß so du im zu der lincken sÿtten über sinen schilt wöllest stechen vñ far mitt dem ort vnden durch vñ stich im inwendig sines schilts zu° de~ lÿbe Vnnd / Indes / wind vff din lincke sÿtten / wert er dir dz So nÿm sin '''[55v]''' recht baÿn mitt der langen schnÿd~ /
 
| '''das funnft stuck'''
 
Iem auß dem sturtz chaw thue sam dw ym tzue der lingken seiden vber sein schilt stechen vnd far mit dem Ord vnden durch vnd stich im in ÿnwaidig seines Schildes zue dem leÿb vnd in des wind auff dein Lincke seiden werd Er dir das so nim sein rechtes pain mit der langen Schneid
 
 
|  
 
|  
| '''[K3v] DAS Funfft ſtuck'''
+
| <p>{{red|b=1|Das Ander Ringen}}</p>
Item auſʒ dem ſchilhav / thu ab du ym cʒu der linckñ ſeittñ vber ſein ſchildt welleſt ſtechñ vnd var mit deinem ort vndñ durch / vnd ſtich ym inwendig ſeines ghileʒ cʒu dem leib vnd indes windt auf dein lincke ſeitñ / wert er daſʒ ſo nim ſein recht pain mit der langñ ſchneid
+
 
| '''V.'''
+
<p>Hat er dich gefast aber peÿ dem arm~ du in wider als vor / so vall mit deine~ rechtñ arm~ vber sein lincke handt / vnd kumb mit deiner glincken handt / deiner rechtñ zu hilff / vnd schwing dich auff dein lincke seÿtten /</p>
Auß dem Schilhaw. Thu ob du ihm zu der lincken seitten über seinn schilt wöllest stechen / und far mit deim ort unden durch stich innwendig seins gesichts zum leib / In des wind auff dein lincke seitten / wert ers / so nim sein recht beyn mit langer schneid.
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|1|lbl=149v}}
| '''La cinquiesme pieche'''
+
|  
Faictes comme si luy vouldriez bouter apres le senestre coste aultre son bouclie, & entrez a tout vostre debout ou pointe par dessoubz parmy, & luy boutez par son visaige apres le ventre, & en cela tournez vous iuz sur vostre senestre coste & sil defende cela, lors prenz sa droicte gambe a tout le long taillon
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[71r] / Das finfft stuckh /'''
 
Ittem aus dem schilthaw thue ob du Im zu der linckhen seÿttenn Iber sein schilt wellest stechenn vnnd var mir deinem Ort vnndenn durch vnnd stich Im Inwendig seines gehilz zu dem leib vnnd Inndas wint auf dein linckhe seÿtenn wert er das so nim sein recht bain mit der lanngenn schneidt /
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The sixth play.</span>'''
+
| <p>[4] {{red|b=1|The third technique}}</p>
Take the blade and the buckler in your left hand and wind against him in the half sword. If he strikes or thrusts at you from above to the face or from beneath to the legs, then set him aside with the shield and with the sword, and go with your right hand from the grip of your sword. Shoot with your right hand towards his right side, grasp his shield from underneath and twist to your own right side. So you will take the shield from him.
+
 
| '''<span class="red">Das sechst stuck</span>'''
+
<p>When you clinch up at the arms as before, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. Strike his left hand from underneath with your right hand so that you have it on your right shoulder. Spring with your right leg in front of his left leg and wrap your right arm from the outside around his left arm. Help your right arm with your left hand and turn yourself away from him to your left side.</p>
Item nÿm dein kling zw dem pucklar in dein lincke hant vnd wind gegen ÿm als mit dem halben swert Haut er oder sticht er dir oben zw dem gesicht oder unden nach dem pain So laß dein rechte hant varñ von dem pint vnd vorsetz ÿm das mit schilt vnd mit swert vnd greiff denn mit deiner rechten hant auf sein rechte seitten nach dem schilt wol vndersich vnd drë in auf dein rechte seitten So hastu ÿm den schilt genomen
+
|
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 081r.jpg|5|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|1|lbl=81v|p=1}}
 +
|
 
|  
 
|  
| '''das funfft'''
 
Nim dein chling zw deinem puckler yn dein tenncke hannd vnd winnd gegen Jm als dw wol waist haut oder sticht er dir obenn zw dem gesicht oder vnden nach dem pain so la dein rechte hand vorn von dem pind vnd versecz im das mit schilt vnnd Swert vnd greyff denn mit deiner rechten hand auf sein rechte seyten nach dem schilt vnd fass denn schilt wol vnndersich vnd tro im auf dein rechte seytenn so hast dw im denn schilt genomenn
 
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Daß sechst stuckh ~</span>'''
 
Item nÿm din clingen zu dem bu~ckler in din lincke hand vnd wind gegen im alß mitt dem halben schwert / hawt er ode~ sticht er dir oben zu° der gesicht oder vnden zu° dem baÿn So lauß din rechte hand faren von dem pind vnd versecz im dz mitt schilt vnd mitt schwert vñ griff dann mitt dine~ rechte~ hannd vff sin rechte sÿtten nach dem schilt wol vndersich vnd re dree in vff din rechte sÿtten So haustu im den schilt genomen ~
 
| '''Das sechst stuckh'''
 
Item nim dein kling zue dem bugler in dein linge Hannd vnd wind gegen ym als mit dem helen Schwert hawet Er oder sticht er dir obe~ zue dem Gesicht oder vnden nach den pein so las dein reche Hand farn von dem pind vnd versetz im des mit dem schilt vnd swert vnd greÿff den mit deiner Rechten hand auff sein rechte seiden nach dem schilt wol vnder sich vnd dree in auff dein Rechte seid so hast due in dem schilt genomem
 
 
|  
 
|  
| '''DAS SECHST Stuck'''
+
| <p>{{red|b=1|Das dritt ringen /}}</p>
Nym dein klingñ cʒu deinem puchlir in dein lincke handt / vñ windt kegñ ym / havt er oder ſticht dir obñ cʒu deinm͂ gſicht / oder vndñ nach deinem pain / ſo laſʒ dem rechte handt vom heft / vnd verſecʒ ym daſʒ mit ſchildt vnd ſchwerdt / vnd greiff mit deiner rechtñ handt auff ſein rechte ſeitten nach ſeim ſchilt / vnd vaſʒ den ſchilt wol vnderſich / vnd dree yn auf dein rechte ſeittñ / ſo haſtu ym den ſchildt gnumen &c.
+
 
| '''VI.'''
+
<p>Hat er dich aber gefasset als vor peÿ den arm~ vnd du in wider So betracht das die glinck handt inwendig seins rechtñ arm~s seÿ vnd dein rechte auswendig seins glingken arm~s / So stoß mit deiner rechtñ handt vndten auff im sein glinggen vber dein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechte~ arm~ / von aussen von aussen [!] vber sein glencken arm~ / vnd thu mit deiner glincken handt dein rechten arm~ zu hilff vnd schwing dich dan von im auff dein lingke seÿttñ</p>
Nim dein klingen zu deinem Bucklir in dein lincke hanndt / wind gegen ihm / Hawet er oder sticht dir oben zu deinem gsicht / oder unden nach deinem beyn / so laß dein rechte handt vom hefft und versetz ihm das mit schilt und schwert / und greiff mit deiner rechten handt auff sein rechte seitten nach seinem schilt / und faß den schilt wol undersich / und drehe ihn auff dein rechte seitten / so hastu ihm den Schilt genommen.
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 149v.jpg|2|lbl=-}}
| '''La sixiesme pieche'''
+
|  
Prenez vostre alumelle a vostre bouclie en la senestre main, et defendez contre luy, sil frappe ou boute deseur apres vostre visaige ou dessoubz apres la gambe, ostez vostre main droicte de vostre espee, & le remectez a tout le bouclie & lespee, & prenez a tout vostre droicte main son bouclie bien bas, & lefforcez sur vostre droicte coste & ainsi le luy prendrez.
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''/ Das sechst stuckh /'''
 
Nim dein klingenn zu deinem puchlierr Inn dein lincke hanndt vnnd wint gegen Im haut Er oder sticht dir obenn zu deinem gsicht v oder vnndenn nach deinem bain so lass dein Rechte hanndt vom hefft vnnd versez Im das mit schilt vnnd schwertt vnnd greiff Mitt deiner Rechtenn hanndt auf sein Rechten seÿtenn / nach seim schilt vnnd vass dein schilt woll vnndersich vnnd dree In auf dein rechten seÿtenn so hastu Im denn schilt genomenn /
 
  
|}
 
{{master end}}
 
 
{{master begin
 
| title = Grappling
 
| width = 480em
 
}}
 
{| class="floated master"
 
 
|-  
 
|-  
! <p>{{rating|B|Completed Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Gregor Medvešek]]</p>
+
|  
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
| <p>[5] {{red|b=1|The counter}}</p>
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
 
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]] (1504-1519)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510s)<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516)<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s)<br/>by [[Alex Kiermayer]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538)<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version II]] (1542)<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [German]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [Latin]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version I]] (1550s)</p>
 
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
  
|-
+
<p>When someone does this to you and pushes your left arm on his neck, slip your left arm over his head and in front of his chest. Grab his left arm with your left hand and reach behind his right knee from the outside with your right hand. Lift his knee joint up and push him down to your left side with your left arm. This is how you throw him on his back.</p>
| '''<span class="red">Here begins the wrestling of Master Andres Lignitzer</span>'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|2|lbl=-}}
<br/>The first wrestling – When you clinch up at the arms, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. If he holds you loosely, reach with your left for his right arm, grab him by the fingers, and jerk them to your left side. This is how you break his balance.
 
| '''[81r] <span class="red">Hÿe heben sich an Maister Andres Lignitzers ringen</span>'''
 
Item das erst ringen hat er dich peÿ den armen gefast vnd du In wider So tracht das dw mit deiner <del>rechten</del> lincken hant Inwendig seins rechten arm~s pist vnd mit deiner rechten hant auswendig seins dencken pist Hat er dich denn loß So greif vor mit deiner dencken hant auf sein dencke hant vnd begreif yn pey den vingerñ vnd prich die auf dein dencke seitten So nÿmpstu ÿm das gewicht
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[64r] <span class="red">Hie heben sich an die Ringen</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
<br/><span class="red">Item /</span> das erst ringen / hat er dich beÿ dem arm~ gefast / vnd du in wider / So tracht das du <del>in w</del> mit deiner glecken handt in wemdig [!] seins rechten arms pist / vnd mit deiner rechten handt / auswendig seins lincken pist / hat er dich dan los / So greiff vor mit deiner gliggen hant auff sein glincke hant vnd begreiff in pey seinen vingern vnd prich die / auff sein lincke seÿttñ / so nymbst du im das gewicht
+
 
| '''[148v] Hie hebt sich an Mayster Andres Lintzingerß ringen, '''
+
<p>Wer dir das thüet / vnd dir deinen glinggen arm~ vber sein hals gestossen hat / So var mit deine~ glincken arm~ vber sein kopf / fu~r dein prust / begreiff yn mit deiner glinggen hant peÿ seine~ glingge~ arm~ / vnd mit deiner rechten handt / greiff aus wendig in sein rechte knyepu~g / vnd heb vbe°sich / vnd tauch oben auff dein glengge seyttñ / so wirfstu in auff den rugk /</p>
.I. Daß erst Rinngen, hat er dich bey den armmen gefasst, unnd du in wider, so dracht daß du mit deiner linncken hannt innwenndig seinß rechtn armß bist, Unnd mit der rechtn hannt, auswenndig seinß lincken armß seist, Hat er dich dann loß So greif vor mit deinr lincken auf sein linckhe hannt, Unnd begreif in bey den fingern, Unnd brich die auf dein lincke seitn, so nnimbst im daß gewicht, hie gemalt,
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,394: Line 1,399:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 150v.jpg|400x400px|center]]
When someone does this to you and reaches for your fingers, spring with your right leg in front of both of his legs and reach with your right hand behind and around his back. Throw him in front of yourself to your left side.
+
| <p>[6] {{red|b=1|The fourth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Der pruch</span>'''
+
 
Wer dir das tu°t vnd dir nach den vingerñ greifft So spring mit deine~ rechten pain fur sein <del>rechte</del> paide pain vnd greif mit deiner rechten hant hinden umb seinen ruck vnd würf In für dich auf dein dencke seitten <span class="red">~</span>
+
<p>Go with your right arm from the outside over his left arm in front of his chest and grab him by his right shoulder. Spring with your right leg behind his left leg and grab him behind his left knee from the inside with your left hand. Throw him on your right side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Der prüch dawider</span>'''
+
| <p>[64v] {{red|b=1|Das viert Ringen}}</p>
Wer dir das thüet / vnd dir nach den vingerñ greifft / So spring mit deinem rechtñ pain / fu~r sein paide pain / vnd greiff mit deine° rechten handt hinten vber seinen ruck vnd wu~rff in fu~r dich auff dein lincke seyttñ /
+
 
| '''[149r] Der Bruch daryber~~'''
+
<p>Far mit dem rechten arm~ von aussen vber sein glengge / vnd greiff mit deiner rechten handt / fu~r sein prüst Im in sein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechten pain hindter sein glings / vnnd greiff mit deiner glingen handt in wenig in sein glengge knyepueg / vnd wurff in auff sein rechte seÿttñ /</p>
Wer dir daß thut, unnd dir nach den finngern greifft, so spring mit deinem rechten bain, fur sein baide bain unnd greif mit deiner rechtn hannt, hinten umb sein ruckh, Unnd wurf in furdich, auf dein dennckhe seitn, ~ ,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 150v.jpg|1|lbl=150v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,414: Line 1,419:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The second wrestling</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 151r.jpg|400x400px|center]]
When you clinch up at the arms, fall with your right arm over his left hand and help your right arm with your left hand. Turn away from him to your left side.
+
| <p>[7] {{red|b=1|The counter}}</p>
| '''<span class="red">Das ander ringen</span>'''
+
 
Hat er dich gefast peÿ den armen vnd dw In wider als vor So fal mit deinem rechtñ arm~ vber sein dencke hant vnd kum mit deiner dencken hant deiner rechten zw hilff vnd swing dich von ÿm auf dein dencke seitten <span class="red">~</span>
+
<p>When someone does this do you, grab his right arm by the wrist with your right hand and his right elbow from bellow with your left hand. This is how you throw him on his mouth.<ref>There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back”.</ref></p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 081v.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|1|lbl=82r|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''<span class="red">Das Ander Ringen</span>'''
 
Hat er dich gefast aber peÿ dem arm~ du in wider als vor / so vall mit deine~ rechtñ arm~ vber sein lincke handt / vnd kumb mit deiner glincken handt / deiner rechtñ zu hilff / vnd schwing dich auff dein lincke seÿtten /
 
| '''[149v]''' .II.
 
