Wiktenauer logo.png

Difference between revisions of "Lew"

From Wiktenauer
Jump to navigation Jump to search
Line 6,249: Line 6,249:
 
<br>Item du solt wissen wenn einer auff dich reitt mit einer gleue~ Wie du dich gegen Im schicken solt mit deiner gleuen Also das du Im die seinen mit ableitest vnd mit deiner treffest Vnd die kunst soltu treiben auß vier schickung Oder hintten merck der hut sein drej mit der gantzen gleuen vnd eine mit der halben ~
 
<br>Item du solt wissen wenn einer auff dich reitt mit einer gleue~ Wie du dich gegen Im schicken solt mit deiner gleuen Also das du Im die seinen mit ableitest vnd mit deiner treffest Vnd die kunst soltu treiben auß vier schickung Oder hintten merck der hut sein drej mit der gantzen gleuen vnd eine mit der halben ~
 
| [http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/hans_von_speyer/11_rossfechten.php Text to copy over]
 
| [http://www.hammaborg.de/en/transkriptionen/hans_von_speyer/11_rossfechten.php Text to copy over]
|
 
|
 
|
 
 
|}
 
{{master end}}
 
 
{{master begin
 
  | title = [[Short Sword]] Gloss
 
  | width = 420em
 
}}
 
{| class="wikitable floated master"
 
|-
 
! <p>Images<br/>from the [[Goliath (MS Germ.Quart.2020)|Krakow version]]</p>
 
! <p>{{rating|C|Draft Translation (from the Rome)}}<br/>by [[Mike Rasmusson]]</p>
 
! <p>[[Codex Danzig (Cod.44.A.8)|Rome Version]] (1452)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Codex Lew (Cod.I.6.4º.3)|Augsburg Version I]] (1450s)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Paulus Kal Fechtbuch (MS KK5126)|Vienna Version]] (1480s)<br/>by [[Carsten&nbsp;Lorbeer]], [[Julia&nbsp;Lorbeer]], <br/>[[Andreas&nbsp;Meier]], [[Marita&nbsp;Wiedner]]</p>
 
! <p>[[Codex Speyer (MS M.I.29)|Salzburg Version]] (1491)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Glasgow Fechtbuch (MS E.1939.65.341)|Glasgow Version]] (1508)<br/>by [[Dierk Hagedorn]]</p>
 
! <p>[[Goliath (MS Germ.Quart.2020)|Krakow Version]] (1510-20)<br/>by [[Grzegorz Żabiński]]</p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.icon. 393)|Mair's Dresden Version]] (1550s)<br/></p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version]] [German] (1550s)<br/></p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (Cod.10825/10826)|Mair's Vienna Version]] [Latin] (1550s)<br/></p>
 
! <p>[[Opus Amplissimum de Arte Athletica (MS Dresd.C.93/C.94)|Mair's Munich Version]] (1550s)<br/></p>
 
! <p>[[Rast Fechtbuch (Reichsstadt "Schätze" Nr. 82)|Augsburg Version III]] (1553)<br/></p>
 
! <p>[[Lienhart Sollinger Fechtbuch (Cgm 3712)|Munich Version]] (1556)<br/></p>
 
! <p>[[Fechtbuch zu Ross und zu Fuss (MS Var.82)|Rostock Version]] (1570)<br/></p>
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">All raise yourself here to the analysis and interpretation of the verses on the art of combat fencing</span>'''
 
Those composed and devised by Johannes Liechtenawer, who was the one high master of the art and well respected and so that princes and gentlemen Knights and squires hear the art so that they then learn and shall know Thus the art has been allowed to be written with concealed and considered words This is so that not every man who hears it shall even understand it and if this is done through an irresponsible fightmaster's will then your art will be lessened because of it, similarly your art shall then not be open but vulgar, so direct the art that it not become widely heard as in hear the art and conceal the same and consider the words on combat fencing that stand after here and then are clarified In the comments and laid out so that any man can retain well and will understand if he knows other fencing.
 
| '''[53r] <span style="color:#cc0000;">All hye hebt sich an die glos vnd die aus legu~g der zedel der kunst des kampffechtens</span>'''
 
<br/>Die gedicht vnd gemacht hat Johannes liechtenawer der ein hoher maister in der kunst gewesen ist dem got genädig seÿ vnd dar vmb das die kunst fürsten vnd her°en Ritter vnd knechten zw gehört das sy die lernen vnd wissen süllen So hat er die kunst lassen schreibñ mit verporgen vnd verdachten worten Dar vmb das sy ÿderman nicht vor ne~men noch ver sten sol vnd hat das getan durch der leichtfertigen schirmaister willen die ir kunst gering wegen das von <del>der</del> den selbigen sein kunst nicht geoffenwartt noch gemain solt werden sollichen leitten die die kunst In wirden nicht chünnen halden Als denn der kunst zu gehört vnd die selbigen verporgen vnd verdachten wort des kampffs vechtens die stenn hie hernach In der glosen Also verklert vnd aus gelegt das sy ÿder man wol ver nemen vnd ver sten mag der do anders vechten kan <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''[117v] Hie hebt sich an dy chunst des churczen swercz zw chambf die auch gemacht hat hanns liechtnauer'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:Cod.44.A.8 2v.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Here you come to the foreword</span>'''
 
Young Knight <br/>
 
learn to have God's love and women honour <br/>
 
Thus grow your honour <br/>
 
upon Knightlyhood and learning <br/>
 
Art you must sieze <br/>
 
and honour courtesy in war <br/>
 
Wrestle well trap <br/>
 
Lance spear sword and messer <br/>
 
wield skillfully <br/>
 
and in other hands ruin <br/>
 
strike in and hard there <br/>
 
Rush him stepping or in driving <br/>
 
That the wisdom <br/>
 
that one keeps sees praise <br/>
 
Thereon you retain and have <br/>
 
all the length and breadth of the art.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie hebt sich an die vor red</span>'''
 
Junck Ritter lere <br/>
 
Got lieb haben frauen Zu° ere <br/>
 
So wechst dein ere <br/>
 
vb ritterschaft vnd lere <br/>
 
kunst die dich zÿret <br/>
 
vnd In kriegen zw eren hofiret <br/>
 
Ringens gu°t vesser <br/>
 
Glefen sper swert vnd messer <br/>
 
'''[53v]''' Mandleich bederben <br/>
 
vnd In anderñ henden verderben <br/>
 
Haw drein vnd hürt dar ~ <br/>
 
Rausch hÿn triff oder la faren <br/>
 
Das yn die weisen <br/>
 
hassen die man sicht preisen <br/>
 
Dar auf dich fasse <br/>
 
Alle kunst haben leng vnd masse
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and the analysis of a general lesson in combat</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">He who dismounts<br/>begins fencing on foot</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> Mark this is a lesson one can fence in harness on foot and on horse And this is as you should both realise and also well know and when it happens that you shall strike or fence with one on horse and it appears to you that he will injure or overpower you Then dismount onto your feet and fight him with the art described as follows.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">das ist der text vnd die glos einer gemainen ler zw kampff</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wer ab sinnet<br/>vechtens zw fuess beginnet</span>
 
 
Glosa merck das ist ein ler Man mag vechten In harnasch zw fuess vnd zu° ross Dar nach als sich zwen verwilligent vñ auch was das recht aus weist vnd wär es sach das du dich mit eine~ solt slachen oder vechten zw° ross vnd dëucht dich das er dir do mit zw gescheid oder zu° mächtig wer So trit ab zw fuess vnd vicht mit ym aus der hernach geschriben kunst
 
|
 
| '''der text ein gemaine ler'''
 
<br/>wer ab sintet<br/>fechtens zw fuess glosa.
 
