Wiktenauer logo.png

Johannes Lecküchner/Benehmen

From Wiktenauer
Jump to navigation Jump to search

|- valign="top"

|
Cgm 582 121v.jpg
|

If you want to take over him
And take the weapon with the empty hand
Twitch, change if you want
Be cautious behind the shield

Here the master says how one should take over the man and [speaks]: If you want, etc. You should understand it this way: if you want to take his Messer, do it this way-if you both stand in the hanging point on his right side and he also [stands] on your right side, take over his Messer well on his right side. “Simultaneously” fall with your empty hand on his hand on the hilt of the Messer, and pull downwards in that way you take his Messer.

|

[61r] Wiltu yn pnemen,
Mit leren hand wer nemen,
Czuck wechsel ob dw wildt,
Dy wach hab hynter deym schildt.

Hye sagtt der meyster wye man ym pnemen söl daß messer nemen wiltu ym daß messer nemen So thue ym alzo So Ir payd ligt ym hangattem ortt auff seyner rechten seytten und er auch auff deyner rechten seytten so pnym ym seyn messer wol auff seyn rechte seytten yndeß fal mit der leren handt auff seyn hand an daß gehulcz deß messerß und reyß untersich so nymbstu ym daß messer etc.

|

[121v] Wiltu In pneme[n]
Mit lëre[r] handt wer neme[n]
Zuck wechsel ob du wilt
Dy wach hab hint[er] dem schilt

Hye sagtt de[r] meyste[r] wye man den man[n] pneme[n] solt vnd wiltu In [etc] Das soltu also verstan wiltu Im seyn messer neme[n] so thu Im also So Ir payd ligt Im hang[e]nd[e]n ortt auff seyn[er] recht[e]n seytt[e]n vnd Er auch auff deyn[er] recht[e]n seytt[e]n So pnym Im seyn mess[er] woll auf seyn[er] recht[e]n seytt[e]n Indes fall mit deyn[er] ler[e]n handt auff seyn handt an das gehultz des messers vnd reyß vnt[er]sich so nymbstu Im das messer [etc]

|

Wiltu In benemen
Mit lerer hant were nemen
Zuck wechsell ob du wilt
Die wacht hab hinter dem schult

Hie saget der meinster wie man den man benemen sol vnd spricht also wiltu In benemen dz soltu also verstan wiltu Im sin messer nemen so thün Im also so ir beide ligt im hangende~ ort vff siner rechte~ site~ vnd er ouch vff diner rechte~ site~ so benÿm im sin messer woll vff siner rechte~ site~ Indes fal mit diner lerer hant vff sin hant an [82v] dz gehultz desß messers vnd riß vntersich so nympstu im dz messer ~ | |

|

[175r] Wiltu In benemben
mit lerer hannd wehr nemen
zu wechsel ob du wilt
die wach hab hinderm schilt.

Item truckh Im sein Duseggen beyseitz. vnnd far Im mit deinner leeren hannd. Inn sein gehultz. reysz vnndersich. so volgts. magst auch durch zuckhen. vnnd durchwechslen. thu als wollestu zu der vnndern zinnen Indes stich auf sein rechten seitten. triff In aber nit. sonnder schlag In mit dem Entrusthaw. zur linncken obern zinnen. | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 122r.jpg

|
Then, if you both stand as before, take over him with the empty hand, and do him this way: if you both stand in the hanging point, grab with your left [hand] to his left side through his Messer, and fall with the left hand on the outside and above between his Messer and your right hand. This way he is taken over with the empty hand. |
Item ligt Ir payde alz vor so penymb yn aber mit lerer hand und thue ym alzo so Ir peyde ligtt ym hangattem ortt so pe greuff mit deyner lincken hand auff seyn lincke seytten durch seyn messer und [61v] fal außbendigß oben mit der lincken hand czwischen seyn messer und seyner rechten hand etc. |
[122r] It[e]m ligt Ir payd als vor so pnym Inn abe[r] mit lere[r] hand vnd thu Im also So Ir payde ligtt Im hang[e]nd[e]n ortt so greyff mit deyne[r] linck[e]n auff seyn lincke seytt[e]n durch seyn mess[er] vnd fall außbendigs ob[e]n mit der linck[e]n hand zwisch[e]n seyn mess[er] vnd deyn[er] recht[e]n handt alzo ist er pnum[m]en mit lere[r] handt [etc] | ein anders Itm~ ligt ir beide als vor so nÿm im aber mit lerer hant vnd thun im also so ir beide ligt im hangende~ ort so begriff mit diner lincke~ vff sin lincke site~ durch sin messer vñ fal vswendig oben mit der lincke~ hant zwuschen sin messer vnd siner rechte~ hant also ist er benümen mit lerer hant etc | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 122v.jpg