Hat er dich gefast bey den armen, unnd du in wider, alß vor, so vall, mit deinem rechten arm yber sein denncke hannt, unnd kumb, mit deinnr dennckhen hannt deinr rechtn zu hilf unnd schwing dich, von im auf dein dencke seitn,
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Der pruch dawider}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir das thuet / So greiff mit deiner rechten handt / hindter sein rechte / vnd greiff mit deiner glenggen handt von vndten auff in sein rechtñ ellpogen / So wurfst du in auff das maul /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151r.jpg|1|lbl=151r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,438: Line 1,440:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The third technique</span>'''
 
When you clinch up at the arms as before, make sure that your left hand is on the inside of his right arm and that your right hand is on the outside of his left arm. Strike his left hand from underneath with your right hand so that you have it on your right shoulder. Spring with your right leg in front of his left leg and wrap your right arm from the outside around his left arm. Help your right arm with your left hand and turn yourself away from him to your left side.
 
| '''<span class="red">Das dritt stuck</span>'''
 
Hat er dich aber gefast als vor peÿ den armen vnd dw In wider So tracht daz die denck hant Inwendig seins rechten '''[81v]''' arm~s sey vnd dein rechte auswendig seins dencken arm~s So stos mit deiner rechtñ hant von vnden auf in sein dencke hant vber dein rechte achsel vnd spring mit deine~ rechten pain fur sein denckes far mit deine~ rechten arm~ denn aussen vber sein dencken arm~ vnd kum mit deiner dencken hant dem rechten arm~ zu° hilff vnd swing dich von ÿm auf dein dencke seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[8] {{red|b=1|The fifth wrestling}}</p>
 +
 +
<p>Go with your right arm outwards over his left arm from bellow and press him tightly to yourself on your right side. Spring with your left leg behind his left leg and go with your left arm over his right shoulder around his neck. Throw him to your right side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das dritt ringen /</span>'''
 
Hat er dich aber gefasset als vor peÿ den arm~ vnd du in wider So betracht das die glinck handt inwendig seins rechtñ arm~s seÿ vnd dein rechte auswendig seins glingken arm~s / So stoß mit deiner rechtñ handt vndten auff im sein glinggen vber dein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechte~ arm~ / von aussen von aussen [!] vber sein glencken arm~ / vnd thu mit deiner glincken handt dein rechten arm~ zu hilff vnd schwing dich dan von im auff dein lingke seÿttñ
 
| .III.
 
Hat er dich gefast als vor bey den armen, Unnd du in wider so dracht, daß die dennckh hannt inwenndig seinnß rechten armß, So stoß mit deiner rechten hannt von unnden auf in sein dennckhe hannt, yber dein rechte achsl, unnd spring mit deim rechtn bain fur sein dennckhß, unnd kumb mit deinr denckhen deinr rechten hannt zu hilf, unnd swing dich von im auf dein lincke seitn, wie hernach gemalt,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das funfft Stuck}}</p>
 +
 +
<p>Far mit deinem <sup>rechtñ</sup> arm~ von vndten auff inwendig vber sein glengñ arm~ vnd truck in vast zu dir in dein rechte seyttñ / vnd spring mit deinem glincken pain hindter sein glingks vnd far mit deinem glinggen arm~ im vber die rechtñ <del>aff</del> achssel vber sein hals / vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 151v.jpg|1|lbl=151v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,459: Line 1,460:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
 
When someone does this to you and pushes your left arm on his neck, slip your left arm over his head and in front of his chest. Grab his left arm with your left hand and reach behind his right knee from the outside with your right hand. Lift his knee joint up and push him down to your left side with your left arm. This is how you throw him on his back.
 
| '''<span class="red">Der pruch</span>'''
 
Wer dir das tu°t vnd dir deinen dencken arm~ vber sein hals getossen hat So var mit deine~ dencken arm~ vber sein chopff für sein prust begreif in mit deiner dencken hant peÿ seinem dencken arm~ vnd mit deiner rechten hant greif auswendig in sein rechte knÿepüg <del>vber</del> vnd heb vber sich vñ tauch oben auf dein dencke seitten So wurfstu ÿn auf den ruck <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[9] {{red|b=1|The counter}}</p>
 +
 +
<p>When someone does this to you, stand fast and grab him under his mouth with your right hand over his left arm and in front of his chest. Pull him in front of yourself over your left thigh to your right side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''<span class="red">Der pruch da wider</span>'''
 
Wer dir das thüet / vnd dir deinen glinggen arm~ vber sein hals gestossen hat / So var mit deine~ glincken arm~ vber sein kopf / fu~r dein prust / begreiff yn mit deiner glinggen hant peÿ seine~ glingge~ arm~ / vnd mit deiner rechten handt / greiff aus wendig in sein rechte knyepu~g / vnd heb vbe°sich / vnd tauch oben auff dein glengge seyttñ / so wirfstu in auff den rugk /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Pruch da wider /}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir das thuet / So stan freylich / vnd greiff mit deiner rechtñ handt vber sein sein [!] glincken arm~ fu~r sein prust im vndter das maul / vnd zeuch in fu~r dich / vber dein glinggs diech / vnd auff dein rechte seÿttñ /</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,481: Line 1,480:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourth wrestling</span>'''
+
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|400x400px|center]]
Go with your right arm from the outside over his left arm in front of his chest and grab him by his right shoulder. Spring with your right leg behind his left leg and grab him behind his left knee from the inside with your left hand. Throw him on your right side.
+
| <p>[10] {{red|b=1|The sixth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das vierd ringen</span>'''
+
 
Var mit deine~ rechten arm~ aussen vber sein dencken vnd greif mit deiner rechten hant für sein prust in sein rechte achsel vnd spring mit deine~ rechten pain hinder sein dencks vnd greif mit <del>dein°</del> deiner dencken hant Inwendig in sein dencke knÿepüg vnd wurf in auf dein rechte seitten <span class="red">~</span>
+
<p>Make sure your left hand is on the outside of his right arm and your right hand is on the inside of his left arm. Reach with your right hand upwards under his right arm and between his right arm and your left arm. Lift your right hand up and move it to your right side in order to break his balance. It is possible to do this wrestling on both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''[64v] <span class="red">Das viert Ringen</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Das sechst stuck /}}</p>
Far mit dem rechten arm~ von aussen vber sein glengge / vnd greiff mit deiner rechten handt / fu~r sein prüst Im in sein rechte achssel / vnd spring mit deinem rechten pain hindter sein glings / vnnd greiff mit deiner glingen handt in wenig in sein glengge knyepueg / vnd wurff in auff sein rechte seÿttñ /
+
 
| '''[150v]''' .IIII.
+
<p>Tracht das dein glengge handt aus wendig seins rechten arms seÿ / vnd dein rechte handt in wendig seins glenggen arm~s / vnd far dan mit deiner rechtñ handt / von vndten auff vndter sein rechtñ arm~ / vnd zwischen deins glenggen arms / vnd heb vast vbersich auff dein rechte seÿttñ / vnd nym im das gewicht / das stuck zu paidñ se[yttñ]</p>
Var mit deinnem, rechtn arm aussen, yber seinn denncken unnd greif mit deinr rechten hannt fur sein brust, in sein rechte achsl, Unnd sprinng mit deinem rechten bain, hinter sein dennckhß, Unnd greif mit deinr lincken hannt in wenndig in sein dennckhe kniepug, unnd wirf in auf dein rechte seitn<u>, w[ie]. h[ier].gemalt</u>,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|1|lbl=152r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,501: Line 1,500:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
+
| <p>[11] {{red|b=1|The counter}}</p>
When someone does this do you, grab his right arm by the wrist with your right hand and his right elbow from bellow with your left hand. This is how you throw him on his mouth.{{ref|1|1}}
+
 
| '''<span class="red">Der pruch</span>'''
+
<p>Wrestle him after and break his balance.</p>
Wer dir das tu°t so greif mit dein° rechtñ '''[82r]''' hant hinder sein rechte vnd greif mit deiner dencken hant von vnden auff ym in sein rechten elpogen So würfstu yn auf das maul <span class="red">~</span>
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|1|lbl=82v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Der pruch dawider</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Der pruch wider das stuck}}</p>
Wer dir das thuet / So greiff mit deiner rechten handt / hindter sein rechte / vnd greiff mit deiner glenggen handt von vndten auff in sein rechtñ ellpogen / So wurfst du in auff das maul /
+
 
| '''[151r] Bruch daryber'''
+
<p>Ring im nach vnnd nÿm du im das gewicht /</p>
Wer dir daß thuet so grei mit deiner rechtn hannt hinnter sein rechte und mit deinr denncken hannt von unnden auf in sein elbogen den rechtn ebgo Verstee, <u>so wirfstu in</u>, unnd brichst imß, zuck dein linckn vueß wol zu rukh wie hie gemalt,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152r.jpg|2|lbl=-}}
|  
 
|  
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,525: Line 1,519:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fifth wrestling</span>'''
 
Go with your right arm outwards over his left arm from bellow and press him tightly to yourself on your right side. Spring with your left leg behind his left leg and go with your left arm over his right shoulder around his neck. Throw him to your right side.
 
| '''<span class="red">Das fünfft ringen</span>'''
 
Var mit deine~ rechten arm~ von vnden auf Inwendig vber sein dencken arm~ vnd druck In vast zw dir in dein rechte seitten vnd spring mit deine~ dencken pain hinder sein dencks vnd var mit deinem dencken arm~ Im vber die recht achsel vber sein hals vnd würf in auf dein rechte seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[12] {{red|b=1|The seventh wrestling}}</p>
 +
 +
<p>When he has grabbed you by the arms, let your right hand slide and grab his left arm by the wrist with your right hand. Help your right hand with your left and hold firmly. Go through to your right side. This is how you win his back.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''<span class="red">Das funfft Stuck</span>'''
 
Far mit deinem <sup>rechtñ</sup> arm~ von vndten auff inwendig vber sein glengñ arm~ vnd truck in vast zu dir in dein rechte seyttñ / vnd spring mit deinem glincken pain hindter sein glingks vnd far mit deinem glinggen arm~ im vber die rechtñ <del>aff</del> achssel vber sein hals / vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ /
 
| '''[151v]''' .V.
 
Var mit deinem rechtn arm von unnden auf innwendig yber seinn denncken arm unnd druckh in vast zu dir, in dein rechte seitn, Unnd sprinng mit deinnem linckhen bain hinter sein dennckhß, Unnd var mit deinnem dennckhen arm, im yber die recht achsl, Yber seinen halß, Unnd wurf in auf dein rechte seitn,
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das sibent Stuck}}</p>
 +
 +
<p>Wen er dich peÿ den arm~en gefast hat / so la dein rechte handt schleiffen vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt hindter seiner lincken / vnd kum mit deiner glingken handt / deiner rechten [65r] handt zu hilff / vnd hab vast / vnd gang durch sein arm~ / auff dein rechte seÿttñ / So gewinst du im den rugk an /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|1|lbl=152v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,547: Line 1,539:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
 
When someone does this to you, stand fast and grab him under his mouth with your right hand over his left arm and in front of his chest. Pull him in front of yourself over your left thigh to your right side.
 
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
 
Wer dir das thu°et so ste freÿleich vnd greif mit deiner rechten hant vber sein dencken arm~ für sein prüst im vnder das maul vnd zeuch in fur dich vber dein dencks tiech auf dein rechte seitten
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[13] {{red|b=1|The counter}}</p>
 +
 +
<p>When he goes through, go through with him and use whichever wrestling you see fit.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Pruch da wider /</span>'''
 
Wer dir das thuet / So stan freylich / vnd greiff mit deiner rechtñ handt vber sein sein [!] glincken arm~ fu~r sein prust im vndter das maul / vnd zeuch in fu~r dich / vber dein glinggs diech / vnd auff dein rechte seÿttñ /
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|pruch dar wider}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir durch gatt / So gang mit im durch / vnd fall in ain ringñ welches du wilt /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,566: Line 1,559:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The sixth wrestling</span>'''
 
Make sure your left hand is on the outside of his right arm and your right hand is on the inside of his left arm. Reach with your right hand upwards under his right arm and between his right arm and your left arm. Lift your right hand up and move it to your right side in order to break his balance. It is possible to do this wrestling on both sides.
 
| '''<span class="red">Das sechst ringen</span>'''
 
Tracht das dein dencke hant aus wendig seins rechtens arm~s sei vnd dein rechte hant Inwendig seins dencken arm~s vñ var mit deiner rechten hant von vnden auf vnder sein rechten arm~ vnd zwischen deins dencken arm~s vnd heb vast vbersich auf dein rechte seitten vnd nÿm im das gewicht das stuck get zw paiden seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[14] {{red|b=1|The eighth wrestling}}</p>
 +
 +
<p>Let your arm slide and help your right hand with your left. Go through to your left side.<ref>The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm”.</ref></p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das sechst stuck /</span>'''
 
Tracht das dein glengge handt aus wendig seins rechten arms seÿ / vnd dein rechte handt in wendig seins glenggen arm~s / vnd far dan mit deiner rechtñ handt / von vndten auff vndter sein rechtñ arm~ / vnd zwischen deins glenggen arms / vnd heb vast vbersich auff dein rechte seÿttñ / vnd nym im das gewicht / das stuck zu paidñ se[yttñ]
 
| '''[152r]''' .VI.
 
Tracht daß dein denncke hannt auswenndig seinnß rechtn armß sei, Unnd dein rechte hannt inwendig seinß denncken armß, Unnd var mit deinr rechtn hannt von unnden auf unnder seinn rechten arm zwischen deinß dennckhen armß, w[ie].h[ier].ge[malt]: Unnd heb fast ybersich auf dein rechte seitten, Unnd nimb im daß gewicht, daß Stuckh geet zu baitn seitn, <u>hie gemalt</u>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das achtet Stuck}}</p>
 +
 +
<p>Las aber dein arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glingken handt / der rechten handt zu hilff / vnd gang durch auff <sup>dei~</sup> glincke seÿttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,589: Line 1,579:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
 
Wrestle him after and break his balance.
 
| '''[82v] <span class="red">Der wider pruch</span>'''
 
Ring ym nach vnd nÿm dw Im das gewicht
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[15] {{red|b=1|The counter}}</p>
 +
 +
<p>When someone does this to you and wants to go through to your<ref>“his” (in Goliath)</ref> left side, grab him above his left elbow with your right hand and pull him to yourself. This is how you throw him on his back.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''<span class="red">Der pruch wider das stuck</span>'''
 
Ring im nach vnnd nÿm du im das gewicht /
 
| '''Bruch'''
 
Rinng im nach unnd nimb du imbß gewicht,
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|pruch dawider}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir das thuet / vnd will dir auff <del>dein</del><sup>sein</sup> glingke seyttñ durch gan / So greiff mit deiner rechtñ handt / vber sein glingken Ellpogen / vnd ruck fast an dich / So wirfst du in aüff den rugken /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 152v.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,612: Line 1,599:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The seventh wrestling</span>'''
+
| rowspan="2" | [[file:MS Germ.Quart.2020 153r.jpg|400x400px|center]]
When he has grabbed you by the arms, let your right hand slide and grab his left arm by the wrist with your right hand. Help your right hand with your left and hold firmly. Go through to your right side. This is how you win his back.
+
| <p>[16] {{red|b=1|The ninth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das siben ringen</span>'''
+
 
Wenn er dich peÿ den armen gefast hat So la dein rechte hant schleiffen vnd begreif in mit deiner rechten hant hinder seiner dencken hant vnd kum mit dein° dencken hant dein° rechten zw hilff vnd hab vast vnd gee durch sein arm~ auff dein rechte seitten So gewinstu ÿm den ruck an <span class="red">~</span>
+
<p>Let your right hand slide on his left arm. Help your right hand with your left and turn away from him to your<ref>“his” (in Goliath).</ref> left side. Pull his arm over your right shoulder.<ref>“his” (in the Glasgow Fechtbuch).</ref></p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 082v.jpg|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|1|lbl=83r|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das sibent Stuck</span>'''
 
Wen er dich peÿ den arm~en gefast hat / so la dein rechte handt schleiffen vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt hindter seiner lincken / vnd kum mit deiner glingken handt / deiner rechten '''[65r]''' handt zu hilff / vnd hab vast / vnd gang durch sein arm~ / auff dein rechte seÿttñ / So gewinst du im den rugk an /
 
| '''[152v]''' .VII.
 