 
Man mag fechten in harnasch zw champf vnd zw ross darnach vnnd sich zwen verwilligen war sach das dw dich mit ainem soldest schlachen zw ross oder fechten vnd deucht dich das er dir zw scheyd vnd zw machtig war so tritt ab zu fuess vnd ficht mit im auf den her nach geschribenn stuckenn
 
|
 
|
 
| '''[201v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and the analysis of two stances</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">He places his spear<br/>two stances to wield weapons right</span>
 
 
Analysis mark that when you step off of the horse Then at first you should keep to hand two stances The first stance is how you shall fight with the lance The second is how you shall resort to the sword Also you shall know two particular stances with the lance. The first stance is taken to oppose him who stays on his horse The second stance is taken to oppose him if he also dismounts against the two stances You should rightly know the plays to then deploy that which will be clarified next.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von zawaien stënden</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Der schick sein sper<br/>zwai sten anheben recht wer</span>
 
 
Glosa merck das ist wenn dw abgetreten pist vom ross So soltu zw hant des ersten In dem anheben wissen zwen stënt Der erst stant ist wie dw dich mit der glefen schicken solt ze kampf Der ander ist wie du dich solt schicken mit dem swert Auch soltu wissen mit der glefne zwen besunder stänt '''[54r]''' Der erst stant ist vnd gehört zw dem ob er auff dem ross beleibt Der ander stant gehört zw dem ob er auch abtritt gegen den zwaien stenden Soltu die stuck gerecht wissen zw treiben die dir hernach am nagsten verklert werden
 
|
 
| '''Der text von zwain stenn'''
 
der schick sein sper<br/>zwaj sten anheben recht mer
 
 
wenn dw abgetretn pist vom ross so sold dw zu hand in dem anheben wissenn zwen stand mit der glaffenn der erst gehort zw dem ob er auf dem ross ist oder beleybt dem andern stand gehort zw dem ob er auch ab tritt zw den zwain dingen sold dw die stuck gerecht treybenn die dir hin nach in der gschrift verchlartt ///werdenn
 
|
 
|
 
| '''[202r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:MS Germ.Quart.2020 202v203r.jpg|300px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the first play</span>'''
 
Mark now the first play, place yourself thus when you have dismounted from the horse and he will not dismount Then stand with the left foot forward and stand your lance on the ground to your right side and hold the point toward him to whichever side he rides to you always orient yourself toward him on that same side and with your lance deflect his off and thus attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist das erst stuck</span>'''
 
Merck mit dem ersten stuck schick dich also wenn dw abgetretten pist vom ross vnd er nicht abtreten wil So ste mit dem lincken fuess vor vnd setz dein glefen zw deiner rechten seitten in die erd vñ halt den ort gegen ÿm zw welicher seitten er dir denn zu° reitt Auff die selbig seitten wendt dich albeg gegen Im vnd weiß ym mit deiner glefen die sein ab vnd setz Im do mit an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw abgetret[e]n pist vom ross vnd er nit ab tret[e]n wil so ste mit // dem tencken fuess vor vnd secz dein glaffenn zw der rechten seytenn jn die erd vnnd halt das ort gegen im auf weliche seytenn er dir denn zw reütt '''[118r]''' Auf die selbm wend dich gegenn im vnnd laitt mit der glaffenn die seinenn ab vnd secz do
 
|
 
|
 
| '''[202v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet one play</span>'''
 
When you are dismounted from the horse (and on) foot, if he then stays on his horse Then stand with your left foot forward and hold your lance in the middle with both hands out in front of you so that your forward end is longer than your butt end If he rides to you with the lance then strike close with the forward part of your lance onto the right side of his and attack him thus with a step out to one side.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck</span>'''
 
Wenn dw abgetretñ pist zw <del>ross</del> fuess pleibt er dann auf dem ross So ste mit dem lincken fuess vor vnd halt dein glefen In der mitt mit paiden henden fur dich twerchs Also das der voder ort lenger sey dann der hynder Reitt er dann auff dich mit der glefen So streich vast mit dem voderñ tail deiner glefen zw seiner rechten seitten an die sein vnd setz im do mit an mit einem aus tritt auf sein seitten
 
|
 
| <br/>
 
[W]enn dw abtret[e]n pist vom ross pleibt er denn auf dem ross so secz mit dein ten /// mit ann ckenn fuess vor vnd halt dein glaffenn in der mitt mit paidenn hennden vor dier twerchs also das der voder ort lennger sey wan der hinder reyt er den mit der glaffenn auf dich so streich mit dem vodern tail deiner glaffenn zw seiner rechtenn seytenn ann die dein vnd secz im do mit an mit einem austrit auf dein tenncke seytenn
 
|
 
|
 
| '''[203v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet one play</span>'''
 
Mark when you are dismounted and on foot, if he then stays on his horse Then hold your lance near your right side in the low guard with the point toward him If he then rides to you with his lance aimed at your left side then set it aside with your lance also to your left side and spring to your right side and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck</span>'''
 
[54v] Merck wenn dw ab getreten pist zw° fu°ess pleibt er denn auf dem ross So halt dein glefen neben deiner rechten seitten in der vnderñ hu°t mit dem ort gegen ÿm Reitt er denn mit der glefen auf dich zu° dein° lincken seitten So setz ab mit der glefen auch zw deiner lincken seitten vnd spring auf dein rechte seitten vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw abgetretn pist zw fuess pleybt er denn auf dem ross So halt dein glaffen zw deiner rechtenn seytenn in der vndern huett mit dem ort gegenn im Reyt er dann auf dich mit der glaffen zw deiner tenncken seytenn so secz ab mit dem vodern tail deiner glaffen auch zw deiner tencken seytenn vnd spring auf dein rechte seytenn vnnd secz jm an
 
|
 
|
 
| '''[204r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet another play</span>'''
 