| Then, if you both stand in the hanging point, turn your hand from above always against his one, and grab “simultaneously” with your left hand in the middle of both Messers, and go with your hilt from below through his arm on the outside in the joint of his right hand. Then, pull “simultaneously” firmly to your right side with the hilt. | | [122v] It[e]m liget Ir ped Im hang[e]nd[e]n ortt so wendt ob[e]n deyn hand Ewchling geg[e]n seyn[er] Ewchlich ewchling[e]n vnd greyff Indes mit deyn[er] linck[e]n handt In peyde messers In dy mit vnd far mit deyne[m] gehultz vntt[e]n durch seyn arm[e] außbendig In das gelenck seyn[er] recht[e]n handt vnd reyß Indes starck auff deyn rechte seytt[e]n mit dem gehultz [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

| rowspan="2" |
Cgm 582 123r.jpg

| Then, if you stand in the hanging point as before, you can also twitch through, and change through or cut. | Item ligstu alz vor ym hangatten ort alz vor so magstu durchzucken und auch durchwechsellen. | [123r] It[e]m ligstu Im hang[e]nd[e]n ortt als vor so magstu auch durchzuck[e]n vnd auch[1] durchwechsel[e]n schneyd[e]n [etc] | Itm~ ligstu als vor im hangende~ ort so mastu durch zucken vnd auch durch wechsel schnide~ thün | | | | | | |

|- valign="top" | Then, do him as if you wanted to thrust at the lower peaks, and “simultaneously” thrust aside to his right side, and do not hit him with the thrust, but strike with the Entrüsthau to his left side to the upper peaks. | Item thue ym alzo alz dw wollest stechen zw der unteren plöß yndeß stich peseytt auff seyn rechte seytten und triff yn nicht mit dem stich sunder schlag mit dem entrusthaw zw seyner lincken seytten zw der oberen czynnen etc. | It[em] thu Im also als du wollest stech[e]n zu den vntre[n] zynne[n] Indes stich beseytt auff seyn rechte seytt[e]n vnd Triff In nicht mit dem stich Sund[er] schlag In mit dem Entrußthaw zu seyn[er] linck[e]n seytt[e]n zu den obr[e]n zynne[n] [etc] | thün Im also als du wellest stechen ze der vntern zÿnnen Indes stich besitz vff sin rechte~ site~ vnd triff In nit mit dem stich sunder schlag in mit dem entrust haulb ze siner lincke~ site~ ze der obern zÿnnen // | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 123v.jpg

| Then, if you both stand as before, “simultaneously“ wind with your Messer against his Messer so that the thumb is above, and thrust skillfully at his stomach. “Simultaneously” wind again to your left side, so that the blunt edge is below and thrust at him to the previous peak. | Item so Ir payde ligtt alz vor yndeß wyndt mit deynem messer gegen seynem messer daß der dawm oben stee und stich ym behendlich zw dem pauch yndeß wyndt wyder auff deyn lincke seytten daß dy stumpff schneyd unten stee und stich ym zw der forigen czynnen. | [123v] It[e]m So Ir payde ligtt als vor Indes windt mit deynem mess[er] geg[e]n seyne[m] messer das der dawm ob[e]n stee vnd stich Im behentlich zu dem pauch Indes windt wyd[er] auff deyn lincke seytt[e]n das dy stumpff schneyd vntt[e]n stee vnd stich Im zu der vorig[e]n zynne[n] [etc] | Itm~ so ir beid ligt als vor Indes wind mit dinem messer gege~ sinem messer dz der thüm oben ste vnd stich im behendlich ze dem buch Indes wind wider vff dim lincke site~ dz die stümpff schnid vnte~ ste vnd stich im ze der vorigen zÿnnen ~~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 124r.jpg

| Then, if you stand as before, do as if you wanted to wind at his stomach, and thrust the long point “simultaneously” at his face. | Item so dw stest alz vor so thue samb [62r] dw ym zw dem pauch wollest wÿnden yndeß stich ym zw dem gesicht etc. | [124r] It[e]m so du stest als vo[r] so thu geleych als du Im zu dem pauch wollest wind[e]n vnd stich Im den lang[e]n ortt Indes zu dem gesicht [etc] | [83r] Itm~ so du stest als vor so thun glich als du im ze dem buch wollest winde~ Indes stich im zue dem gesicht Im winde~ bis bericht | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 124v.jpg
|