Ergreif in mit deinen baiden hennden sein rechte hannt, unnd gee im durch auf deinr rechtn seitn, unnd gewine im den ruckh an, davon vinstu im andern buch in maister Otten ringen auch war, Wer dir durch get So gee mit ime durch Unnd vall in ein rinngern in welchr du wilt,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das newnt Stuck}}</p>
 +
 +
<p>Las aber dein rechte handt an seine~ glencken arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glincken handt deiner rechten handt zu hilff / vnd wend dich võ im auff sein glingge seÿttñ / vnd zeuch im den arm~ vber dei~ rechte achssel /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153r.jpg|1|lbl=153r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,633: Line 1,620:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
+
| <p>[17] [The Counter]</p>
When he goes through, go through with him and use whichever wrestling you see fit.
+
 
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
+
<p>[If he has grabbed you in this manner, strike him with your left hand from the front around his body and above his left shoulder from behind. Turn yourself to his or your left side and during that turn step with your left foot in front of his left foot and throw him.]</p>
Wer dir durch get so gee mit ÿm durch vnd vall in ein ringen in welches du wild
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">pruch dar wider</span>'''
 
Wer dir durch gatt / So gang mit im durch / vnd fall in ain ringñ welches du wilt /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,655: Line 1,637:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The eighth wrestling</span>'''
 
Let your arm slide and help your right hand with your left. Go through to your left side.{{ref|2|2}}
 
| '''<span class="red">Das acht ringen</span>'''
 
Lass aber deinen arm~ schleiffen vnd kum mit deiner dencken hant der rechten zw hilff vnd gee durch auf dein dencke seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[18] {{red|b=1|The tenth wrestling}}</p>
 +
 +
<p>When you have grabbed him by the arms so that your left hand is on the inside of his right arm and your right hand is on the outside of his left arm, reach with your left hand in front of his chest under his jaw to his left shoulder. Grab him behind his left knee from the outside with your right hand and throw him to your left side. This is possible on both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das achtet Stuck</span>'''
 
Las aber dein arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glingken handt / der rechten handt zu hilff / vnd gang durch auff <sup>dei~</sup> glincke seÿttñ /
 
| .VIII.
 
Geleich wie vor laß aber dein arm schleiffn, unnd kumb mit deinr denncken hannt der rechtn zu hilf, Unnd gee durch auf dein denncke seitn, unnder sein denckn ygsn, mit fassn seinr lincken hannt,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das zechent stuck}}</p>
 +
 +
<p>Wen du in peÿ dem arme~ hast gefasset das dein glincke handt inwendig seins rechtñ arms seÿ / vnd dein rechte aus wenidig seinenes glincken So far mit deiner glencken handt fur sein prust / vndter sein kÿnpacke~ vnd in sein glincke achssel / vnd greiff mit deiner rechtñ handt auß wendig im in sein glencke knyepu~g / vnd wurff in auff dein glincke seÿttñ / das stuck gett zu paidñ seÿttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|1|lbl=153v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,676: Line 1,657:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
 
When someone does this to you and wants to go through to your{{ref|3|3}} left side, grab him above his left elbow with your right hand and pull him to yourself. This is how you throw him on his back.
 
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
 
Wer dir das tu°t vnd wil dir auf dein dencke seitten durch gen So greif mit dein° rechten hant vber sein dencken elpogen vnd ruck vast an dich So wurfstu In auf den ruck <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[19] {{red|b=1|The counter}}</p>
 +
 +
<p>When he does this to you, break his balance.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">pruch dawider</span>'''
 
Wer dir das thuet / vnd will dir auff <del>dein</del><sup>sein</sup> glingke seyttñ durch gan / So greiff mit deiner rechtñ handt / vber sein glingken Ellpogen / vnd ruck fast an dich / So wirfst du in aüff den rugken /
 
| '''Bruch'''
 
Wer dir will auf dein linckh seitn durch geen, So greif mit deinnr rechtn hannt yber seinn denncken elbogen, und ruckh vast an dich, so wirfst in auf den ruckhen,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
 +
 +
<p>Wen er dir das thuet / So nÿm im das gewicht /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 153v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,698: Line 1,677:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The ninth wrestling</span>'''
+
| rowspan="3" | [[file:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|400x400px|center]]
Let your right hand slide on his left arm. Help your right hand with your left and turn away from him to your{{ref|4|4}} left side. Pull his arm over your right shoulder.
+
| <p>[20] {{red|b=1|The eleventh wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das Newnt ringen</span>
+
 
Lass aber dein rechte hant an seine~ denckñ arm~ schleiffen vnd kum mit deiner dencken deiner rechten zw hilff vnd wendt dich von ÿm auf dein dencke seittñ vnd '''[83r]''' zeuch ÿm den arm~ vber dein rechte achsel
+
<p>If he has grabbed you so that both of his arms are under your arms, grab him behind by his left butt cheek with your right hand.<ref>Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek”.</ref> Grab him under his jaw with your left hand, so that your left arm is between your and his chest. Push him away above and pull him to yourself below, so that you throw him on his back.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das newnt Stuck</span>
+
| <p>{{red|b=1|Das ainlifft Stuck}}</p>
Las aber dein rechte handt an seine~ glencken arm~ schliessen / vnd kum mit deiner glincken handt deiner rechten handt zu hilff / vnd wend dich im auff sein glingge seÿttñ / vnd zeuch im den arm~ vber dei~ rechte achssel /
+
 
| '''[153r]''' .VIIII.
+
<p>Hat er dich gefasset das sein paide arm~ vndten sein / So greiff mit deiner rechtñ / im hindten auff sein glencken arspacken / vnd mit deiner glingken handt zwischñ Eür paider prust vndter sein kynpacken / Stos <del>v??l</del> oben vast dir / vnd zeuch vndten an dich / So wirfstü in auff den rucken</p>
Daß neunt ringen, Lasß aber deinn rechte hannt an sein denncken arm schleuffen, Unnd kumb mit deinr linckn deinr rechtn zu hilf, Unnd wennt dich von ime auf dein linckh seitn, Unnd zeuch ime den arm yber dein rechte agsl, <u>w[ie].h[ier].g[emalt]</u>. Und du magst im den arm brechen,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|1|lbl=154r}}
|  
 
|  
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,721: Line 1,697:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''[The Counter]'''
+
| <p>[21] {{red|b=1|The counter}}</p>
[If he has grabbed you in this manner, strike him with your left hand from the front around his body and above his left shoulder from behind. Turn yourself to his or your left side and during that turn step with your left foot in front of his left foot and throw him.]
+
 
|  
+
<p>When he does this to you, let go with your right hand and hold him firmly by his back with your left hand. Spring with your left leg in front of him and throw him to your right side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083r.jpg|5|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Der pruch da wider}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir das thüet / So la dein rechte handt farñ / vnd hab mit deine~ glengge~ handt vast in peÿ dem rück / vnd spring mit deine~ glingge~ pain fur in vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ</p>
 
|  
 
|  
| '''Bruch'''
 
so er dich also fast so schlag mit deinr lincken hannt ime vorn umb den leib, von hintn yber sein linckß agsl unnd schwing dich auf sein od dein linckh setin indeß magstu mit deinem lincke vueß fur sein linckn tretn, unnd in also werfn
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,739: Line 1,716:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The tenth wrestling</span>'''
+
| <p>[22] {{red|b=1|Another counter to the previous wrestling}}</p>
When you have grabbed him by the arms so that your left hand is on the inside of his right arm and your right hand is on the outside of his left arm, reach with your left hand in front of his chest under his jaw to his left shoulder. Grab him behind his left knee from the outside with your right hand and throw him to your left side. This is possible on both sides.
+
 
| '''<span class="red">Das zehent ringen</span>'''
+
<p>When he has both of his arms under, go with both of your thumbs from bellow under his jaw or behind his ears.<ref>The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes”.</ref> This is how you break free from his hold.</p>
Wenn dw In hast peÿ dem arm~ gefast das dein dencke hant Inwendig seins rechtñ arm~s ist vnd dein rechte auswendig seins dencken So var mit deiner dencken hant für seine prust vnder sein kinpacken vnd in sein dencke achsel vnd greif mit deiner rechten hant auswendig in sein dencke knÿepüg vnd würf in auff dein dencke seitten Das stuck get zw paidñ seitten
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|1|lbl=83v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das zechent stuck</span>'''
+
| <p>[65v] {{red|b=1|Item mer ain pruch auff das vor genant stuck wen aine~ paid hendt vndtñ hat}}</p>
Wen du in peÿ dem arme~ hast gefasset das dein glincke handt inwendig seins rechtñ arms seÿ / vnd dein rechte aus wenidig seinenes glincken So far mit deiner glencken handt fur sein prust / vndter sein kÿnpacke~ vnd in sein glincke achssel / vnd greiff mit deiner rechtñ handt auß wendig im in sein glencke knyepu~g / vnd wurff in auff dein glincke seÿttñ / das stuck gett zu paidñ seÿttñ /
+
 
| '''[153v]''' .X.
+
<p>So far mit paiden dawmen von vndten auff vndter seine~ kÿnpacken oder in die augen / oder hindter die orñ / So prist du dich von im</p>
Wenn du ine hast bey den armen gefast, daß dein linncke innwenndig seinß rechtn armß ist, unnd dein rechte auswedig, So var mit deinr linncken fur sein prust, unnter seinn kinnpacken, unnd in sein dennckhe achsl, Unnd greif mit deinr rechtn hannt auswenndig in sein linnckh kniepug, Unnd wurf in auf dein linckh seitn, Daß stuckh geet zu baidn seitn, hie gemalt,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,761: Line 1,735:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 154v.jpg|400x400px|center]]
When he does this to you, break his balance.
+
| <p>[23] {{red|b=1|The twelfth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
+
 
Wenn er dir das tu°t So nÿm ÿm das gewicht <span class="red">~</span>
+
<p>When you are in a neutral clinch position and you both have the same grips, make sure that your left arm is over his right arm and that your right arm is under<ref>“over” (in the Glasgow Fechtbuch).</ref> his left arm. Step with your right leg outwards<ref>The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”.</ref> and pull his left arm with your left arm to yourself. Help your left arm with your right arm and throw him over your hip.<ref>Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip”.</ref> This is possible on both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Der pruch da wider</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Das zwelfft Stuck}}</p>
Wen er dir das thuet / So nÿm im das gewicht /
+
 
| '''Bruch'''
+
<p>Mit geleichñ fassen / hat er dich geleich gefasset vnd du in wider / So petracht das dein glingger arm~ vber vber [!] seine~ rechtñ / vnd dein rechter vber sein glincken kum seÿ / So <del>betracht</del> schreitt mit deinem rechtñ pain aus wendig hindter sein rechtes / vnd druck mit deine~ glinggen arm~ vast im sein glincken arm~ zu dir / vnd kum mit deine~ rechtñ arm~ deine~ glingge~ zu hilff / vnd wurff in vbe~ die hu~ff / das stuck gat zu paidñ seÿttñ /</p>
Nimb im de gewicht be ein elbogn,
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 154v.jpg|1|lbl=154v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,783: Line 1,755:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The eleventh wrestling</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 155r.jpg|400x400px|center]]
If he has grabbed you so that both of his arms are under your arms, grab him behind by his left butt cheek with your right hand.{{ref|5|5}} Grab him under his jaw with your left hand, so that your left arm is between your and his chest. Push him away above and pull him to yourself below, so that you throw him on his back.
+
| <p>[24] {{red|b=1|The thirteenth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das xj Ringen</span>'''
+
 
Hat er dich gefast das sein paide arm~ vnden sein So begreif mit deiner rechten hant ÿm hinden an seinen dencken arspacken vnd mit der dencken hant zwischen encker paider prust vnder sein kinpacken Stos oben vast von dir vnd zeuch vnden an dich So wurfstu In an den ruck <span class="red">~</span>
+
<p>When he has grabbed you so that your right hand is under and your left arm is over, grab him with your left hand by the left side of his neck and with your right hand by his jacket on his left side. Push his neck away from yourself towards the ground from above and lift him up a bit from bellow. Step with your left leg back and turn to your left side.<ref>Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him”.</ref></p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das ainlifft Stuck</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Das dreützehent stuck /}}</p>
Hat er dich gefasset das sein paide arm~ vndten sein / So greiff mit deiner rechtñ / im hindten auff sein glencken arspacken / vnd mit deiner glingken handt zwischñ Eür paider prust vndter sein kynpacken / Stos <del>v??l</del> oben vast võ dir / vnd zeuch vndten an dich / So wirfstü in auff den rucken
+
 
| '''[154r]''' .XI. so er bed arm unden hat
+
<p>Hat er dich aber gefasset / das dein rechte handt vndtñ ist / vnd de~ glingge oben / So greiff mit deiner glingñ handt ym an sein glinggñ hals / vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt an seiner glinggñ peÿ der jopen / vnd tauch oben an den hals von dir gegñ der erdñ vnd heb vndten ain wenig h auff / So dritt mit deine~ glingge~ pain hindter dich / vnd schwing dich dan auff dein glingge seÿttñ</p>
Hat er dich gefast, daß sein bede arm unnder dein bede sein und dich also davey helt, so schlag aus dein rechte hannt, unnd greif im damit hinnten sein rechten arspacken, unnd mit deinr denckn hannt, greif zwisch eur baider brust, unnder sein kinnpacken, Stoß oben vast von dir, Unnd zeuch unnden andich, so wirfst in amm ruckh, hie g[emalt].
+
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155r.jpg|1|lbl=155r}}
|  
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,806: Line 1,775:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 155v.jpg|400x400px|center]]
When he does this to you, let go with your right hand and hold him firmly by his back with your left hand. Spring with your left leg in front of him and throw him to your right side.
+
| <p>[25] {{red|b=1|The fourteenth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Der widerpruch</span>'''
+
 
Wer dir das tu°t so la dein rechte hant varñ vnd halt mit dein° dencken hant fast ÿn peÿ dem ruck vnd spring mit deinem dencken pain für In vnd würf In auf dein rechte seitten <span class="red">~</span>
+
<p>When he has grabbed you and you are in a neutral position with your right arm on the outside of his left arm and your left arm under his right arm, pull your left arm from his right armpit. Press his left arm to yourself with your right arm and go with your left hand under his neck. Turn yourself from him to your left side. This is possible on both sides.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 083v.jpg|4|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 084r.jpg|1|lbl=84r|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Der pruch da wider</span>'''
 
Wer dir das thüet / So la dein rechte handt farñ / vnd hab mit deine~ glengge~ handt vast in peÿ dem rück / vnd spring mit deine~ glingge~ pain fur in vnd wurff in auff dein rechte seÿttñ
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das vierzehent Stück}}</p>
 +
 +
<p>Hat er dich gefasset mit gleichem vassen / das dein rechter arm~ aus wendig seins glinggen ist / dein glingger vndter seine~ rechtñ vchssn So zuckh dein glingken arm~ aus seine~ rechtñ vchssn / vnd druck mit deinem rechtñ arm~ in sein glengken vast zu dir / vnd far mit deiner glinggñ handt im undter den hals / vnd schwing dich von im auff dein glingke seÿttñ / das stuck get zu paidñ seÿttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 155v.jpg|1|lbl=155v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,826: Line 1,796:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">Another counter to the previous wrestling</span>'''
 
When he has both of his arms under, go with both of your thumbs from bellow under his jaw or behind his ears.{{ref|6|6}} This is how you break free from his hold.
 
| '''[83v] <span class="red">Mer ein pruch auf das vorgenãt stuck</span>'''
 
Wenn einer paide arm~ vnden hat So var mit paiden daumen von vnden auf vnder seinen kinpacken oder hinder den oren so prichstu dich von Im <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[26] {{red|b=1|The fifteenth wrestling}}</p>
 +
 +
<p>When he has grabbed you and you are in a neutral position so that your<ref>“his” (in Glasgow Fechtbuch).</ref> right arm is over and your left arm is under, pull your left arm and grab him with your left hand above his shoulder around his neck. Reach to help your right hand bellow and press him down. Fall on your buttocks and throw him over yourself. This one is also possible on both sides.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 084r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''[65v] <span class="red">Item mer ain pruch auff das vor genant stuck wen aine~ paid hendt vndtñ hat</span>'''
 