Mark when you are dismounted and on foot If he then rides to you with the sword Then stab to his openings with the lance and wait to see if you can hit him and do this with springing out to one side.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein annders stuck</span>'''
 
Merck wenn dw abgetreten pist zu° fuess Reitt er denn auf dich mit dem swert So stich Im mit der glefen zw den plösen vnd wart ob du Im magst an gesetzen vnd das thu°e mit aus springen auf ein seitten ~
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw abgetretn pist zw fuess rewt er denn auf dich mit seinem swert so stich im mit der glaffenn zw den plossenn vnd wart ob dw im mugst an geseczen vnd thu mit aufspringen
 
|
 
|
 
| rowspan="2" | '''[204v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:MS Germ.Quart.2020 204v205r.jpg|300px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet another play</span>'''
 
Mark when you are dismounted If he then stays on the horse and rides to you with the sword Then hold the lance at the farthest length out in front of you with the point to the ground and when he rides to you Then drive the lance between his horse's front legs and spring to the side and try to see if you can thus throw the horse over.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein annders stuck</span>'''
 
Merck wenn du abgetreten pist Beleibt er dann auf dem ross vnd reitt auf dich mit dem swert So setz dein glefen mit dem ort auf das ferrist fur dich in die erden vnd wenn er auf dich reitt So var dw mit der glefen seinem ross zwischen die voderñ pein vnd spring auf ein seittñ vnd vorsuech ob dw In also mit sampt dem ross vmb geberffen magst
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw abgetretn pist pleybt er denn auf dem ross vnd rewt auf dich mit dem //leseczt swert so secz dein glaffen mit dem ort auf das verist vonn dir jn die erd vnd wenn er auf dich reüt so var da mit seinem ross zwischenn der vodern pain vnd spring auf ein seyten vnd versuech ob dw in also mit sambt dem ross vmb werffenn mugst
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis of the second stance when both of you dismount to continue the fight again with lances on foot</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Spear and point<br/>then before stabs, stab without force</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that this is the second stance when he too has dismounted and wields his lance and you yours Then place yourself thus against him standing with the left foot forward and hold your lance near your right side in the low guard and always wait so that you can stab him when he stab you. Or hold your lance with the right hand over your head to the shot and then step to him and wait so that you shoot when he stabs and follow soon after the shot with the sword against the lance, thus the second play will now be clarified to you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos des anderñ stantz wenn ir paid abgetreten seit zw fuess mit der glefen wider die glefen zw kampff ~</span>'''
 
'''[55r]''' <span style="color:#cc0000;">Sper vnd ort<br/>deñ vor stich stich an voricht</span>
 
 
Glosa merck das ist der ander stant wenn er auch abgetreten ist vnd be helt sein glefen vnd <del>thu°e</del> du die dein So schick dich also gegen ÿm ste mit dem lincken fuess vor vnd halt dein glefen neben deiner rechten seitten In der vnderñ hu°t vnd wart da du Im albeg ee zu° stichst wenn er dir Oder halt dein glefen mit der rechten hant vber <del>sein</del> dein haubt zw dem schu°ß vnd tritt also zw Im vnd wart das du ee scheust wenn er vnd volg pald dem schuss nach zw Im mit dem swert gegen der glefen die dir her nach In anderñ stucken vorklert werden ~
 
|
 
| '''Der text der glaffenn wider die glaffenn zw fuess'''
 
<br/><br/>
 
Sper vnd ort den<br/>vor stick stick (sic) anne forcht
 
 
Der ander stand wenn er auch abgetretn ist vnnd helt sein glaffenn vnd dw die dein so schick dich also gegenn im ste mit dem tencken fuess vor vnd halt dein glaffenn mit der rechten hand ob dem haubt zw dem schuss vnd trit also zw im das albeg dein tenncker fues vor pleyb vnd wart das dw e scheust wenn er vnd folg pald dem schuss nach zw im mit dem swert so mag er nit gewis schiessenn vnd treyb die stuchk gegen dem swert mit der glaffenn her nach verchlart
 
|
 
|
 
| '''[205v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[206r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and the analysis of engaging and disengaging in fighting with the lance</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Spring wind attack him<br/>onward disengage to face him on</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis:</span> mark that this is another when both of you have dismounted onto your feet and each has his lance and you will not shoot as described above Then hold your lance near your right side in the low guard and thus approach him and stab him skillfully with extended arms to the face If he then stabs at the same time as you Then drive your lance onto his in the high hanging and spring with it to him and attack him high If he drives up then with the arms and wards the high stab Then disengage and with your point attack the opening under his left shoulder or elsewhere as you can and force him ahead of you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von an setzen vnd von zucken mit der glefen zw° kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Spring wind setz recht an<br/>wert er zuck das gesigt Im an ~</span>
 
 
Glosa merck das ist ein anders wenn ir paid abgetreten seit zw fuess vnd yeder hat sein glefen wiltu denn nicht schiessen Als vor geschriben stet So halt dein glefen neben deiner rechten seitten in der vnderñ hu°t vnd gee also zw Im vnd stich ÿn kundleich zw dem gesicht aus gestrackten armen Sticht er denn mit dir geleich ein So var auf mit deiner glefen an den seinen In das ober geheng vnd spring do mit zw Im vnd setz ÿm oben an Vert '''[55v]''' er denn auf mit den armen vnd wert den oberñ stich So zuck vnd setz Im den ort vnder sein lincks vchsen In die plöss oder sünst wo dw hÿn magst vnd dring In vor dir hÿn
 
|
 
| '''Das ist der text vonn an seczen vnd vonn zuckenn'''<br/><br/>
 
 
Spring wind secz recht an<br/>wert er zuck gesigt im ann
 
 
wenn ir paid abgetretn seyd zu fuess vnd yeder hat sein glaffenn wild dw dann nicht schiessen so halt dein glaffenn zw deiner rechtenn seyten jn der / huet vnder[e]nn // vnd ge also zw im vnd stich im chunstlichenn ein an alle forcht zw dem gesicht aus gestracktem arm e wann er dir ein sticht Sticht er denn gleich mit dir ein so far auf mit der glaffenn an der seinen jn das vbergeheng vnd spring do mit zw im vnd secz im oben ann fert er denn auf mit dem arm vnd wert den stich so zuck vnd secz im den ort vnder sein tenncks üchsenn oder sunst wo dw hin magst vnd dring jn fur dich weck
 
|
 
|
 
| '''[206v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[207r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis from a lesson on how one shall disengage</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">If you will stab ahead<br/>with disengaging break the defense</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark this is when you will stab ahead to him as and when he comes ahead to you or otherwise with the stab if he then displaces the stab then you should know just then how you should change through or disengage so that he will not attack you while you are disengaging through and this undertake thus if he displaces the stab strongly with the lance and lets the point go aside near you then soon disengage and stab him on the other side Or if he stays in the displacement with the point in front of your face then don't disengage through but stay with your lance on the side and work to the opening after you have found whether he has bound light or hard.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Ist der text vnd die glos von einer ler wie man zucken sol</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wiltu vor stechen<br/>mit zucken lere wer prechen</span>
 