Be ready in winding
So that your point hits and breaks his one
If he resists the Messer-taking
Turn to him with pulling

Here the master states a breaking against the changing through in the taking over and speaks: In winding, etc. You should understand it this way: if you stand in the hanging point against his right side and he stands against you on the same side and he winds his Messer against your one, and wants to go through “simultaneously” with the point to your face, “simultaneously” wind also against his Messer and go with it high to his face, so that your point hits and his one will be set off.

|

Ym wyden piß bericht,
Deyn ort trift und seynen brichtt,
Messer nemen soltu dich erberen,
Mit reyssen dich zw ym keren

Hye sagtt der meyster eyn pruch wyder dy durchwechselen ym pnemen und sprichtt alz ynn wynden etc Daß soltu alzo verstan stestu ym hangatten ortt gegen seyner rechten seytten und er ergegen auch auff der selbigen seytten und er wyndt seyn messer gegen sei deynem und will yndeß durchgen mit dem ortt zw deym gesichtt yndeß wynd auch gegen seynem messer und far da mit hoch auff zw seym gesichtt so trifft deyn ortt und der seyn wirtt ab geseczt etc.

|

[124v] Im wind[e]n piß bericht
Deyn ortt trifft vnd seyne[n] pricht
Messer neme[n] solt er wer[e]n
Mit reyssen dich zu Im ker[e]n

Hye sagtt der meyste[r] Eyn pruch vnd spricht Im wind[e]n [etc] Das soltu also verstan Stestu Im hang[e]nd[e]n ortt geg[e]n seyner recht[e]n seytt[e]n vnd er windt (sic) seym messer geg[e]n deyne[m] vnd will Indes durchgen mit dem ortt zu deyne[m] gesicht Indes windt auch geg[e]n seyne[m] messe[r] vnd far da mit hoch auf zu seyne[m] gesicht so trifft deyn ortt vnd der seyn wirtt ab gesetzt [etc]

|

Im winden biß bericht
Din ort trifft vnd sinen bricht
Messer nemen soltu erberen
Mit rissen dich zu Im keren

Hie saget der meinster eyn bruch vnd spricht Im winde~ dz soltu also verstan stestu im hangend~ ortt gegen siner rechte~ site~ vnd er wind sin messer gege~ dinem vnd will Indes durch gen mit dem ort gege~ siner rechte~ site~ vnd er windt sin messer gegem dinem vnd will Indes durch gen mit dem ortt ze sinem gesicht Indes wind auch gegem sinem messer vnd far do mit hoch vff zu sinem gesicht so trifft din ort vnd der sin wuertt abgesetz ~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 125r.jpg

| Then, here the master states a breaking against the element where he thrusts at your stomach in the winding. And if you want to break it, do it this way: if he wants to go to your body and wants to wind against your Messer and thrust at your stomach, “simultaneously” as he has wound against your Messer, go high and thrust the long point at his face, as it is depicted below. | | [125r] It[e]m hye sagtt der meyste[r] Eyn pruch wyd[er] das stuck das er dich Im wind[e]n an den pauch sticht vnd will du das prech[e]n so thu Im also So er dir nach dem leyb will far[e]n vnd wind[e]n will geg[e]n deyne[m] messer vnd dich stech[e]n In den pauch Indes so er wind[e]n ist geg[e]n deyne[m] mess[er] so far auff vnd stich Im den lang[e]n ortt zu seym gesicht wye vnd[e]n gemalt stett [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 125v.jpg