So far mit paiden dawmen von vndten auff vndter seine~ kÿnpacken oder in die augen / oder hindter die orñ / So prist du dich von im
 
| '''ein anderß
 
<br/>Wenn ainer bed´ arm unnden hat, so far mit beden daummen Von unnden auf unnder seinen kinnpackh, od´ hinter den arm, so prichstu dich von ime
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das funffzehent stuck}}</p>
 +
 +
<p>Hat er dich gefasset mit gleichem fassen / das sein rechter arm~ obñ ist / vnd dein glingker vndten / So zuck aber dein glincken arm~ / vnd greiff dan mit deiner glingken handt im vber sein glingge achssl vmb sein hals / vnd kum dan vndten deiner rechtñ hant zu hilff vnd druck in vast vndtersich / vnd fall auff deine~ hindterñ / vnd wurff in [66r] vber dich / gat zu paidñ seÿttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|1|lbl=156r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,850: Line 1,816:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The twelfth wrestling</span>'''
+
| [[file:MS Germ.Quart.2020 156v.jpg|400x400px|center]]
When you are in a neutral clinch position and you both have the same grips, make sure that your left arm is over his right arm and that your right arm is under{{ref|7|7}} his left arm. Step with your right leg outwards{{ref|8|8}} and pull his left arm with your left arm to yourself. Help your left arm with your right arm and throw him over your hip.{{ref|9|9}} This is possible on both sides.
+
| <p>[27] {{red|b=1|The sixteenth wrestling}}</p>
| '''<span class="red">Das xij ringen</span>'''
+
 
Mit geleichem vassen hat er dich geleich gefast vnd dw in wider so tracht das dein dencker arm~ vber seinem rechten seÿ vñ dein rechter vnder seine~ dencken so schreit mit deine~ rechten pain auswendig vnd ruck mit deine~ dencken arm~ vast sein dencken arm~ zw° dir vnd kum mit deinem rechten arm~ deine~ dencken zw hilff vnd würf In vber die hüf das stuck get zw paiden seitten <span class="red">~</span>
+
<p>When you clinch up at the arms, make sure that your right hand is on the inside of his left arm and that your left hand is on the outside of his right arm. Let your left hand slide on his right arm and grab him with it by his right wrist. Grab under his right shoulder from bellow with your right hand and spring with your right leg behind his left. Press with your left hand above yourself and pull with your right hand to your right side.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 084r.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 084v.jpg|1|lbl=84v|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| '''<span class="red">Das zwelfft Stuck</span>'''
 
Mit geleichñ fassen / hat er dich geleich gefasset vnd du in wider / So petracht das dein glingger arm~ vber vber [!] seine~ rechtñ / vnd dein rechter vber sein glincken kum seÿ / So <del>betracht</del> schreitt mit deinem rechtñ pain aus wendig hindter sein rechtes / vnd druck mit deine~ glinggen arm~ vast im sein glincken arm~ zu dir / vnd kum mit deine~ rechtñ arm~ deine~ glingge~ zu hilff / vnd wurff in vbe~ die hu~ff / das stuck gat zu paidñ seÿttñ /
 
| '''[154v]''' .XII.
 
Hat er dich gefast daß dein denckh arm yber seinen rechtn ist Unnd dein rechter unnder seinem linnckhen, So erwisch mit deinr linckhn hannt sein linncke, Unnd hilf mit der rechtn hannt der linckn unnd schreit mit deinem rechtn bain auswenndig, Unnd wennt dich auf dein linckh seitn, Wirf in also yber dein recht huf, hie gemalt
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das sechtzehent}}</p>
 +
 +
<p>So er dich hat peÿ den arme~ vnd du in widerumb / So petracht das dein rechte handt inwendig seines glingen arms seÿ / vnd dein glingge handt auswendig seins rechtñ arm~s / So la dein glincke handt / auss sein rechtñ arm~ schleiffñ / vnd greiff dan hindter sein rechte handt in peÿ dem arm~ / vnd dan mit deiner rechtñ <del>arm~</del> handt von vndtñ auff / vndter sein recht uff vchssñ / vnd spring mit deine~ rechtñ pain hindter sein glings / vnd daüch mit deiner glinggeñ handt vbersich / vnd zeuch mit deiner rechtñ handt an dich auff dein rechte seyttñ /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 156r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,872: Line 1,837:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The thirteenth wrestling</span>'''
 
When he has grabbed you so that your right hand is under and your left arm is over, grab him with your left hand by the left side of his neck and with your right hand by his jacket on his left side. Push his neck away from yourself towards the ground from above and lift him up a bit from bellow. Step with your left leg back and turn to your left side.{{ref|10|10}}
 
| '''<span class="red">Das xiij ringen</span>'''
 
Hat er dich aber gefast das dein rechte hant vnden ist vnd dein dencke oben So greif mit deiner dencken hant an sein dencken hals vnd begreif in mit deiner rechten hant an seiner dencken seitten peÿ der joppen vnd druck oben an dem hals von dir gegen der erden vnd heb vnden ein wenig auf So trit mit deine~ denckñ pain hindersich vnd swing dich denn auf dein lincke seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[28] {{red|b=1|The seventeenth wrestling}}</p>
 +
 +
<p>Make sure both of your arms are under his arms. Reach with your right hand between his legs, grab him behind by his jacket and go with your left hand from bellow to his chest. Lift up with your left hand and push away from yourself with your right hand so that he falls.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 084v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das dreützehent stuck /</span>'''
 
Hat er dich aber gefasset / das dein rechte handt vndtñ ist / vnd de~ glingge oben / So greiff mit deiner glingñ handt ym an sein glinggñ hals / vnd begreiff in mit deiner rechtñ handt an seiner glinggñ peÿ der jopen / vnd tauch oben an den hals von dir gegñ der erdñ vnd heb vndten ain wenig h auff / So dritt mit deine~ glingge~ pain hindter dich / vnd schwing dich dan auff dein glingge seÿttñ
 
| '''[155r]''' .XIII.
 
Hat er dich gefast, daß dein rechte hannt unnden ist, unnd dein dennckhe oben, so greif mit deinnr dennckn hannt an sein dennckhen halß, und begreif in mit deinr rechtn hannt, ann seiner linncken seitn bey der yopen, Unnd druckh oben von dir gegen der erden, Unnd, heb unnden ein wenig auf, und drit mit deinem linckhen bain hintersich unnd schwing dich auf dein dennckh seitn, im schwung magstu mit deinem rechtn schennckhl zu seinr lincken schreitn, und in also daryber werfen wie hie gemalt,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Das sibentzehent Stuck}}</p>
 +
 +
<p>Tracht das dein paid arm~ vndtñ sein / vnd greiff dan mit deiner rechtñ handt im zwischñ seiner payder pain / vnd mit deiner glinggen hant far von vndten auff an sein prust / vnd heb vndtñ auff fast / vnd stos oben von dir /</p>
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|1|lbl=157r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,893: Line 1,857:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
|
 
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fourteenth wrestling</span>'''
 
When he has grabbed you and you are in a neutral position with your right arm on the outside of his left arm and your left arm under his right arm, pull your left arm from his right armpit. Press his left arm to yourself with your right arm and go with your left hand under his neck. Turn yourself from him to your left side. This is possible on both sides.
 
| '''<span class="red">Das viertzehent stuck</span>'''
 
Hat er dich gefast mit geleichem fassen '''[84r]''' das Dein rechter arm~ auswendig seins dencken ist vnd dein dencker vnder seinem rechten So zuck dein dencken arm~ aus seinem rechten vchsen vnd druck mit dem rechten arm~ Im sein dencken vast zw° dir vnd far mit deiner dencken hant Im vnder den hals vnd swing dich denn von ym auf dein dencke seitten Das stuck get zw° paiden seitten <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[29] {{red|b=1|The counter}}</p>
 +
 +
<p>When someone does this to you, lock up his right arm with both of your arms and lift up. He will be unable to throw you.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 084v.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das vierzehent Stück</span>'''
 
Hat er dich gefasset mit gleichem vassen / das dein rechter arm~ aus wendig seins glinggen ist / dein glingger vndter seine~ rechtñ vchssn So zuckh dein glingken arm~ aus seine~ rechtñ vchssn / vnd druck mit deinem rechtñ arm~ in sein glengken vast zu dir / vnd far mit deiner glinggñ handt im undter den hals / vnd schwing dich von im auff dein glingke seÿttñ / das stuck get zu paidñ seÿttñ /
 
| '''[155v]''' .XIIII.
 
Hat er dich gefasst daß  dein rechter arm auswenndig seinß denncken ist, Unnd dein linncker unnter seinnem rechtn, so zuckh deinen linncken arm aus seinnem rechtn, ygsen, und druckh <sup>mit deinem arm ime sein dencken ? Zu dir</sup> und far im  damit deinr lincken arm, oder hannt ime unndern halß, unnd schwing dich von im auf dein linnckhe seitn, daß get zu bedn seitn, h[ier]. gemalt,
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>{{red|b=1|Pruch da wider}}</p>
 +
 +
<p>Wer dir das thuet / So verschleuß mit deinen paidñ arme~ / vnd heb vbersich / So mag er dich nit werffen /</p>
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 1,916: Line 1,877:
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The fifteenth wrestling</span>'''
+
| class="noline" |
When he has grabbed you and you are in a neutral position so that your{{ref|11|11}} right arm is over and your left arm is under, pull your left arm and grab him with your left hand above his shoulder around his neck. Reach to help your right hand bellow and press him down. Fall on your buttocks and throw him over yourself. This one is also possible on both sides.
+
| class="noline" | <p>[30]</p>
| '''<span class="red">Das fünftzehent ringen</span>'''
+
| class="noline" |
Hat er dich gefast mit geleichem fassen das dein rechter arm~ oben ist vnd dein dencker vnden So zuck aber den denckñ arm~ vnd greif mit dein° dencken hant Im vber sein dencke achsel vmb sein hals vnd kum denn vnden deiner rechten hant zw hilf vnd druck ÿn vast vnder sich vñ fal auf dein hinderñ vnd würf In vber dich Das get auch zu° paiden seitten <span class="red">~</span>
+
| class="noline" |
|  
+
| class="noline" |
|
+
| class="noline" |
|  
+
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" | {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 157r.jpg|3|lbl=-}}
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
| class="noline" |
 +
 
 +
|}
 +
{{master end}}
 +
 
 +
{{master begin
 +
| title = Dagger
 +
| width = 540em
 +
}}
 +
{| class="master"
 +
|-
 +
! <p>Images</p>
 +
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Mike Rasmusson]]</p>
 +
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Transcription]] (1452){{edit index|Codex Danzig (Cod.44.A.8)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Transcription]] (1460s){{edit index|Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Transcription]] (1480s){{edit index|Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Transcription]] (1491){{edit index|Codex Speyer (MS M.I.29)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Transcription]] (1504-1519){{edit index|Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Transcription]] (1508){{edit index|Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Transcription]] (1535-40){{edit index|Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)}}<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 +
! <p>[[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]] (1539){{edit index|Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)}}<br/></p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Dresden (Mair) II Transcription]] (1542){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.94)}}<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II German Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna (Mair) II Latin Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)}}</p>
 +
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Munich (Mair) I Transcription]] (1550s){{edit index|Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393 I)}}</p>
 +
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516){{edit index|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf}}<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 +
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s){{edit index|Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf}}<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 +
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538){{edit index|La noble science des ioueurs d%27espee (Andre Paur%C3%B1feyndt) 1538.pdf}}<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
 +
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564){{edit index|Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)}}<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 +
 
 +
|-
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das funffzehent stuck</span>'''
+
| <p>{{red|b=1|Fencing with the Dagger or Combat Dagger, Seven important Rules.}}</p>
Hat er dich gefasset mit gleichem fassen / das sein rechter arm~ obñ ist / vnd dein glingker vndten / So zuck aber dein glincken arm~ / vnd greiff dan mit deiner glingken handt im vber sein glingge achssl vmb sein hals / vnd kum dan vndten deiner rechtñ hant zu hilff vnd druck in vast vndtersich / vnd fall auff deine~ hindterñ / vnd wurff in '''[66r]''' vber dich / gat zu paidñ seÿttñ /
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|1|lbl=85r}}
| '''[156r]''' .XV.
 
Hat er dich gefast, auch mit gleichem fassen, daß deinn rechter arm oben ist, Unnd dein denncker unndn, so zuckh aber den denckhen arm, Unnd greif im damit yber sein lincke achsl, umb seinen halß, unnd kumb dann unnden deinr rechtn hannt zu hilf Unnd druckh in vasst unnder sich, Unnd vall auf den hinntern, unnd wurf in yber dich, daß geet z[u]. b[eiden]. seitn,
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|9|lbl=127v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 098r.jpg|1|lbl=98r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 027v.png|1|lbl=27v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
+
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/81|1|lbl=74}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|4|lbl=31v}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/72|5|lbl=65}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70r.jpg|6|lbl=70r}}
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The sixteenth wrestling</span>'''
 
When you clinch up at the arms, make sure that your right hand is on the inside of his left arm and that your left hand is on the outside of his right arm. Let your left hand slide on his right arm and grab him with it by his right wrist. Grab under his right shoulder from bellow with your right hand and spring with your right leg behind his left. Press with your left hand above yourself and pull with your right hand to your right side.
 
| '''<span class="red">Das sechtzehent ringen</span>'''
 
So er dich hat peÿ den armen vnd dw yn wider so tracht das dein rechte hant Inwendig seins dencken arm~s seÿ vnd dein dencke hant auswendig seins rechten arm~s So lass dein dencke hant auf seine~ rechten arm~ schleiffen vnd greiff do mit hinder sein rechte hant yn pey dem arm~ vnd deñ mit deiner rechten hant von vnden auf vnder sein rechts '''[84v]''' vchsen vnd spring mit deine~ rechten pain hinder sein dencks vnd druck mit deiner dencken hant vber sich vnd zeuch mit dein° rechten hant an dich auf dein rechte seittñ
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[1] {{red|b=1|Note the First Play with the Dagger]}}</p>
 +
 +
<p>If one stabs from above down to your face or chest, then drive forward with the left arm, and with the left hand grasp out from the inside over his right arm, and press him hard into your left side, and then stab him in the face with your dagger.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das sechtzehent</span>'''
+
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|10|lbl=-}}
So er dich hat peÿ den arme~ vnd du in widerumb / So petracht das dein rechte handt inwendig seines glingen arms seÿ / vnd dein glingge handt auswendig seins rechtñ arm~s / So la dein glincke handt / auss sein rechtñ arm~ schleiffñ / vnd greiff dan hindter sein rechte handt in peÿ dem arm~ / vnd dan mit deiner rechtñ <del>arm~</del> handt von vndtñ auff / vndter sein recht uff vchssñ / vnd spring mit deine~ rechtñ pain hindter sein glings / vnd daüch mit deiner glinggeñ handt vbersich / vnd zeuch mit deiner rechtñ handt an dich auff dein rechte seyttñ /
 
| .XVI.
 