 
Glosa merck das Ist wenn dw yim wilt vor stechen ee wenn er dir oder sünst vor chümpst mit dem stich Vor setzt er den stich So soltu Inndes wissen wie dw durch wechselñ oder zucken solt das er dir icht an setzt die weil du durch zuckest Vnd das vernym also Vor setzt er den stich starck mit der glefen vnd lest den ort neben dir beseitt aus gen So zuck pald vnd stich Im zw der anderñ seitten Oder pleibt er dir in der vorsatzung mit dem ort vor dem gesicht So zuck nicht durch so beleib mit deiner glefen an der seinen vnd arbait zw° der plöss Darnach als dw emphindest ob er hert oder waich angepunden hat
 
|
 
| '''Ein ler wie dw zucken sold'''
 
<br/>
 
wildw vor stechen<br/>mit zucken lern wer prechenn
 
 
Wenn dw jm wild vor zue stechnn e wann er dier oder sunnst vor chumbst mit dem stich verseczt er denn stich so sold dw jndes wissenn wie durchwechseln oder zucken sold das er dir nit ansecz die weyl dw das thuest verseczt er denn stich starck mit der glaffenn vnd lat den ortt nebenn dir peseyt aus genn so zuck pald vnd stich zw jm zw der ander[e]n seytenn oder pleibt er dir in der versaczung mit dem ort vor dem gesicht so zuck nicht durch Sunder pleib mit der glaffenn an der seinen vnd arbait zw der ploss dar nach vnd dw enpfindest ob er hert oder waich an gepunnden hatt
 
|
 
|
 
| <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[207v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on how one shall counter disengages</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark if he will pull back<br/>from injury and will fly<br/>Then you should close<br/>to wisely deploy blocks</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Mark analysis</span> That is If he comes forward with a stab so that you must displace then displace so that your point does not go too far aside from him outward But stay close to him in front of the face or chest, if he then disengages or changes through then don't displace him but follow after him with the point and meanwhile attack him as he disengages through step to his right then with the attack then force him thus ahead and let him not come off of the point if he would then fly from the point with backward steps or jumps or will thus twist out of the stab and twists to you on one side Then spring to him and see that you do so wisely and rightly grapple with arm breaking or with other wrestling.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos wie man das zucken prechen sol</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck wil er zyhen<br/>von schaiden vnd wil er fliehen<br/>So soltu ÿm nahent<br/>Ja weisleich wart vahen</span>
 
 
Glosa merck Das ist Ob er vor chumpt mit dem stich das du Im vor '''[56r]''' setzen muest So vorsetz also das dein ort nicht weÿt neben Im beseitt aus gee Sunder beleib ym do mit nahent vor dem gesicht oder der prust Zuck er denn oder wechselt durch das vorsetz ÿm nicht vnd volg ym nach mit dem ort vnd setz ÿm an die weil er durch zuckt Triffstu ÿn denn recht mit dem ansatz So dring ÿn also für dir hyn vnd lass yn von dem ort nicht abkömen Wil er denn mit abtrettñ hindersich zw ruck aus dem ort fliechen oder hinder sich dar aus springen oder wil sich also aus dem stich wenden vnd wendt dir zw ein~ seitten So spring zw ÿm vnd wart das dw In ia weisleich vnd recht begreiffest mit arm~ prüchen oder sünst mit anderñ ringen <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''[118v] Wie man die zuckenn prechenn solt'''
 
<br/>
 
Merck wil er zichn<br/>von schaid[e]n vnd wil er fliechen<br/>so sold dw im nache[n]t<br/><sup>in weyshait</sup> wart nachenn
 
 
Ob er vor chumbt mit dem stich das dw im verseczen muest so versecz also das dein ort nit weit neben im aus ge peseyt sunder peleyb im do mit nachen vor dem ge sicht oder der prust zuckt er denn oder wechselt durch das versecz im nicht Sunnder volg im nach mit dem ort vnd secz im an die weyl er durchwechselt triffstu in den recht mit dem anseczenn dw dring in also von dir hin vnd las in von dem ort nit abchemen wil er sich denn aus dem stich wennden vnd kert dir zw einer seytenn so spring zw im vnd wart das in weyslich vnd recht begreyfft mit arm pruchen vnd sunst mit ander[e]m
 
|
 
|
 
| <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[208r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| rowspan="2" | [[File:MS Germ.Quart.2020 209r.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on wrestling in combat</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">If you would wrestle<br/>legs back rightly teach springing<br/>trap before shooting<br/>That you shoot front leg artfully</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that is if you would wrestle Then before all other things you should know how you rightly should spring to him behind his forward foot and you should first trap the same foot with art and locking it will now be clarified to you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von Ringen zw kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Ob dw wild ringen<br/>hinder pain recht lere springen<br/>Rigel vor schiessen<br/>Das vor pain kunstlich vor schliessen</span>
 
 
Glosa merck Das ist ob dw mit Im ringen wilt So solt du vor allen sachen wissen wie du Im recht solt springen hinder seinen vor gesetztñ fues vnd den selben fues solstu yn mit der kunst verrigelñ vnd verschliessen die dir hernach vorklert wirt
 
|
 
| '''von ringen zw champf // ringenn'''
 
 
Ob dw wild ringenn<br/>hinder pain recht lere spring[e]n<br/>rigel vor schiess[e]n<br/>das von pain chunstlich vorsliessenn
 
 
wild dw mit im ringen zw champf so sold dw vor allen dingen wissen wie dw im recht sold springenn vnder seinen vorsesenn fues vnd den selbigenn fuess sold dw im mit den stucken ver rigeln vnd versliessenn im am nachstenn her nach geschrib[e]n
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die gloß võ ringñ zu kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Ob du wilt ringñ /<br/>hindter pain recht lere springen<br/>rigl vor schissen<br/>das vor pain kunstigklich verschliessen</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> merck das ist / ob du mit im ringñ ringñ [!] wilt / So solt du vor allen sachen wissen / wie du im recht solt springen hinter sein furgesetztn fueß / vnd den selben fueß solt du im mit der kunst ver<del>g</del> riglen / vnd verschlussñ / die dir he°nach verklert wirt
 
| rowspan="2" | <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[208v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is one wrestling</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you approach him with wrestling and he also to you Then see whether he has set one foot forward or has neither forward Then pull him to you or thrust him from you so he must step if he then steps forward with the left foot then spring soon with the right foot behind his left and thrust your right knee cap and hit into his left knee hollow with it and with both hands pull him over.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Ist ein Ringen</span>'''
 