| Then, another breaking against the twitching in the hanging point. If you have noticed that he twitches his Messer to himself and wants to twitch through, “simultaneously,” as he goes high with the hilt and also the arm, go with the hanging point to his face and do not let him come from your Messer or twitch through. | [62v] Item eyn pruch wyder daß czucken ym hangatten ortt so dw mercken pist daß er seyn messer an sich rucket und wil dir durchczucken yndeß so er auff fertt mit dem gehulcz und armen yndeß far ym gerichtz mit hangattem ortt zw seym gesichtt und laß yn nicht ab kummen von dem messer noch duchczucken etc. | [125v] It[e]m Eyn and[er] pruch wyd[er] das zuck[e]n In dem hang[e]nd[e]n ortt so du merck[e]n pist das er seyn messer an sich zuckt vnd will dir durch zuck[e]n Indes so er auff fertt mit dem gehultz vnd auch arm[e] Indes far Im mit hang[e]nd[e]m ortt zu seyne[m] gesicht vnd loß In nicht ab kum[m]e[n] vo[n] deyne[m] mess[er] noch durchzuck[e]n [etc] | Itm~ eyn ander bruch wider dz zuecken Im hãge~de~ [83v] ort so mercken bist dz er sin messer an sich zuck vnd wil dir durch zucken Indes so er vff fert mit dem gehultz vnd auch arm Indes far im mit hangende~ ort zu sinem gesicht vnd loß in nicht ab kümen von dem messer noch durch zucken ~ | | | | | | |

|- valign="top"

| rowspan="2" |
Cgm 582 126r.jpg

| Then, a breaking against the Messer-taking in the hanging point. If he takes over you on your right side and grabs with his left hand on the outside to your right hand in the hilt, and wants to take your Messer, “simultaneously,” as he presses downwards, fall with your left hand from below on the hilt and with your right hand go above on the hilt again, and pull with both hands firmly downwards, in that way you take the Messer from him again and strike through his head. | Item eyn pruch wyder daß messer nemen ym hangattem ortt benymbt er dich auff deyn rechte seytten und greufft mit seyner lincken handt außbendigß auff deyn rechte yn daß gehulcz und will dir daß messer nemen yndeß so er untersich druckt so fal mit deyner lincken hand unten an daß gehultz und mit deyner rechten far wyder oben an daß gehulcz und reyß mit peden henden starck untersich so nymbstu ym daß messer wyder und hauest yn dar zw durch den kopff etc. | [126r] It[e]m Eyn pruch wyd[er] das messer neme[n] Im hang[e]nd[e]n ortt pnymt er dich auff deyn[er] recht[e]n seytt[e]n vnd greyfft mit seyn[er] linck[e]n handt außbendigs auff deyn rechte handt In das gehultz vnd will dir das mess[er] neme[n] Indes so far vnt[er]si er vnt[er]sich druckt so fall mit deyne[r] linck[e]n handt vntt[e]n an das gehultz vnd mit deyne[r] recht[e]n far wyd[er] ob[e]n an das gehultz vnd reyß mit payd[e]n hend[e]n starck vnt[er]sich so nymbstu Im das messer wyd[er] vnd hawest In durch den kopff [etc] | ein and° bruch Itm~ eyn ander bruch wider messer nemen im hangende~ ort benÿmpt er dich vff diner rechte~ site~ vnd grifft mit siner lincke~ hãt vßwendig vff din rechte~ hant Indas gehultz vnd wil dir dz messer nemen Indes so er vnter sich druck So fal mit diner lincke~ hant vnte~ an dz gehultz vnd riß mit peide~ hende~ starck vntersich so nÿmptu im dz messer wider vnd haust im durch den kopff ~ | | | | | | |

|- valign="top" | Then, break also the other Messer-taking with this breaking depicted before, which is called “freely unbridled.” | Item daß ander messer nemen prich auch mit dysem ee gemelten pruch und daß heyst frey außgeczawmptt. | It[e]m das ande[r] mess[er] neme[n] prich auch mit disem Eegemelt[e]n pruch der do heysset frey außgezawmbtt[2] [etc] | Itm~ eyn ander messer nemen prich ouch mit dissem egemelte~ bruch de do heißt frÿ deß gezalbnidtt ~

Sr durch ge die zynnen | | | | | | |

|}
  1. After "auch" there is a symbol, but no corresponding note.
  2. zäumen = gefangen nehmen ( Baufeld, S254 )