So er dich hat bey den armen, unnd du im wider, so dracht daß dein rechte hannt, in wenndig seinß dennckhen armß sey, unnd dein lincke auswenndig seinß rechtn arm, so lasß dein denncke aus seinem rechtn arm schleiffen, Unnd greif damit hinnter sein rechte hannt, yn bey dem arm, unnd denn mit deiner, rechtn hannt, von unnden auf unnder sein rechtß ygsen, Unnd spring mit deinem rechten bain, hinnter sein dennckhß, Unnd druckh mit deinr, linckhen hannt ybersich, unnd zeuch mit deinr rechtn hannt an dich, auff deinn rechte seitn, hernach gemalt,
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 099r.jpg|1|lbl=99r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 027v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/81|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|5|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/72|6|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70r.jpg|7|lbl=-}}
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The seventeenth wrestling</span>'''
 
Make sure both of your arms are under his arms. Reach with your right hand between his legs, grab him behind by his jacket and go with your left hand from bellow to his chest. Lift up with your left hand and push away from yourself with your right hand so that he falls.
 
| '''<span class="red">Das sibentzehent ringen</span>'''
 
Tracht das dein paide arm~ vnden sein vñ greif den mit deiner rechten hant Im zwischen seine paide pain vnd fass yn hinden peÿ der ioppen vnd mit der dencken hant var von vnden auf an sein prust vnd heb vnden fast auf vnd stos vnden von dir so feltt er <span class="red">~</span>
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[2] {{red|b=1|The Second Play}}</p>
 +
 +
<p>If he moves as if he will stab to your face, and makes a feint to you, and will stab you in the side, then block the stab with your left arm, and then twist your left hand up from below over onto his right hand, and press hard onto your chest, and stab him to the face with your dagger.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|11|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Das sibentzehent Stuck</span>'''
 
Tracht das dein paid arm~ vndtñ sein / vnd greiff dan mit deiner rechtñ handt im zwischñ seiner payder pain / vnd mit deiner glinggen hant far von vndten auff an sein prust / vnd heb vndtñ auff fast / vnd stos oben von dir /
 
| '''[157r]''' .XVII.
 
Dracht daß dein baid arm unnden seinn, Unnd greif dann mit deinr rechtn hannt, im zwischn sein baide bain, und fasß in hinden bey der yppen, unnd mit der dennckn hannt var von unndn auf an sein brust, h[ier]. v[orne].fast  a[n], Unnd stoß o[ben]. v[on]. dir, vor im ander buch auch geschribn und gemalt, in deß. m[eisters]. ottn ringen, 
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 099v.jpg|1|lbl=99v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 027v.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/81|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| <br/>
+
{{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/63|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|1|lbl=32r|p=1}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/73|1|lbl=66}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70r.jpg|8|lbl=-}}
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">The counter</span>'''
 
When someone does this to you, lock up his right arm with both of your arms and lift up. He will be unable to throw you.
 
| '''<span class="red">Der wider pruch</span>'''
 
Wer dir das tu°t So versleüß mit deinen paiden armen im sein rechten arm~ vnd heb vber sich So mag er dich nicht gewerffen <span class="red">~</span>
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 +
| <p>[3] {{red|b=1|The Third Play}}</p>
 +
 +
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by his thumb, and stabs to your face from above, then with your left hand drive up inward from below to his right arm, and out over his right hand, and trap his right hand in your left armpit, and attack him.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''<span class="red">Pruch da wider</span>'''
+
| {{section|Page:MS KK5126 127v.jpg|12|lbl=-}}
Wer dir das thuet / So verschleuß mit deinen paidñ arme~ / vnd heb vbersich / So mag er dich nit werffen /
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 100r.jpg|1|lbl=100r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:MS Dresd.C.94 027v.png|4|lbl=27v|p=1}} {{section|Page:MS Dresd.C.94 028r.png|1|lbl=28r|p=1}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
+
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/81|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/73|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70r.jpg|9|lbl=-}}
  
 
|-  
 
|-  
 
|  
 
|  
 +
| <p>[4] {{red|b=1|The Fourth Play}}</p>
 +
 +
<p>If he holds the dagger so that the disk stands by the thumb, and stabs to your side or torso, then with your left hand drive downward from above, and stab your dagger low under his right hand, and raise it up with your right hand, and press it hard to your chest, and twist yourself from him on your right side.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|1|lbl=85v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|1|lbl=128r}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 100v.jpg|1|lbl=100v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 028r.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| ent Des dritn Buchß von fuß Und leib ringen daß, M[eister]. A[ndreas]. Leinntzinger gesetzt hat.
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/82|1|lbl=75|p=1}}<ref>This play is listed twice.</ref>
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/73|3|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70r.jpg|10|lbl=-}}
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[5] {{red|b=1|The Fifth Play}}</p>
 +
 +
<p>If he holds the dagger so that the disk stands on his little finger, and stabs down to you from above, then hold your dagger, and stab up from low on your left side, against his stab, over his right hand, and with your left hand grasp up under his right to your blade and push your arm hard on his, and pull downward, this is the trap.</p>
 +
| {{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
 
 
|-
 
| {{note|1}}1. There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back.”<br/>{{note|2}}2. The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm.”<br/>{{note|3}}3. “his” (in Goliath)<br/>{{note|4}}4. “his” (in the Glasgow Fechtbuch)<br/>{{note|5}}5. Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek.”<br/>{{note|6}}6. The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes.”<br/>{{note|7}}7. over (in the Glasgow Fechtbuch)<br/>{{note|8}}8. The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”<br/>{{note|9}}9. Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip.”<br/>{{note|10}}10. Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him.”<br/>{{note|11}}11. “his” (in Glasgow Fechtbuch)
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 101r.jpg|1|lbl=101r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 028r.png|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/82|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|4|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/73|4|lbl=-}}
 +
| <p><br/></p>
 +
 +
{{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|1|lbl=70v}}
 +
 +
|-
 
|  
 
|  
 +
| <p>[6] {{red|b=1|The Sixth Play}}</p>
 +
 +
<p>If he has drawn his dagger, but you have not, and he stabs above to you, then drive up from below with your right arm, and grasp him with your right hand behind his right, and drive your left hand up from below to his right elbow, and take his arm hard above your left arm and throw him.</p>
 
|  
 
|  
 +
{{section|Page:Cod.44.A.8 085v.jpg|3|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|1|lbl=86r|p=1}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|3|lbl=-}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 101v.jpg|1|lbl=101v}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 028v.png|1|lbl=28v}}
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
| <br/>
+
|  
 
+
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/82|3|lbl=-}}
|}
+
| {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|5|lbl=-}}
{{master end}}
+
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/74|1|lbl=67}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|2|lbl=-}}
  
{{master begin
 
| title = Dagger
 
| width = 480em
 
}}
 
{| class="floated master"
 
 
|-  
 
|-  
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Mike Rasmusson]]</p>
+
|  
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
+
| <p>[7] {{red|b=1|[The Seventh Device]}}</p>
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
 
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]] (1504-1519)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510s)<br/>by [[Bartłomiej Walczak]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]'' (1516)<br/>by [[Michael Chidester]]</p>
 
! <p>''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]'' (1530s)<br/>by [[Alex Kiermayer]]</p>
 
! <p>''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]'' (1538)<br/>by [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version II]] (1542)<br/>by [[Pierre-Henry Bas]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [German]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version II]] (1550s) [Latin]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version I]] (1550s)</p>
 
! <p>[[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]] (1564)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
  
|-
+
<p>If he draws his dagger sooner than you (draw) yours, and stabs above to you, then block the stab with your left arm, and drive outward from inside over his right arm, and press it to your left side, and twist yourself from him to your right side, thus you break his arm. If you would throw him on his back, then spring to your left with your right leg, and grab under his right arm with your right hand, then you throw him over the hip.</p>
| '''<span class="red">Fencing with the Dagger or Combat Dagger / Seven important Rules.</span>'''
+
| {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|2|lbl=-}}
| '''[85r] <span class="red">Hie heben sich an Maister Andres lignitzers stuck mit dem degen</span>'''
 
|  
 
| '''[127v] Hie hebt sich an der tegenn'''
 
|
 
|
 
|
 
| '''[98r] Hie heben sich an Maister Anndreß Lintzing erß / Stu°ck mit dem Degen /'''
 
| '''[K2r] Fechten im tolich oder kempftegen'''
 
| '''[XXXIv] Fechten im Tolchen od Kaempfftegen / Siben merckliche Regeln.'''
 
| '''[67] Icy sensuyt lors la maniere de jouer a tout les courtz poingnarts.'''
 
| '''[27v] Hernach volgen siben Reg'''len Im tolchen.
 
|  
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''[70r] / fechtenn Im tollich Oderr Kempffdegenn /'''
 
 
|-
 
| '''<span class="red">[Mark the First Device with the Dagger]</span>'''
 
If one stabs from above down to your face or chest / then drive forward with the left arm / and with the left hand grasp out from the inside over his right arm / and press him hard into your left side / and then stab him in the face with your dagger.
 
| '''Merck das erst stuck mit dem degen'''
 
Sticht er dir von oben nÿder zw deine~ gesicht oder der prust So var mit deine~ denckñ arm~ von vnden auf vnd vach den stich in deinen arm~ vnd greif mit der dencken hant von Inwendig aussen vber sein rechten arm~ vnd druck In vast in dein dencke seitten vnd stich ÿn denn mit deine~ degen zw seinem gesicht <span class="red">~</span>
 
 
|  
 
|  
| '''Jtm das erst stuck'''
 
sticht er dich von obenn nyder zw dem gesicht oder zw der brüst vor mit deinem tenckem arm von vnden auf vnd vach den stich in den tenncken arm vnd greyf mit der <del>rechten</del><sup>te[n]chten</sup> hand von ym weg aussen vber sein rechten arm vnd truck in vast in dein tencke seytenn vnd stich dan in mit deinem tegn zw dem gesicht
 
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 102r.jpg|1|lbl=102r}}
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:MS Dresd.C.94 028v.png|2|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''[99r] Daß erst Stu°ckh:'''
 
Sticht er dier mit dem degen von / oben nider zu° deinem gesicht / oder bru°st / --- So var mit deinem dennckhen arm Von vnnden au°f / vnnd vach den stich in deinen arm / Vnnd greif mit din denckn hannt von Innwendig au°ssen / y°ber sein rechte arm / -- Vnnd dru°ckh ine vasst / in dein denckh seittn / -- Vnnd stich nidern mit deinem degen zu° seinem gesicht /
 
| '''Item daſʒ erſt ſtuck /'''
 
ſticht dir ainer von obñ nider ʒu dem gſicht oder pruft / ſo ferfar mit deim lincken arm͂ / vñ greiff mitder lincken hant võ inwendig auſſen yber ſein rechten arm͂ vñ truck yn faſt in dein lincke ſeitten / vñ ſtich yn dan mit deinem tolich ʒu ſeinem gſicht
 
| '''I'''
 
Sticht die einer von oben nider zu dem gsicht oder brust / so verfar mit deinem lincken arm / und greiff mit der lincken hand von innwendig aussen über seinen rechten arm / unnd truck ihn fast in dein lincke seitten / unnd stich ihn dann mit deinem tolchen zu seinem angsicht.
 
| '''La premiere pieche'''
 
Si aulcun vous boute par deseur apres le visaige ou apres la poictrine, entrez a tout vostre senestre braz, & prenez a tout la main senestre par dedens dehors outlre son dextre braz, & le pressez fort sur vostre coste senestre & puis boutez a tout le poingnart apres le visaige.
 
| die erst Regel
 
'''Item sticht dir ainer''' von oben nider zu dem gesicht oder der prust so verfar. mit deinem linckhen arm vnnd greiff mit der linckhen hand von Innwendig aussen vber seinen rechten arm vnnd truckh Im fast Inn dein lincken seiten. vnnd stich Im dann mit deinem Tolchen zu seinem angesicht.
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 +
| {{section|Page:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf/82|4|lbl=-}}
 
|  
 
|  
| '''Ittem das Erst stuckh'''
+
{{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/64|6|lbl=-|p=1}} {{section|Page:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf/65|1|lbl=32v|p=1}}
sticht dir ainer von Obenn nider zu dem gsicht oder brust so verfar mit dem linckhenn arm vnnd greif mit der linckhenn hant vonn Innwendig aussenn Iber sein Rechtenn arm vnnd truckh Inn vast Inn dein linckhen seÿten vnnd stich In dann mit deinem tollich zu seinem gsicht /
+
| {{section|Page:La noble science des ioueurs d'espee (Andre Paurñfeyndt) 1538.pdf/74|2|lbl=-}}
 +
| {{section|Page:Cod.I.6.2º.2 70v.jpg|3|lbl=-}}
  
 
|-  
 
|-  
| '''<span class="red">[The Other Device]</span>'''
+
| class="noline" |
If he moves as if he will stab to your face / and makes a feint to you / and will stab you in the side / then block the stab with your left arm / and then twist your left hand up from below over onto his right hand / and press hard onto your chest / and stab him to the face with your dagger.
+
| class="noline" | <p>[8]</p>
| '''<span class="red">Das ander Stuck</span>'''
+
| class="noline" | {{section|Page:Cod.44.A.8 086r.jpg|3|lbl=-}}
Thu°et er sam er dir oben zw dem gesicht well stechen vnd macht dir einen feler vnd wil dich in die seitten stechen So vach den stich in dein dencken arm~ <del>vnd</del> vnd wind denn mit deiner dencken hant von vnden auf vber sein rechte hant vnd druck vast an dich an dein prust vñ stich in mit deinem degen zw seinem gesicht <span class="red">~</span>
+
| class="noline" |
|  
+
| class="noline" | {{section|Page:MS KK5126 128r.jpg|5|lbl=-}}
| '''Das ander stuck'''
+
| class="noline" |
thuet er sam er dir oben zw dem gesicht wel stechenn vnd macht dir ainen väler vnd wil dich in die seytenn stechenn so fach den stich in dein tenck / en arm vnd pvar{{ref|1|1}} den mit der tenncken hannd von vnden auf vber sein rechte hand Vnd druck vast an dein prust vnd stich in mit dem tegenn zw dem gesicht
+
| class="noline" |  
|  
+
| class="noline" |
|  
+
| class="noline" | {{section|Page:MS Germ.Quart.2020 102v.jpg|1|lbl=102v}}
|  
+
| class="noline" |  
| '''[99v] Daß ander stu°ckh.'''
+
| class="noline" |  
Thu°et er sam er dir oben zu°m gesicht woll stechen / Vnd macht dir einen feler / vnnd will dich in die seitn stechen / So vach den stich in deinn dennckhen arm Vnnd winnt dann mit deiner dennckhen hannt von vnnthen au°f / y°ber sein rechte hannt / Vnnd dru°ckh vasst an dich an dein pru°st / Vnnd stich im mit deinem degen zu° seinem gsicht /
+
| class="noline" |  
| '''DAS ander ſtuck'''
+
| class="noline" |
Thut er ob er dir obñ ʒu deim gſicht wel ſtechen vnd macht dir ain feler vnd wil dich in die ſeiten ſtechen ſo fach den ſtich in dein linckñ arm͂ vñ wint dan mit diener lincken hant von vnden auff vber ſein rechte hant vñ truck vaſt an dein pruſt vnd ſtich yn mit deim tolich ʒu ſeim gſicht
+
| class="noline" |
| '''II'''
+
| class="noline" |  
Thut er ob er dir zu deim gsicht will stechen / und macht dir einen Fehler / unnd will dich in die seitten stechen / So empfahe du den stich in deinen lincken arm / und wind dan mit deiner lincken '''[XXXIIr]''' handt, von unden auff über sein rechte handt / und truck fast an deine brust / und stich ihm mit deim tolch zum gesicht.
+
| class="noline" |  
| '''La seconde pieche'''
+
| class="noline" |  
Sil faict comme sil voulsist par deseur bouter apres vostre visaige & faict le faulx coup et vous veult boutez au coste, recepvez le coup sur vostre senestre braz, & puys tournez a tout vostre main senestre oultre la sienne dextre et la persez fort contre ta poictrine, lors luy boutez apres le visaige.
+
| class="noline" |  
| '''Die annder Regel'''
 
'''Item thuot er''' ob er dir zu deinem gesicht will stechen Vnnd macht dir ainen fehler vnnd will dich Inn die seiten stechen. so empfach du den stich Inn deinen linckhen arm vnnd wind dann mit deiner linckhen hannd vonn vnnden vff vber sein rechten hannd Indes truckh fast an dein prust. vnnd stich Im mit deinem tolchen zum gesicht.
 
|  
 
|  
 
|  
 
| '''/ Das annder stuckh /'''
 