'''[56v]''' Merck wenn du In an velst mit ringen vnd er dich wider So sich aber ein fues hat für gesetzt oder nicht Hat er denn kainen vor So ruck yn zw° dir oder stos yn von dir so mues er für treten Schreitt er dann vor mit dem lincken fuess so spring pald mit dem rechtñ fuess hynder seinen lincken vnd peug dein rechstz <del>h</del> knÿe vnd druck yn do mit hinden in sein lincke knÿckel vnd ruck yn mit paiden henden dar vber
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw in anfelst vnd er dich wider mit ringen so sich ob er ainen fues // stennd hab vor geseczt oder nicht hat er denn chainen vor So ruck in zw dir so mues er versch reytenn schreyt er denn vor mit dem tenckenn fuess so spring pald mit deinem rechtenn fues hinder seinen denckenn vnd peug dein rechcz knie vnd druck in domit hindenn jn sein rechte kniepug vnd ruck in mit paidenn hennden dar vber
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ain Ringen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du im an felst mit ringñ vnd er dich wid° / So sich ob er ein fuß hat furgesetzt oder nicht / hat er dan kaine~ vor / So ruck in zu dir oder stos in von dir / so muß er fur trettñ / schreit er dan fur mit dem linckñ fu°ß / So spring pald mit deine~ rechtñ hindter sein linckñ / vnd peug dein rechtz knÿe / vnd truck in da mit hindtñ in sein lincke knyekel / vnd ruck In mit paidñ hendñ darube° /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another wrestling</span>'''
 
When you spring to him with the right foot behind his left then stride with your left foot to him between both his feet and trap his left knee between both your knees and thus hold it fast and thrust with the left hand ahead to his head and with the right pull him behind and to the side so that he falls.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein Ander Ringen</span>'''
 
Wenn dw Im springst mit dem rechten fuess hinder sein lincken So schreit mit dem linckñ fuess hin nach zwischen seinew paide fuess vnd fass sein lincks knÿe zwischen deine paide knÿe vnd haldes do mit vest vnd stos yn mit der lincken hannt voren an die hauben vnd mit der rechten zeuch yn hÿnden auff die seitten So feltt er
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw jn vasst mit ringenn vnnd er dich wider stet er denn mit dem tennckenn vor so spring mit dem rechtem fuess dar hinder vnd schreyt mit dem tenncken hin nach zwischen seiner paidenn pain vnd vass sein dencke knie zwischenn deinen paidenn knyen vnd halt sy da mit vesst vnd stoss in mit der tennckenn hand vorn an die haub[e]n vnnd mit der rechtenn zeuch in hinden auf die seytenn so velt er
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein ander Ringen</span>'''
 
Wen du im springst mit dem rechtñ fueß hindter sein linckñ / So schreit mit deine~ linckñ fueß hindtñ nach / zwischñ seine~ paidñ fuessñ / vnd faß sein linckes knÿe zwischñ deiner paider knÿe / vnd halt es da mit fest / vnd stos in mit der linckñ hant vorñ an die hawbñ / vnd mit der rechtñ zeuch in hindtñ auff die seyttñ so feltt er /
 
| '''[209v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another Wrestling</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you grapple him with wrestling and he also you if he stands with the left foot forward then spring with the right foot forward in front of both his feet and drive with the right arm under his left through behind him around his body and trap him on your right hip and throw him in front of you Or if he stands with the right foot forward Then spring with the left foot in front of both his feet and drive the left arm behind around his body and throw him forward over your left hip.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein ander ringen</span>'''
 
Merck wenn dw In fast mit ringen vnd er dich wider Stet er denn mit dem lincken fuess vor So spring mit dem rechten voren für sein paide füess vnd var Im mit dem rechten arm~ vnder seine lincken durch hinden vmb den leib vnd fass yn also auff die rechten hüff vnd würff ÿn fur dich Oder stet er mit dem rechten fuess vor So spring mit dem lincken für sein paide füess vnd var ÿm mit dem lincken arm~ hinden vmb den leib vnd wurff ÿn für dich vber dein lincke hüff
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw in fasst mit ringenn vnd er dich wider stet er denn mit dem tennckenn fuess vor so spring mit dein rechtenn fues vornn fur sein paid <del>arm</del> fuess vnnd far im mit dem rechtenn arm[e] vnder sein dennckenn durch hinden durch denn leyb vnd fass jn also auf dein rechte huff vnd wurff in fur dich oder stet er mit dem rechten fuess vor so spring mit deinem tenncken vorn fur sein paid fuess vnd far im mit dem tenncken hinden vmb den leyb vnd wurff in fur dich vber die tennck huff
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein Ringen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du in vast mit ringñ / vnd er dich wider / stett '''[84v]''' Er mit dem linckñ fueß vor / So spring mit dem rechtñ vorn fur sein payd fueß / vnd far im mit deine~ rechtñ arm~ vndter seine~ linckñ durch hindtñ vmb den leib / vnd faß in also auff deine rechte huff / vnd wurff in fur dich / Oder stet er mit dem rechtñ fueß vor / So spring mit dem linckñ vorñ fur sein paid fuß / vñ far im dem linckñ arm~ hindtñ vmb den leib / vnd wurff in fur dich vber dein lincke hiff /
 
| '''[210r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
|
 
|
 
|
 
| Wenn dw jn vast mit ringen vnd er dich wider stet er denn mit dem tencken fuess vor so spring mit dem tenckenn fuess vor hinder sein tennckenn tritt er denn jm sprung oder die weyl dw springst mit dem <del>tennckenn</del> fuess ze ruck so schreyt im pald nach zw seiner rechtenn seytenn mit dem tenncken fuess hinder seinen rechtenn vnd treyb das vor ringenn vnd das verschliessenn als vor
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis so that one shall know how to deploy all wrestlings to both sides</span>
 
<span style="color:#cc0000;">From both hands<br/>if you would conclude well with art</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that is when you would artfully end the wrestling Then you should deploy the wrestling from both sides and undertake this thus when he springs with the right foot behind his left stand as written before, if he steps then in the springing or while you are springing backward with the left foot then stride soon after to him with the left foot behind his right and drive to trap and then you have undertaken to lock him.
 
| '''[57r] <span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos das man alle Ringen sol wissen zw paiden seitten zw° treiben</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Von paiden henden<br/>
 