Tchuet er Ob er dir Oben zu deim gsicht well stechen vnd macht dir ain fellerr vnd will dich Inn die seÿten stechen so vach den stich Inn dein linckhenn arm vnt wint dann deiner linckhen hannt von vnden auf vber sein rechte handt vnd druckh vast ann dein brust vnd stich Inn mit deim tollich / zu seim gsicht /
 
  
|-
+
|}
| '''<span class="red">[The Third Device]</span>'''
+
{{master end}}
If he holds the dagger so that the disk stands by his thumb / and stabs to your face from above / then with your left hand drive up inward from below to his right arm / and out over his right hand / and trap his right hand in your left armpit / and attack him.
 
| '''<span class="red">Das dritt stuck</span>'''
 
Hat er den degen gefast das die scheiben peÿ seine~ daumen stet vnd sticht dir oben aber zw dem gesicht So var mit deiner dencken hant von vnden auf Inwendig seins rechten arm~s auswendig vber sein rechte hant vnd vach ÿm die hant vnd den degen in dein dencke vchsen vnd setz ÿm mit deine~ degen an wo du wild
 
|
 
| '''Das trit stuck'''
 
hiet er denn degenn geuast das die scheybenn bey seinem daumenn stet vnd vnd (sic) stich dir aber obenn zw dem gesicht so far mit deinen tenckenn hannd von vnden auf Jm beg seins rechten arm vnd ausen vber sein rechte hand vnd fach im die hand mit dem degenn jn dem rechtz vechsenn vnd secz im mit deinem degen an wo dw wild
 
|
 
|
 
|
 
| '''[100r] Daß drit stu°ckh~'''
 
Hat er den degenn gefasst daß die sthau°ben bey° seinem dau°men stet / Vnnd sticht dir obenn aber zu°m gsicht / So far mit deiner dannckhen hannt / Von vnnden au°f / Innwenndig seinß rechten armsß / au°swenndig y°ber sein rechte hannt / vnnd vach ime die hannt / Vnnd den degen Ine dein linckh y°gsen / Vnnd setz im mit deinem degen an wo du° willt /
 
| '''DAS drit ſtuck'''
 
Hat er den tolich gefaſt daſʒ die ſcheiben bei ſeinem daumnen ſtet vnd ſticht dir obñ ʒum gſicht / ſo far mit deiner linckñ hant von vndñ auff inwendig ſeines techten arm͂s / vñ auſſñ vber ſein rechte hant vñ fach ym die hant mit dem tolich in dein link vchſen vñ ſecʒ ym an
 
| '''III.'''
 
Hat er den dolch gefaßt das das die scheibe bei seinem daumen stehet / und sticht dir von oben zu gesicht / so far mit deint linckne hand von unden auff inwendig seins rechten arms / und aussen über seiner rechten handt / und fahe ihm die handt mit dem tolch in dein lincke uchsen / und setz ihm an.
 
| '''La tierce pieche'''
 
Sil a le poingnart en la main, le petit doiz vers lalumelle, et sil boute per deseur apres vostre visaige, montez a tout vostre main gauche den bas en hault dedens son dextre braz & dehors oultre sa main dextre, et prenez la main a tout le poingnart en la vostre senestre, et touchez le poingnart devant luy.
 
| '''Die drit Regel'''
 
'''Item hat er''' den tolchen gefast das die scheib bey seinem daumen stet. '''[28r]''' vnnd sticht dir oben zum gesicht. So fahr mit deiner linckhen hand von vnnden vff Innwendig seines rechten Arms vnnd aussen vber sein rechten hannd vnnd fach Im die hannd mit dem tolchen Inn dein lincke Vchsen vnnd setz Im an.
 
|
 
|
 
|
 
| '''/ Das Dritt stuckh /'''
 
Het Er denn tollich gefast das die scheibenn beÿ seinem daumen stet vnd sticht dir oben zum gsicht so var mit deiner linckhen hant von vnden auf Innwendig seines rechtens arm vnd ausen vber sein rechte handt vnd fach Im die hant mit dem tollich In dein linckh Iegsen vnd sez Im an /
 
  
|-
+
{{master begin
| '''<span class="red">[The Fourth Device]</span>'''
+
| title = Copyright and License Summary
If he holds the dagger so that the disk stands by the thumb / and stabs to your side or torso / then with your left hand drive downward from above / and stab your dagger low under his right hand / and raise it up with your right hand / and press it hard to your chest / and twist yourself from him on your right side.
+
| width = 100%
| '''[85v] <span class="red">Das vierd stuck</span>'''
+
}}
Hat er den degen aber das die scheiben peÿ dem daumen stet vnd sticht dir zw der seitten oder zw dem gemächt So var mit deiner lincken hant von oben nÿder vnd stich mit deine~ degen vnder sein rechte hant vnd druck mit deiner dencken hant vndersich vnd mit deiner rechten hant vber sich heb vnd druck vast an dein prust vnd swing dich von ÿm auf sein rechte seitten <span class="red">~</span>
+
For further information, including transcription and translation notes, see the [[Talk:{{PAGENAME}}|discussion page]].
|
 
| '''[128r] das vierd stuck'''
 
Hat er denn teg[e]n aber das die scheybenn oben bey den daumen stet vnd sticht dir zw der seyt[e]n oder zw dem gemacht so far mit deiner tenncken hand vonn oben nyder vnd stich mit deinem degen vnder sein rechte hannd vnd druck mit deiner tenncken hannd vndersich vnd mit deiner Rechtn hand vbersich heb vnd druck vast an dein brust vnd swing dich von ain auf sein rechte seyt[e]n
 
|
 
|
 
|
 
| '''[100v] Daß Viert'''
 
Hat er den degenn aber daß die sthau°ben bey° dem dau°men steet / Vnnd sticht / dir zu° der seitn / oder zu° dein gema°cht / so var mit deiner linnckhen hannt Von oben nider / Vnnd stich mit deinnem degen / Vnnder sein rechte hannt / Vnnd dru°ckh mit deinner linnckhen hannt vnnder sich / vnnd mit deinner rechten hannt vber sich heb vnnd dru°ck vasst an dein bru°st / Vnnd schwinng dich von ime au°f sein rechte seitn /
 
| '''DAS Virt ſtuck'''
 
Hat er ſein tolich daſʒ die ſcheib pei dem daumñ ſtet vñ ſtciht dir ʒu der ſeitñ oder gmecht ſo var mit deiner lincken hant von obñ nider vnd ſtich mit deinem tolich vnder ſein rechte hant vnderſich / vñ mit deiner rechten hant vberſich heb vnd truck faſt an dein pruſt vnd ſchwing dich von ym auf ſein rechte ſeitten.
 
| '''IIII.'''
 
Hat er sein tolch das die scheibe bei dem daumen stehet / unnd sticht dir zur seitten oder gemacht / so far mit deinr lincken handt von oben nider / und stich mit deinem tolch under sein rechte hand undersich / und mit deiner rechten übersich heb / und truck fast an dein brust / und schwing dich von ihm auff dein rechte seitten.
 
| '''La quatriesme pieche'''
 
Sil a son poingnart le petit doiz vers lalumelle & sil boute apres vostre coste ou les genitaires, entrez a tout vostre senestre main de hault en bas, et boutez a tout vostre poingnart dessoubz sa main dextre, et pressez a tout vostre gauche main en bas, et a tout la dextre levez en hault bien pres a vostre poictrine & vous vous retirez ou ruez de luy sur ta dextre coste
 
| '''Die viert Regel'''
 
'''Item hat er seinen''' tolchen das die scheiben bey dem daum / en steet. vnnd sticht dir zur seiten oder gemecht. so fahr mit deiner linckhen hand von oben nider vnnd sticht dir zur seiten oder gemecht. so fahr mit deiner linckhen hand von oben nider vnnd stich mit deinem tolchen vnnder sein rechte hand vndersich vnd mit deiner rechten heb vbersich Indes truckh fast an dein prust vnnd schwing dich von Im auf dein rechten seiten.
 
|
 
|
 
|
 
| '''Das viertt Stuckh /'''
 
hat Er sein tollich das sein die scheib beÿ dem daumen stett vnd sticht dir zu der seÿten ode[r] gmecht so var mit deiner linckhen hant von oben nider vnd stich mit deinem tollich vnder [added from Paurnfeindt: sein rechte handt / vnd truck mit deiner linkñ handt vndersich / vñ mit deiner rechtñ handt heb vbersich / vñ truck vast an dein prust / vñ schwing dich von ym auff sein rechte seittu~ [!]]
 
  
|-
+
<section begin="sourcebox"/>{{sourcebox header}}
| '''<span class="red">[The Fourth Device]</span>'''
+
{{sourcebox
[If he holds the dagger so that the disk stands by the thumb / and stabs to your side or torso / then with your left hand drive downward from above / and stab your dagger low under his right hand / and raise it up with your right hand / and press it hard to your chest / and twist yourself from him on your right side.]
+
| work        = [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Kraków Images]]
|  
+
| authors    = [[Biblioteka Jagiellońska]]
|
+
| source link = http://www.bj.uj.edu.pl/
|
+
| source title= Biblioteka Jagiellońska
|
+
| license    = permission
|
+
}}
|
+
{{sourcebox
|
+
| work        = Translation (Short Sword, Dagger)
| '''[K2v] DAS Viert ſtuck'''
+
| authors    = [[Mike Rasmusson]]
Hat er ſein tolch aber das die ſcheibñ / pey dem daumen ſtet / vñ ſticht dir ʒu der ſeittñ oder ʒu dem gmecht / ſo far mit deiner lincken hant võ obñ nider / vñ ſtich mit deim tolch vnter ſein rechte handt / vnd truck mit deiner linkñ handt vnderſich / vñ mit deiner rechtñ handt heb vberſich / vñ truck vaſt an dein pruſt/ vñ ſchwing dich von ym / anff ſein rechte ſeittũ
+
| source link =
|  
+
| source title= [http://www.schielhau.org/von.danzig.html Shielhau.org] (defunct)
|  
+
| license    = GNU
|
+
}}
|
+
{{sourcebox
|  
+
| work        = Translation (Sword and Buckler)
|  
+
| authors    = [[Keith Farrell]]
| <br/>
+
| source link = https://www.keithfarrell.net/research/sword-and-buckler-by-andre-lignitzer/
 
+
| source title= Academy of Historical Arts
|-
+
| license    = copyrighted
| '''<span class="red">[The Fifth Device]</span>'''
+
}}
If he holds the dagger so that the disk stands on his little finger / and stabs down to you from above / then hold your dagger / and stab up from low on your left side / against his stab / over his right hand / and with your left hand grasp up under his right to your blade and push your arm hard on his / and pull downward / this is the trap.
+
{{sourcebox
| '''<span class="red">Das fünfft stuck</span>'''
+
| work        = Translation (Grappling)
Hat er den degen gefast das die scheiben an seinem clainem vinger stet vnd sticht aber von oben nÿder So vaß deinen degen auch also stich dw von oben nÿder gegen seine~ stich vnd vber sein rechte hant So greiff denn mit deiner dencken hant vnder deiner rechten hant In dein degen klingen vnd druck deinen arm~ vast zw° samen vnd ruck ÿn vast hinder sich Das ist das verschliessen <span class="red">~</span>
+
| authors    = [[Gregor Medvešek]]
|
+
| source link = http://www.scholapugnatoria.si/en/wrestling-andres-lignitzer/
| '''Das funft stuck'''
+
| source title= Schola Pugnatoria
hat er denn degn geuast das dy scheybn oben an dem chlainen finger stet vnd sticht er dich aber vonn oben nyder so fass{{ref|2|2}} dw deinen tegen auch also vnnd stich den von vnden auf von deiner tencken seyt[e]n gegn seinem stich vnd vber sein rechte hand vnd greyff den mit deiner tenncken hand vber dein rechte hannd in der tegen chlingen vnd druck denn arm[en] vast zw samen vnd druck in vast vndersich das ist das versliessenn
+
| license    = copyrighted
|  
+
}}
|
+
{{sourcebox
|
+
| work        = [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Transcription]]
| '''[101r] . fu°nfft .'''
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
Hat er den degen gefasst / daß die stheiben an seinem clainen finnger steet / vnnd sticht aber von oben nider / So vast deinen degen au°ch also / stich du° von obenn nider gegen seinem stich / vnd vber seinn rechte hannt so greif dann mit deiner linnckhen hannt / Vnnder deiner rechten hannt in dem degen clingen / -- vnnd dru°ckh deinen arm vasst zu°sammen / -- vnnd ru°ck im vast hinntersich / daß ist daß -- verschliessenn /
+
| source link =
| '''DAS Feunft.'''
+
| source title= [[Index:Codex Danzig (Cod.44.A.8)]]
Hat er den tolch geuaſt / daſʒ die ſcheibñ an ſeinem klayñ vinger ſtet / vñ ſticht dir vonobñ nider / fo vaſ du dein tolch / vnd ſtich du von vndñ auf von deiner linckñ ſeittñ gegen ſeinem ſtich vber ſein rechte handt / vñ greif mit deiner linckñ handt vnder dein rechte in dein klin / gñ / vnd truck dein arm͂ veſt cʒu ſeinen / vñ ruck vnderſich daſʒ iſt daſ verlieſen
+
| license    = copyrighted
| '''V.'''
+
}}
Hat er den tolch gefaßt das die scheiben an seinem kleynen finger steht / und sticht dir von oben nider / so faß du dein tolch / unnd stich unden auff von deinr lincken seiten / gegen seinem stich / über sein rechte handt / und greiff mit deiner lincken handt under dein rechte in dein klingen und truck dein arm vest zu seinem / und ruck undersich / das ist das verliesen.
+
{{sourcebox
| '''La cincquiesme pieche'''
+
| work        = [[Codex Lew (Cod.I.6..3)|Augsburg Transcription]]
Sil a son poingnart et petit doiz envers lalumelle, & sil boute par deseur en bas apres vous, prenez aussi vostre poingnart comme luy, & boutez par dessoubz en hault hors vostre senestre coste contre son coup dessoubz sa dextre main, & prenez a tout la vostre main senestre oultre la sienne dextre vostre alumelle et pressez vostre braz au sien & tirez en baz ainsi pert il son poingnart
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
| '''Die funffet Regel'''
+
| source link =
'''Item hat er den'''' tolchen gefast. dass die Scheiben an seinem klainen finger steet. vnnd sticht dir vonn oben nider so fasz du dein tolchen. vnnd stich vnnden auf von deiner lincken seiten gogen seinem stich vber sein rechte hannd vnnd greiff mit deiner linckhen hand vnnder dein rechte Inn dein klingen vnnd truckh deinem arm veest zu dem seinen vnnd ruckh vnndersich dz ist das verliesen.
+
| source title= [[Index:Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)]]
|  
+
| license    = copyrighted
|
+
}}
|
+
{{sourcebox
| <br/>
+
| work        = [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Transcription]]
'''[70v]''' Hat er sein tollich gfast das die scheiben an seinem klain vinger stet vnd sticht dir von Obenn nider so vas du dein tolch vnd stich du von vnnden auff von deiner linckhen seÿtenn gegen seinem stich vber sein rechte hanndt vnd greif mit deiner linckhen handt vnder dein rechte In dein klingen vnd truckh dein arm vest zu seinem vnd ruckh vndersich das Ist das verliessenn /
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
 
+
  | source link =  
|-
+
| source title= [[Index:Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)]]
| '''<span class="red">[The Sixth Device]</span>'''
+
| license    = copyrighted
If he has drawn his dagger / but you have not / and he stabs above to you / then drive up from below with your right arm / and grasp him with your right hand behind his right / and drive your left hand up from below to his right elbow / and take his arm hard above your left arm and throw him.
+
}}
| '''<span class="red">Das sechst stuck</span>'''
+
{{sourcebox
Hat er seinen degen getzogen vnd dw deinen nicht vnd sticht dir oben zw° So var mit deine~ rechten arm~ von vnden auf vnd begreif ÿn mit deiner rechten hant hinder seiner rechten vnd var mit deiner dencken hant von vnden auf an sein rechten elpogen vnd nÿm ÿm das gewicht vnd stos ÿm den '''[86r]''' arm~ gar vber deinen dencken arm~ vnd würf tauß es oder sibene <span class="red">~</span>
+
| work        = [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Transcription]]
|  
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
| '''das sechst stuck'''
+
| source link =
Hast <del>dw</del><sup>er</sup> den tegen sein gezogenn vnd dw deinen nit vnd sticht dir obenn zw so far mit deinem rechtn arm von vndenn auf vnd greyff in mit deiner rechtn hand hinder seiner rechtenn vnd far mit deiner tencken hand von vnden auf an seinem rechtenn elpogenn vnd nym ym das gewicht oder stós im den arm gar vber den tencken arm vnd wurff tausess ader{{ref|3|3}}// //sibene/
+
| source title= [[Index:Codex Speyer (MS M.I.29)]]
|  
+
| license    = copyrighted
|  
+
}}
|  
+
{{sourcebox
| '''[101v] . daß sechst .'''
+
| work        = [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Transcription]]
Hat er seinnen degen gezogen / Vnnd du° deinnen nit / vnd sticht dir oben zu° / so far mit deinnem rechten arm on Vnnthen au°ff / Vnnd begreif in mit deiner rechten hannt hinter sein rechtn / Vnnd var mit deinr dennckhen hannt von Vnnthen au°ff / an seinen rechten elbogen / -- Vnnd nimb ime dz gwicht / Vnnd stoß ime den arm gar y°ber dein denckhn / arm / vnnd wirff tau°s eß / oder sibne /
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
| '''DAS Sechſt'''
+
| source link =
Hat er ſein tolch geecʒogen / vnd du deinen nit / vnd ſticht dir obñ cʒve / ſo var mit deinem rechtñ arm͂ / von vndñ auff / vnd greiff ym mit deiner rechtñ handt hinder ſein rechte / vnd var mit deiner linckñ hand von vndñ auf ſein rechtñ elpogñ / vñ nim ym den arm͂ gar uber den linckñ arm͂ vnd wirft yn.
+
| source title= [[Index:Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)]]
| '''VI.'''
+
| license    = copyrighted
Hat er sein tolch gezogen / und du deinen nit / und sticht dir oben zu / so far mit deinem rechten arm von unden auff / und greiff im mit deiner rechten handt hinder sein rechte / und far mit deiner lincken handt von unden uff sein rechten elnpogen / und nim ihm den arm gar über den lincken arm und wirff ihn.
+
}}
| '''La sixiesme pieche'''
+
{{sourcebox
Sil a tire son poingnart, & vous point le vostre, et sil boute apres vous montez a tout vostre dextre braz de dessoubz en hault, & happelle a tout vostre main droicte derier la sienne & prenez a tout vostre main gauche son droict cubit, & prenez son braz tout oultre, & le ruez a terre.
+
| work        = [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Transcription]]
| '''[28v] Die sechste Regel'''
+
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
'''Item hat er seinen''' dolchen gezogen Vnnd du den deinen nit. vnnd sticht dir oben zu. so far mit deinem rechten arm von vnden auf vnnd greiff Im mit deinner rechten hannd hinder sein rechte. vnnd far mit deiner linckhen hannd von vnnden auf sein rechten Elnpogen vnd nimb Im den arm gar vber den linckhen arm vnnd wirff In.
+
| source link =  
|  
+
| source title= [[Index:Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)]]
|  
+
| license    = copyrighted
|  
+
}}
| '''Das Sechst /'''
+
{{sourcebox
Hat er sein tolch geezogenn vnnd du deinenn nit vnnd sticht dir oben zu so var mit deine[m] Rechtenn arm von vnden auff vnd greif Im mit deiner rechten handt hinder sein recht vnd var mit deiner linckhen hanndt von vnden auf sein rechten elenbogen vnnd nim Im den arm gar Iber den linckhen arm vnnd wirff Inn /
+
| work        = [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Transcription]]
 
+
| authors    = [[Bartłomiej Walczak]]
|-
+
| source link =
| '''<span class="red">[The Seventh Device]</span>'''
+
| source title= [[Index:Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)]]
If he draws his dagger sooner than you (draw) yours / and stabs above to you / then block the stab with your left arm / and drive outward from inside over his right arm / and press it to your left side / and twist yourself from him to your right side / thus you break his arm. If you would throw him on his back / then spring to your left with your right leg / and grab under his right arm with your right hand / then you throw him over the hip.
+
| license    = copyrighted
| '''<span class="red">Das sibent stuck</span>'''
+
}}
Hat er sein degen ee gezogen denn dw den deinen vnd sticht dir oben zw° So vach den stich in den dencken arm~ vnd var von Inwendig außen vber dem rechten arm~ vnd druck in dein dencke seitten vnd swing dich von ÿm auf dein rechte seitten So prichstu ÿm den arm~ Wiltu yn werffen auf den ruck So spring mit deine~ rechten pain auf dein dencke seitten vnd greif mit deiner rechtñ  <del>seittñ</del> hant vnder sein rechten arm~ So wurfstu in vber die hüff <span class="red">~</span>
+
{{sourcebox
|  
+
| work        = [[Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)|Graz Transcription]]
| '''Das sibent'''
+
| authors    =
hat er seinen tegenn ee gezogenn denn dw deinen sticht er oben zw so vach denn stich in dein tenckenn arm vnd vor jm beg auswendig vber sein recht[e]n arm vnd truck jn jn dein tencke seyten vnd swing dich von im auf dein rechte seytenn vnd prich dw im den arm wildw in werffen auf den ruck so spring mit deinem recht[e]n pain auf dein tencke seytenn vnd greyff mit deiner rechtn hannd vber seinen rechten arm[e] so wurfft dw jn vber die huff
+
| source link =
|  
+
| source title= [[Index:Über die Fechtkunst und den Ringkampf (MS 963)]]
|
+
| license    =
|
+
}}
| '''[102r] Daß sibennt.'''
+
{{sourcebox
Hat er seinnen degenn ee gezogenn dann du° / vnnd sticht dir oben zu° / So vach den stich ine den dennckhen arm / Vnnd var von Innwenndig au°ssen y°ber dein rechte[n] arm / -- Vnnd dru°ckh in dein dennckhe seittn / Vnnd shwing dich von Ime / au°f dein rechte seitn / So prichstu° ime den arm / Wiltu° zu werffen au°ff den ru°ckh / So sprinng mit deinem rechten bain / au°ff dein dennckh seittn / Vnnd greiff mit deiner rechten hannt / Vnnder sein rechten arm / So Wirffstu° ime <del>y°ber</del> die hu°fft /
+
| work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Dresden Mair Transcription]]
| '''DAS Sibendt'''
+
| authors    = [[Pierre-Henry Bas]]
Hat er ſeinen tolch ee gecʒogñ den du deinen / vnd ſticht dir obñ cʒue / ſʒo vach den ſtich in dein linckñ arm / vnd var von inwendig anſwendig vber ſein rechtñ arm / vnd truck yn dein lincke ſeittñ / vñ ſchwing dich von ym auf dein rechte ſeittñ / ſo prichſtu ym den arm͂ wil / du yn werffen auf ſein ruck / ſo ſpring mit deinem rechtñ pain auf dein linck ſeittñ / vñ greiff mit deiner rechtñ haindt vndñ ſein rechtñ arm͂ / ſo wirfſtu yn vber die huff.
+
| source link =
| '''VII.'''
+
| source title= [[Index:Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.94)]]
Hat er seinen tolch eh gezogen dan du deinen / un sticht dir oben zu / so fah den stich in dein lincken arm / und far von inwendig uß wendig über seinen rechten arm / und truck in dein lincke seitten / und schwing dich von ihm auff dein rechte seitten / so brichstu ihm den arm. Wiltu ihn werffen auff sein ruck / so spring mit deinem rechten beyn auff dein lincke seitten / unnd greif mit deiner rechten handt unden sein rechten arm / so wirffstu ihn über die hüfft.
+
| license    = copyrighted
| '''La septiesme pieche'''
+
}}
Sil a son poingnart tire devant vous, et sil boute par deseur apres vous, recepvez le coup sur vostre senestre braz, & prenez par dedens a tout vostre senestre main son dextre braz aupres de sa main, et le pressez a vostre senestre coste, & le iectez ariere de vous, ainsi vous luy rompez le braz, & si le voulez iecter dessuz son doz, saillez a tout vostre droicte gambe apres sa senestre coste, & prenez a tout vostre main son droict braz par dessoubz, ainsi le iecterez oultre les cuysses.
+
{{sourcebox
| '''Die sibent Regel'''
+
| work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Vienna Mair Transcription]]
'''Item hat er sein''' tolchen. Ehe gezogen dann du den deinen. vnnd stich dir oben zu so fach den stich Inn dein linckhen Arm vnd far von Innwendig auszwendig vber sein rechten arm. vnnd truckh Inn dein linckhen seiten Indes schwing dich von Im auf dein rechten seiten. so prichtstu Im den arm Willtu In auf den ruckhen werffen. so spring mit deinem rechten fuosz auf dein linckhe seiten. vnnd greiff mit deiner rechten hannd vnnder sein rechten arm. so wirfstu In vber die hufft
+
| authors    =
|  
+
| source link =
|  
+
  | source title= [[Index:Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10826)]]
|  
+
  | license    =  
| '''/ Das Sibenndt /'''
 
Hat Er sein tolch Ee gezogen den du deinenn vnd sticht dir Oben zue so vach den stich In dein linckhen arm vnd var von Innwendig auswenndig Iber sein rechten arm vnd truckh In dein linckhen seÿtenn vnd schwing dich / von Im auf dein rechte seÿten so brichstu Im denn arm wiltu In werffen auf sein ruckh so spring mit deim Rechten bain auf dein linckhe seÿtenn vnd greif mit deiner rechten handt vnden sein rechten arm so wirfstu Inn vber die hiff /
 
 
 
|-
 
|  
 
| '''<span class="red">Das acht stuck</span>'''
 
Hat er aber den degen gezogen vnd du den deinen nicht So stee freÿleich für In vnd mach den sparren Sticht er dir denn oben zw° So arbait Im nach dem gewicht <span class="red">~</span>
 
|  
 
| '''das <del>sibent</del> achtet'''
 
Hat er aber den degen gezogen vnd dw den deinen nit so ste freylich vor im vnd mach den spannen sticht er dich dann obenn zw so arbait im nach dem gewicht
 
|
 
|  
 
|
 
| '''[102v] . VIII .'''
 
Hat er aber d degen zogen vnnd du° denn deinen nit / --- So stee frelich fu°r in vnnd mach denn sparrenn / Sticht er dir dann oben zu° / So arbait ime nach dem gewicht /
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|
 
|
 
|  
 
 
 
|-
 
|  
 
|  
 
|  
 
| '''Notes:'''
 
{{note|1}}1. <br/>
 
{{note|2}}2. Schaft-s am Ende des Wortes !<br/>
 
{{note|3}}3. oder
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|
 
|
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
 
|
 
 
 
|}
 
{{master end}}
 
 
 
{{master begin
 
  | title = Copyright and License Summary
 
  | width = 100%
 
 
}}
 
}}
For further information, including transcription and translation notes, see the [[Talk:{{PAGENAME}}|discussion page]].
 
 
<section begin="sourcebox"/>{{sourcebox header}}
 
 
{{sourcebox
 
{{sourcebox
  | work        = Translation (Short Sword)
+
  | work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Munich Mair Transcription]]
  | authors    = [[Szabolcs Waldmann]]
+
  | authors    =  
 
  | source link =  
 
  | source link =  
  | source title=  
+
  | source title= [[Index:Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393 II)]]
  | license    = copyrighted
+
  | license    =  
 
}}
 
}}
 
{{sourcebox
 
{{sourcebox
  | work        = Translation (Short Sword, Dagger)
+
  | work        = ''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]''
  | authors    = [[Mike Rasmusson]]
+
  | authors    = [[Michael Chidester]]
  | source link = http://www.schielhau.org/von.danzig.html
+
  | source link =  
  | source title= Shielhau.org
+
  | source title= [[Index:Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516.pdf|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt) 1516]]
  | license    = GNU
+
  | license    = noncommercial
 
}}
 
}}
 
{{sourcebox
 
{{sourcebox
  | work        = Translation (Sword and Buckler)
+
  | work        = ''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]''
  | authors    = [[Keith Farrell]]
+
  | authors    = [[Alex Kiermayer]]
  | source link = http://www.historical-academy.co.uk/files/research/keith-farrell/Lignitzer%20Sword%20and%20Buckler.pdf
+
  | source link =  
  | source title= Academy of Historical Arts
+
  | source title= [[Index:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff) 1531-1537.pdf|Index:Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)]]
| license    = educational
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = Translation (Grappling)
 
| authors    = [[Gregor Medvešek]]
 
| source link = http://scholapugnatoria.si/?page_id=967
 
| source title= Schola pugnatoria Celeiana Celjska borilna šola
 
 
  | license    = copyrighted
 
  | license    = copyrighted
 
}}
 
}}
 
{{sourcebox
 
{{sourcebox
  | work        = [[Johan Liechtnawers Fechtbuch geschriebenn (MS Dresd.C.487)|Dresden Version]]
+
  | work        = ''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee (Andre Paurñfeyndt)]]''
  | authors    = [[Dierk Hagedorn]]
+
  | authors    = [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]
  | source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/sigmund_ringeck/index.php
+
  | source link =  
  | source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
+
  | source title= [[Index:La noble science des ioueurs d%27espee (Andre Paur%C3%B1feyndt) 1538.pdf|Index:La noble science des ioueurs d%27espee (Andre Paur%C3%B1feyndt)]]
 
  | license    = copyrighted
 
  | license    = copyrighted
 
}}
 
}}
 
{{sourcebox
 
{{sourcebox
  | work        = [[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]]
+
  | work        = [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)|Sollinger Fechtbuch]]
 
  | authors    = [[Dierk Hagedorn]]
 
  | authors    = [[Dierk Hagedorn]]
  | source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/peter_von_danzig/index.php
+
  | source link =  
  | source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
+
  | source title= [[Index:Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2º.2)]]
 
  | license    = copyrighted
 
  | license    = copyrighted
 
}}
 
}}
{{sourcebox
+
{{sourcebox footer}}<section end="sourcebox"/>
| work        = [[Codex Lew (Cod.I.6.4°.3)|Augsburg Version]]
+
{{master end}}
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
+
 
| source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/jude_lew/index.php
+
== Additional Resources ==
| source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
+
 