Ob dw mit kunst gerest zw enden</span>
 
 
Glosa Merck Das ist wenn dw kunstleichen enden wild mit ringen So soltu die ringen von paiden seitten wissen ze treiben vnd das vernÿm also wenn Im springst mit dem rechten fuess hinder sein lincken Als vor geschriben stet tritt er denn ÿm sprung oder die weil dw springst mit dem lincken fuess zw ruck So schreit ÿm pald nach mit dem lincken fuess hinder sein rechtñ vnd treib die verridlñ vnd die versliessñ die dw vor vernomen hast
 
|
 
| '''Der text von das man alle fechten ringen sol treybenn zw paidenn seytenn'''
 
Vonn paidenn henden<br/>ob dw gerst zu ennd[e]n
 
 
glosa das merck wenn dw chunstlichenn enndn wild mit ringen so solt dw die ringen von paidenn seytenn wissenn zw treyb[e]n vnd das vernym also dw im springst mit deinem rechten fuess hinder seinen linck[e]n als vor geschriben stet trit er denn jm sprung oder die weyl do springest mit dein lennckenn fuess zw ruck so schreyt im pald nach mit dem // fuess linckenn // hinder seinen rechtn vnd treyb die ver rigelnn vnd die versliessenn die dw vor numen hast
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Text das mã alle ringñ zu baÿdñ seÿttñ treibñ sol</span>'''
 
<br/>
 
<span style="color:#cc0000;">Von paÿden henden /<br/>ob du mit kunst gerest zuenden</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck das ist / Wen du kunstlich endñ wild mit ringen So solt du die ringñ von paydñ seÿttñ wissñ zu treibñ / vnd das vernym also / Wen du im springst mit dem rechtñ fueß hinter sein linckñ / als vor geschribñ stet / tritt er dan im spru~g oder die weil du springest mit dem linckñ fuß zurück / So schreit Im pald nach mit dem linckñ fuß hindt~ sein rechtñ / vnd treib die verrÿdeltñ vnd die verschliessñ die du vor vernume~ hast
 
| '''[210v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[211r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis of the plays where one shall strive with the sword against the lance</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">If you've been reversed<br/>the sword against spear will go seek<br/>The weapon will take the stab<br/>Spring to wrestle reach to him</span>
 
 
Analysis mark that is when you have shot your lance and he still holds his Then take the weapon you have reserved if he puts the point before you long or short letting the hand go forward and if he will stab to you high or low,
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Ist der text vnd die glos der stuck die man sol treiben mit dem swert gegen der glefen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Ob es sich ver ru°ckt<br/>das swert gegen sper wirt ge zuckt<br/>Der stich Ja war nÿm<br/>Spring vach ringens eil zw ym</span>
 
 
Glosa merck das ist wenn dw dein glefen verschossen hast Behelt er denn die sein So nÿm gar eben war wie er sÿ gefast hab Ob er den ort lanck oder kurtz für sein vor gesetzte hant läst fur gen vnd ob er dir oben oder vnden do mit wil zw stechen
 
|
 
| '''das ist der text der stuck die man sol treybenn mit dem swertt zw treybenn mit der glaffenn'''
 
ob er sich ver ruckt<br/>das swert gegen swert wirt ge'''[119v]'''Zuckt<br/>der stich in war nym<br/>spring vach ringenns eyl zw jm
 
 
Wenn dw dein glaffenn verschossenn hast pehelt er denn die sein so nym gar ebenn war wie er sy geuast hab ob er denn ort lannck oder churcz vor seinem ver seczem hāt lass vor genn ob er dir vnden oder obenn well zu stechenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text der stuck die mã sol treybñ mit dem schwert gegen der gleffñ etc</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Ob es sich verrückt /<br/>das schwert gegen sper wirt gezückt /<br/>der stich du war nym /<br/>Spring nach ringes zill zu im</span>
 
 
Glosa Merck das ist / wen du dein gleffñ verschossñ hat vnd er behelt die sein / So nÿm gar ebñ war / wie er sy gevast hab / Ober das ortt lanck oder kurtz vor sein vorgesetzte hant lest fur geen / vnd ob er dir oben oder vndten da mit well zü stechñ /
 
| <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[211v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
| <br/>
 
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">then mark the plays here...</span>'''
 
When you have a sword and he has a lance and holds it short and stands with it in the high guard Then stand in the guard with your sword over your left knee if he stabs one high to your face Then drive out and with the sword displace the stab on your left hand side against his right side and drive it onto his lance in the high guard and spring to him and attack him if you don't hit right with the attack then let your sword drop from your hand and reach to him and resort to wrestling.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das stuck • • • •</span>'''
 
'''[57v]''' Wenn du hast ein swert vnd er ein glefen hat er sy dann kurtz gefast vnd stelt sich do mit In die öber hu°t So leg dein swert auf dein lincks knÿe in die hu°t Sticht er dir denn oben ein zw dem gesicht So var auf vnd versetz den stich mit dem swert fur deiner lincken hant gegen seiner rechten seitten vnd var do mit auf an sein° glefen in die öber hu°t vnd spring zw Im vnd setz ÿm an Triffstu yn dann nit recht mit dem ansatz So lass zw hant dein swert vallen vnd eÿl zw ym vnd wart der ringen
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw hast ein swert vnd er ein glaffenn hat er sy dann churcz geuast vnd stelt sich do mit zw der obern huet so leg dein swert auf dein tenncks knie auch in die huett sticht er dir denn oben ein zw dem gesicht so far auf vnd versecz denn stich mit dem swertt von deiner tennckenn hand gegen seiner rechtenn seytenn vnd far da mit auf an seiner glaffenn in die obern huett also spring zw im vnd secz jm an trifst dw in den nit recht mit dem ansacz so las dein swert zu hannd vallen vnd eyl zw im vnd wart der armpruch oder annder ringenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das stuck /</span>'''
 
Wen du hast ein swert / vnd er ein gleffñ hat er dan sÿ kurtz gefast / '''[85r]''' vnd stelt sÿ da mit in die ober hut / So leg dein swert auff dein linckes knye in die huet / sticht er dir dan obñ zu dem gesicht / so var auff vnd versetz den stich mit dem swert fur dein deiner linckñ hant gegñ seiner rechtñ seytten vnd far da mit auff an seiner gleffñ in die ober huet vnd spring zu im vnd setz im an / trifst du in dan nicht recht mit dem ansatz / So laß zu handt dein schwert vallñ / vnd eyl zu im / vnd wart der ringñ
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet one play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">When</span> you have a sword and he a lance If he stands then with it toward you in the low guard and holds his lance short Then stand with your sword also toward him in the low guard If he stabs then low to you, then set the stab aside with the sword and your left hand ahead and drive the pommel forward over his right shoulder around his neck and spring with the right foot behind his left and pull him over your right knee with the pommel.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein Stuck</span>'''
 