| license    = copyrighted
+
* ''[http://www.archive.org/details/anzeigerfurkunde01germ Anzeiger für Kunde der deutschen Vorzeit]''. Nuremberg: [[Germanisches Nationalmuseum|Verlag der Artistisch-literarischen Anstalt des Germanischen Museums]], 1854.
}}
+
* [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] and [[Karl Wassmannsdorff|Wassmannsdorff, Karl]]. {{Google books|hb1AAAAAcAAJ|Die Ringkunst des deutschen Mittelalters}}. Liepzig: Priber, 1870.
{{sourcebox
+
* [[Dierk Hagedorn|Hagedorn, Dierk]]. ''Jude Lew: Das Fechtbuch.'' VS-Books, 2017. ISBN 978-3-932077-46-3
| work        = [[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]]
+
* Jaquet, Daniel; [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]]. "Liegnitzer, Hundsfeld or Lew? The question of authorship of popular Medieval fighting teachings". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''2'''(1): 105-148. 2014. {{doi|10.1515/apd-2015-0015}}
| authors    = [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], [[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]
+
* [[David Lindholm|Lindholm, David]] and Svard, Peter. ''Sigmund Ringeck's Knightly Arts of Combat.'' Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2006. ISBN 978-1-58160-668-1
| source link = http://www.pragmatische-schriftlichkeit.de/transkription/edition_paulus_kal.pdf
+
* [[Jeffrey Hull|Hull, Jeffrey]], with [[Monika Maziarz|Maziarz, Monika]] and [[Grzegorz Żabiński|Żabiński, Grzegorz]]. ''[http://www.academia.edu/1035644/Knightly_Dueling_the_Fighting_Arts_of_German_Chivalry Knightly Dueling: The Fighting Arts of German Chivalry]''. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2007. ISBN 1-58160-674-4
| source title= Gesellschaft für pragmatische Schriftlichkeit
+
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''In Saint George's Name: An Anthology of Medieval German Fighting Arts.'' Wheaton, IL: [[Freelance Academy Press]], 2010. ISBN 978-0-9825911-1-6
| license    = copyrighted
+
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''Secrets of German Medieval Swordsmanship.'' Highland Village, TX: [[Chivalry Bookshelf]], 2001. ISBN 1-891448-07-2
}}
+
* [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]] and Starko, Bartosz. ''Additional Transmissions of Hundsfeld and Lignitzer Dagger Teachings''. ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''6'''(1): 137-149. 2018. {{doi|10.2478/apd-2018-0005}}
{{sourcebox
+
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: ''Fechtlehre mit dem Kurzen Schwert'', circa 1491 AD, Fight-Teaching with the Shortened Sword from Codex Speyer (137r-141r)". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''1'''(2): 93-105. 2013.
| work        = [[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]]
+
* [[Rainer Welle|Welle, Rainer]]. ''"…und wisse das alle höbischeit kompt von deme ringen". Der Ringkampf als adelige Kunst im 15. und 16. Jahrhundert.'' Pfaffenweiler: Centaurus-Verlagsgesellschaft, 1993. ISBN 3-89085-755-8
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
+
 
| source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/hans_von_speyer/index.php
+
== References ==
| source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
+
 
| license    = copyrighted
+
{{reflist|2}}
}}
+
{{DEFAULTSORT:Lignitzer, Andre}}
{{sourcebox
+
{{Liechtenauer tradition}}
| work        = [[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]]
+
__FORCETOC__
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
+
 
| source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/emring_glasgow/index.php
+
[[Category:Masters]]
| source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
+
 
| license    = copyrighted
+
[[Category:German]]
}}
+
[[Category:Latin]]
{{sourcebox
+
 
| work        = [[Goliath Fechtbuch (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]]
+
[[Category:Minor Translation]]
| authors    = [[Bartłomiej Walczak]]
+
 
| source link = http://www.arma.lh.pl/badania.html
+
[[Category:Armored Fencing]]
| source title= ARMA Poland
+
[[Category:Dagger]]
| license    = copyrighted
+
[[Category:Grappling]]
}}
+
[[Category:Sword and Buckler]]
{{sourcebox
 
| work        = ''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey]]''
 
| authors    = [[Michael Chidester]]
 
| source link =
 
| source title= Wiktenauer
 
| license    = noncommercial
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = ''[[Der Altenn Fechter anfengliche kunst (Christian Egenolff)‎‎|Der Altenn Fechter anfengliche kunst]]''
 
| authors    = [[Alex Kiermayer]]
 
| source link = http://www.hauppauge.de/~freifechter/egenolph.html
 
| source title= Die Freifechter Gesellschaft für Historische Fechtkunst e.V.
 
| license    = copyrighted
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = ''[[Ergrundung Ritterlicher Kunst der Fechterey (Andre Paurñfeyndt)|La Noble Science des Ioueurs Despee]]''
 
| authors    = [[Olivier&nbsp;Dupuis]], [[Didier&nbsp;de&nbsp;Grenier]], [[Michael&nbsp;Huber]]
 
| source link = http://ardamhe.free.fr/biblio/noble_science/sommaire.htm
 
| source title= L'Association pour la Recherche et le Développement des Arts Martiaux Historiques Européens - Ile de France
 
| license    = copyrighted
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MSS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Dresden Version]]
 
| authors    = [[Pierre-Henry Bas]]
 
| source link = http://reght.wordpress.com/retranscription-des-manuscrits-en-lien-avec-paul-hector-mair/
 
| source title= Escrime Ancienne Medievale & Renaissance
 
| license    = copyrighted
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version]]
 
| authors    =
 
| source link =
 
| source title=
 
| license    =
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = [[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Munich Version]]
 
| authors    =
 
| source link =
 
| source title=
 
| license    =
 
}}
 
{{sourcebox
 
| work        = [[Hutter/Sollinger Fechtbuch (Cod.I.6.2°.2)|Sollinger Fechtbuch]]
 
| authors    = [[Dierk Hagedorn]]
 
| source link = http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/wilhalm_sollinger/04_sollinger.php
 
| source title= Hammaborg Historischer Schwertkampf
 
| license    = copyrighted
 
}}
 
{{sourcebox footer}}<section end="sourcebox"/>
 
{{master end}}
 
 
 
== Additional Resources ==
 
 
 
* ''[http://www.archive.org/details/anzeigerfurkunde01germ Anzeiger für Kunde der deutschen Vorzeit]''. Nuremberg: [[Germanisches Nationalmuseum|Verlag der Artistisch-literarischen Anstalt des Germanischen Museums]], 1854.
 
* [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] and [[Karl Wassmannsdorff|Wassmannsdorff, Karl]]. {{Google books|hb1AAAAAcAAJ|Die Ringkunst des deutschen Mittelalters}}. Liepzig: Priber, 1870.
 
* Jaquet, Daniel; [[Bartłomiej Walczak|Walczak, Bartłomiej]]. "Liegnitzer, Hundsfeld or Lew? The question of authorship of popular Medieval fighting teachings". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''2'''(1): 105-148. 2014. {{doi|10.1515/apd-2015-0015}}.
 
* [[David Lindholm|Lindholm, David]] and Svard, Peter. ''Sigmund Ringeck's Knightly Arts of Combat.'' Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2006. ISBN 978-1-58160-668-1
 
* [[Jeffrey Hull|Hull, Jeffrey]], with [[Monika Maziarz|Maziarz, Monika]] and [[Grzegorz Żabiński|Żabiński, Grzegorz]]. ''[http://www.academia.edu/1035644/Knightly_Dueling_the_Fighting_Arts_of_German_Chivalry Knightly Dueling: The Fighting Arts of German Chivalry]''. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2007. ISBN 1-58160-674-4
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''In Saint George's Name: An Anthology of Medieval German Fighting Arts.'' Wheaton, IL: [[Freelance Academy Press]], 2010. ISBN 978-0-9825911-1-6
 
* [[Christian Henry Tobler|Tobler, Christian Henry]]. ''Secrets of German Medieval Swordsmanship.'' Highland Village, TX: [[Chivalry Bookshelf]], 2001. ISBN 1-891448-07-2
 
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: Fight Lesson with the Shortened Sword." ''Masters of Medieval and Renaissance Martial Arts''. Ed. [[Jeffrey Hull]]. Boulder, CO: [[Paladin Press]], 2008. ISBN 978-1-58160-668-3
 
* [[Szabolcs Waldmann|Waldmann, Szabolcs]]. "Mertein Hündsfelder: ''Fechtlehre mit dem Kurzen Schwert'', circa 1491 AD, Fight-Teaching with the Shortened Sword from Codex Speyer (137r-141r)". ''[[Acta Periodica Duellatorum]]'' '''1'''(2): 93-105. 2013.
 
* [[Rainer Welle|Welle, Rainer]]. ''"…und wisse das alle höbischeit kompt von deme ringen". Der Ringkampf als adelige Kunst im 15. und 16. Jahrhundert.'' Pfaffenweiler: Centaurus-Verlagsgesellschaft, 1993. ISBN 3-89085-755-8
 
 
 
== References ==
 
 
 
{{reflist}}
 
{{DEFAULTSORT:Liegniczer, Andre}}
 
{{Liechtenauer tradition}}
 
__FORCETOC__
 
  
[[Category:Masters]]
+
[[Category:Format on hold]]
 
 
[[Category:German]]
 
 
 
[[Category:Minor Translation]]
 
 
 
[[Category:Armored Fencing]]
 
[[Category:Dagger]]
 
[[Category:Grappling]]
 
[[Category:Sword and Buckler]]
 

Revision as of 15:22, 6 July 2020

Andre Lignitzer
Born date of birth unknown
Legnica, Poland
Died before 1452
Relative(s) Jacob Lignitzer (brother)
Occupation Fencing master
Movement Fellowship of Liechtenauer
Genres
Language Early New High German
Manuscript(s)
First printed
english edition
Tobler, 2010
Concordance by Michael Chidester
Translations

Andre Lignitzer (Andres Liegniczer) was a late 14th or early 15th century German fencing master. His name might signify that he came from Legnica, Poland (German: Lignitz). While Lignitzer's precise lifetime is uncertain, he seems to have died some time before the creation of Codex Danzig in 1452.[1] He had a brother named Jacob Lignitzer who was also a fencing master,[2] but there is no record of any treatise Jacob may have authored. The only other fact that can be determined about Lignitzer's life is that his renown as a master was sufficient for Paulus Kal to include him, along with his brother, in his list of members of the Fellowship of Liechtenauer in 1470.[2]

An Andres Juden (Andres the Jew) is mentioned as a master associated with Liechtenauer in Pol Hausbuch,[3] and Codex Speyer contains a guide to converting between sword and Messer techniques written by a "Magister Andreas",[4] but it is not currently known whether either of these masters is Lignitzer.

Andre Lignitzer is best known for his teachings on sword and buckler, and some variation on this brief treatise is included in many compilation texts in the Liechtenauer tradition. He also authored treatises on fencing with the short sword, dagger, and grappling, though these appear less frequently. Lignitzer's sword and buckler teachings are sometimes attributed to Sigmund ain Ringeck due to their unattributed inclusion in the MS Dresden C.487, but this is clearly incorrect.

Treatises

Note that the Augsburg, Salzburg, and Graz versions of Lignitzer's treatise on short sword fencing are erroneously credited to Martin Huntsfeld, while Huntsfeld's own treatise is credited to Lew.[5]

Additional Resources

References

  1. He is given the traditional blessing on the dead on folio 73r.
  2. 2.0 2.1 The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of Paulus Kal's treatise: MS 1825 (1460s), Cgm 1570 (ca. 1470), and MS KK5126 (1480s).
  3. Anonymous. Untitled [manuscript]. MS 3227a. Nuremberg, Germany: Germanisches Nationalmuseum, ca.1389.
  4. von Speyer, Hans. Untitled [manuscript]. MS M.I.29. Salzburg, Austria: Universitätsbibliothek Salzburg, 1491.
  5. Jaquet and Walczak 2014.
  6. play
  7. The Rome version says: “Here begin the pieces with the buckler that the master Andre Lignitzer has written hereafter”.
  8. Oberhaw could be translated as “downward cut” for ease of use and clarity in English.
  9. This instruction is present in the Dresden version, but missing from the Rome version.
  10. Underhaw could be translated as “upward cut”. Can be done with the back edge or false edge, and can also be directed either at the man or at the sword. In this stuck, it appears to be a rising action to meet his sword.
  11. Dresden version specifies from his right shoulder, missing from Rome version.
  12. The position called the schilt is one described for longsword in the Kolner Fechtbuch and some of the other gemeinfechten sources, and is somewhat similar to what Liechtenauer would call an Ochs, although the point can be upward, potentially like quite a high Pflug. With the buckler in the left hand, standing like this in “two shields” with the sword in the schilt position and the shield covering the right hand, it looks very reminiscent of the schutzen position in the MS I.33. Following this line of thinking, the instruction to turn the sword to the right (out of the schutzen) and to reach (slice) through his mouth is very reminiscent of the follow-up action that the MS I.33 recommends from the schutzen obsesseo, and is also similar to what the Liechtenauer Zedel and glosses refer to as the Alten Schnitt.
  13. This instruction to wind bloß (“turn uncovered”) seems to have the sense of separating your sword and buckler while still pushing with both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position). The body probably has to move and turn in order to support this action, to keep the hands in front of the body rather than going out to the sides.
  14. Dresden has “holds his shield up”, Rome has “lifts his shield up”. Both could mean more or less the same thing, but I prefer “lifts” as an instruction.
  15. Wechselhaw could be translated as “changing cut”, because it goes up and down, side to side.
  16. Streÿchen could be translated as “strikes”, but in this context are specifically those striking actions from below, sweeping up with the short edge, perhaps “streaking” up from the ground to the opponent or to his sword.
  17. The same idea of separating your sword and buckler while still pushing both, keeping the hands more or less in front of the shoulders (as if sitting behind a steering wheel in a car with the hands at the “ten to two” position).
  18. Probably with a thrust, but potentially with any other pushing technique.
  19. Mittelhaw could be translated as “middle cut”, going across from one side to the other.
  20. Zwerch could be translated as “across”, in the sense of slanting across from one side to another or slanting across from one height to another, or going diagonally across from one place to another. It also has the sense perhaps of going across something, perhaps slanting across or athwart a boat, or going across your opponent’s blade or leg as opposed to simply coming onto it in whatever fashion. The Zwer is an example of a Mittelhaw, but it is important to note that the thumb is beneath the blade and the cut is performed with hand high.
  21. Schaittler could be translated as “parter”, in the sense of being something which parts another thing in two, or dividing something in two.
  22. Sturtzhaw could be translated as “dropping cut”, in the sense of a ball dropping back to earth when it has been thrown upward.
  23. The treatise says schilts, plural, meaning that you thrust inside both sword and shield.
  24. Dresden version specifies to the body, missing from Rome version.
  25. If this gloss follows the Liechtenauer method of understanding the five words Vor, Nach, Schwöch, Störck, Indes and their relationship to each other, then we should look to the Blossfechten gloss for the meaning of Indes. However, there is no guarantee that this means exactly the same thing, so the word Indes could just mean “immediately” when removed from its technical context. There does not seem to be as much Winden involved with this sword and buckler treatise as there is in the Blossfechten gloss, although it is still quite possible to perform Winden with shorter blades (look at Leckuchner’s messerfechten, for example), and Lignitzer was a member of the Gessellschaft Lichtenawers and so was probably quite well aware of Liechtenauer’s understanding of the five words and how they relate to fighting.
  26. Although both the Dresden and Rome versions say bind, what they probably mean is the fastening of the hand, or the grip upon the sword.
  27. The instruction to Versetz could mean “to obstruct”.
  28. More correctly, both the Dresden and Rome versions say: “Thus, you have taken the shield from him.” However, the sudden change of tense seems a little abrupt and awkward, so I prefer to maintain the same tense as the rest of the instruction, for stylistic reasons.
  29. There is a further piece of instruction in Goliath: “Pull your left leg far back”.
  30. The instructions in Goliath are more precise: “Go through to your left side under his left armpit while holding his left arm”.
  31. “his” (in Goliath)
  32. “his” (in Goliath).
  33. “his” (in the Glasgow Fechtbuch).
  34. Goliath’s description is a bit different: “Strike out with your right hand and grab his right butt cheek”.
  35. The Glasgow Fechtbuch has another suggestion: “…or into his eyes”.
  36. “over” (in the Glasgow Fechtbuch).
  37. The instructions in Goliath are clearer: “Step with your right leg outside behind his right leg…”.
  38. Goliath goes in more detail here: “…turn to your left side and throw him over your right hip”.
  39. Goliath has a further suggestion: “You can also step with your right thigh to his left thigh during the turn and throw him”.
  40. “his” (in Glasgow Fechtbuch).
  41. Korrgiert aus »rechten«.
  42. This play is listed twice.