Wenn dw hast ein swert vnd er ein glefen Stet er denn do mit gegen dir In der vnderñ hu°t vnd hat sein glefen kurtz gevast So stee mit deine swert auch gegen ym in der vnderñ hu°t Sticht er dir denn vndñ zw° so setz den stich ab mit dem swert für deiner lincken hant vnd var ym mit dem knopf vorden vber sein rechte achsel vmb den hals vnd spring mit dem rechtñ fuess hinder sein lincken vnd ruck ÿn mit dem knopf vber dein rechtz knÿe
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw hast ein swert vnnd er ein glaffenn stet er denn gegenn dir in der vnder[e]n huet vnd hat sein glaffenn churcz geuast so ste mit dem swert auch gegenn jm jn der vnnder[e]n huet sticht er dir denn vndenn zw so secz den stich ab mit dem swert vor deiner tenckenn hand vnd far im zw dem chopf vorn vber sein rechte achsel vmb denn hals vnnd spring mit dem rechten fuess hinder seinen tencken vnd druck in mit dem chnopf vber das recht knye
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ain stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen</span> du hast ein swert / vnd er ein gleffñ / stet er dan damit gegñ dir / in der ÿndert hutt / vnd hat sein gleffñ kurtz gefast / So ste mit dem swert auch in der vndterñ huet gegen im / sticht er dir dan vndtñ zu / so setz den stich ab mit dem schwert fur deiner linckñ hant / vnd far im mit dem knopf vorñ vber sein rechte achsl vmb den halß / vnd spring mit rechtñ fueß hindter sein linckñ / vnd ruck in mit dem knopf vber dein rechts knÿe
 
| <br/>
 
<br/>
 
'''[212r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on displacing with the left hand against the lance</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Hit long from left hand<br/>Spring wisely and then see<br/>If he will seek away<br/>from injury and hit<br/>so that his openings<br/>are harassed by the sword's point</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that is when you have a sword and he a lance if he stands with it toward you in the high guard and has held it such that the point goes out long ahead of his forward hand Then hold your sword toward him also in a guard if he stabs then high to your face then strike his lance aside with the left hand and soon after grip your sword with the left hand in the middle of the blade and spring to him and attack him in a second play.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von der vorsatzung mit der lincken hant gegen der glefen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">linck lanck von hant slach<br/>Spring weÿsleich vnd denn vach<br/>Ob er wil zuchen<br/>von schaiden vach vnd drucke<br/>Das er</span> '''[58r]''' <span style="color:#cc0000;">die plöss<br/>mit swertes ort verdröss</span>
 
 
Glosa merck das ist wenn dw hast ein swert vnd er ein glefen Stet er denn gegen dir do mit in der öberñ hu°t vnd hat sÿ gefast das ym der ort lanck für sein vor gesatzte hant aus get So halt dein swert gegen ÿm auch ÿn ein° hu°t Sticht er dir denn oben ein zw dem gesicht so slach yn mit der lincken hant sein glefne beseitt ab vnd begreiff dein swert pald wider mit der lincken hant mitten in der klingen vnd spring zw ÿm vnd setz ym an
 
|
 
| '''Das ist der text von der versaczung mit der linckenn hand gegenn der gleffenn'''
 
linck lannck von hand slach<br/>spring weyslich vnnd den vach<br/>ob er wil zucken<br/>von schaidenn vach vnd druck in<br/>das er die ploss<br/>mit swertes ort verdross
 
 
wenn dw hast ein swert vnd er ein glaffenn stet er denn gegenn dir in der ober[e]nn huet vnd hat dy geuast das im der lanng ort vor sein vor gesaczte hannd stat so halt dein swert gegen im auch in ein huet sticht er dir denn obenn ein zw dem gesicht so stich im mit der tencken hand sein glaffenn beseyt ab vnd begreyf dein swert pald wider mit der tenncken hannd mitten in der chlingenn vnd spring do mit zw im vnd secz ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text von der versatzung mit der linckñ hant gegñ der gleffen</span>
 
<span style="color:#cc0000;">Linck lanck von handt schlag /<br/>spring weyslich vnd de~ vach /<br/>Ob er wil zuckñ /<br/>von schaidñ fach vnd truck in /<br/>das er dye ploß /<br/>mit schwertes ort vergeß /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck dz ist / Wen du hast ein swert / vnd er ein gleffñ / stet er dan gegñ dir damit / In der oberñ huet / vnd hat sy gefast / das im das ortt lanck fur sein vorgesatzte hant auß geet / So halt dein swert gegñ <del>dir</del> Im auch in ainer hu°et / sticht er dir dan obñ ein zu dem gesicht / so schlach im mit der linckñ hant sein gleffñ seÿt ab / vnd begreyff dein swert pald wider mit der linckñ handt / mitten in der klingñ / vnd spring zu im / vnd setz im an etc
 
| '''[212v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[213r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <br/>
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> that when you have a sword and he lets the point of his lance go out long in front of his hands and stabs low to you then grab the lance with your left hand and hold it fast and with the sword stab low to his genitals, if he then pulls the lance back hard to himself then let it drive clear Thus he opens his side so hold the sword with the left hand again in the blade's middle and follow after him with an attack to the same side, or resort to wrestling.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein anders stuck</span>'''
 
Merck wenn dw hast ein swert vnd er ein glefen lëst er denn den ort lanck für die hant aus gen vnd sticht dir do mit vnden zw° dem gemächt So begreif sein glefen mit der lincken hant vnd halt sy do mit fest vnd stich yn mit dem swert vnden zw den hoden Zuck er denn sein glefen vast an sich So lass sy vrbäring faren So emplöst er die seitten do mit begreiff dein swert mit der lincken hant pald wider mitten in der klingen vnd volg ÿm nach mit an setzen zw der selbigen seitten oder wart der ringen
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw hast ein swert vnd er ein glaffenn lat er denn ort lang fur die hant auf gen vnd sticht dir do mit vndenn zw dem gmacht so begreyff sein glaffen mit der tenncken hand vnd halt sy domit vest vnd stich im mit dem swert vnden zw denn henndenn zuckt er dann sein glaffen vast so lass sy vbaring varn so enplest er die seytenn mit dem begreyf dein swert mit der tenckenn hand bey der mitt in der chlingenn vnd volg jm nach mit an seczenn zw der selbigenn seytenn oder wartt der ringenn
 
|
 
| '''[85v] <span style="color:#cc0000;">Ein anders stück</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du hast ein schwert vnd er ein gleffñ / lest er den das ort langk fur dye hent auß gen / vnd sticht dir da mit vndtñ zu dem gemecht / so begreiff sein geleffñ / mit der linckñ hant / vnd halt sy da mit fest / vnd stich im mit dem swert vndten zu den hodñ / zuckt er dan sein gleffñ fast an sych / so <del>ho</del> laß sy vrbering farñ / so enplost er die seÿttñ / mit dem begreÿff dein schwert mit der linckñ hant pald wider mittñ In der clingñ / vnd volg Im nach mit ansetzñ zu der selbigen seÿttñ / oder wart der ringñ /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on how you seek the openings on an armoured man</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Leather and gloves<br/>under the eyes seek the openings rightly</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis -</span> Mark that where the armoured man is best overcome is through the harness that is under the face or under the shoulders Or in the hollow of the hand or on the arms behind the gloves or in the knee hollows or below to the soles of the feet and in the joints of the arm and between the legs and in the knowledge that his harness has joints you should thus seek the openings so that onward you need not work but stab when you next have one before you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos an wellichen enden du an dem gewappendem mann die plössen suchen solt</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">leder vnd hantschuech<br/>vnder den augen die plössen recht su°ech ~</span>
 
 
Glosa ~ '''[58v]''' Merck das ist wo der gewappent man am pesten zw gew~inenn ist durch den harñasch das ist vnder dem gesicht oder vnder den vchsen Oder In den tanär der hendt oder auf dem arm~ hinden Inn den hantschuechñ oder in den knÿkelñ oder vnden an den fuessen den süllen vnd In den gelencken der arm~püg vnd zwischen den painen vñ an den steten da der harnasch sein gelenck hat vnd die plössen soltu also suechen das dw zw einer ferre°n nicht solt arbaitten noch stechen wenn dw ein nahere vor dir gehaben magst
 
|
 
| '''Das ist der text an welichenn enden dw die ploss suechenn sold'''
 
ledrer vnnd hantschuech<br/>vnder denn augen die ploss recht suech
 
 
glosa Dw solt gar ebenn wissenn an welichen stetenn an dem gewappeten man die ploss sold suechenn oder wo dw in durch denn harnasch am pesten mugst gewinen das ist vnder dem gesicht oder vnder yechsenn oder jn dem tener der hennt oder der paid arm jn denn handschuechen oder in dem gelennck der armpug oder in den chnie kellen oder vnden zw denn fussenn der solenn vnd zwischen denn pain vnd in allenn gelidenn des harnasch vnd die ploss sold dw also recht suechen das dw einer feren nit sold zw stechenn wenn dw ein nachnere vor dir hast
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text an welchen stettñ / du an den gewappe~te~ man dye ploß suechñ solt</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Leder vnd hantschuch<br/>vndter den augen dye plossen recht süech /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Das ist / wo der geweppet man am pestñ zu gewinen ist durch den harnasch / das ist vndter dem gesicht / oder den vchsn / Oder In den hendñ Inwendig / Oder auff den arme~ hindtñ In denn hantschuechñ / Oder In den knyekelñ / oder vndten an den fuessñ an der solñ / vnd in den gelenckñ der arm~pueg / vnd zwischñ den painen / Vnd an den stettñ / do der harnasch sein gelenck In hant / vnd dye ploß solt du also suechñ / das du zu einer feerñ nit solst arbaÿttñ noch stechñ / wen du ein nahere vor dir habñ magst /
 
| '''[213v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[214r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis of the forbidden wrestlings what they are and how one shall deploy them</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Bring the forbidden wrestlings <br/>to the lesson wisely, <br/>to lock find <br/>the strength to wend over with</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that is If you can't come to attack when you approach one to the openings just described Then see that you bring the wrestling to task wisely and deploy that which is forbidden by all wise masters of the sword that which school fencers often are not allowed to learn or even see, onward these are known in the fight as the arm break and leg break and knee thrust and testes thrust and finger wrench and eye gouge and with these plays one shall be a stronger grappler in that he will not need to fully leverage his strength and mark this in the wrestling described as follows.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von den verpotten ringen welliche die das sind vnd wie man sÿ treibñ solt</span>'''
 
<br/><span style="color:#cc0000;">Verpotne ringen <br/>weisleich zw° lere pringen <br/>zw° schliessen vinde <br/>Die starcken da mit uber winde</span>
 
 
Glosa merck das ist Ob dw mit dem ansetzen nicht magst chumen wenn dw mit ein laufest zw den vor geschriben plössen So wart das du die ringen weisleich zw weg pringest vnd treibest die do ver poten sein von allen weisen maisterñ des swertz das man die auf offenwarñ schüllen chainen schülfechterñ lernen sol noch sehen sol lassen dar vmb das sÿ zw dem champf gehören das sein arm~ prüch vnd painprüch vnd knÿe stöss vnd hoden stöss vnd vinger lösung vnd augen griff vnd mit den '''[59r]''' stucken sol ein starcker also verslossen werden das er seiner sterck do nicht wol wirt mügen geniessen vnd das merck in der nägsten hernach geschribñ ringen
 
|
 
| '''Das ist der text von denn verporgn ringenn'''
 
<br/><br/>Verpotne ringen<br/>weyslich zw lere pringen<br/>zw schliessenn winde<br/>die starckenn do mit vber wundenn
 
 
wenn dich ainer an lauft das dw zw dem an seczenn nicht chanst chomen der vor geschribenn ploss so wart das dw die ringen maisterlichen vnd hoffleich zw weg pringest vnd auch treybest die da verporgen sein von allen weysen maistern des swercz die man auf offen warn kain schneller sol lernen noch sehenn lassen dar vmb das Sy zu dem chamb fechten gehorn das sein armpruch pain pruch vnd chnye stoss vnnd hoden stos vnd finger losunng vnd augen pruch vnd augen griff vnd mit denn stucken sol ein yeder verslossen sein oder werden das er seiner sterck do mit nit wolt wiert genyessenn mugenn vnd das merck in den her nach geschriben ringen
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die gloß Von dem verpottñ ringñ welche dir das sindt / vnd wye man sy treibñ sol</span>'''
 
<br/><span style="color:#cc0000;">Vorpottne ringñ /<br/>weydleich zu lere pringñ /<br/>Zu schliessen vinden /<br/>dye starcken da mit vber winden /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> '''[86r]''' das ist / wen Ob du mit dem ansetzñ / nicht magst kumen / wen du mit im ein laufst zu den vor geschribñ plosen / So wart das du die ringñ weislich vnd maisterlich zu wegñ pringest vnd vnd [!] treibest die / dye do verpottñ sind von allen weyssen maisterñ des schwertz das mã die auff offner schuel kaine~ schueller lerñ sol lassen / daru~b das zu dem kampf gehõrñ / Das sind arm~ pruch / vnd pain pruch / vnd knyestõß / vnd hodnstõß / vnd vinger lõssung / vnd augen griff / Vnd mit den stuckñ sol ein starcker also v°schossen werdñ / das er sein sterck da mit nicht wol mag genÿssen Vnd das merck in den nachstñ her nachgeschribñ Ringñ
 
| '''[214v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[215r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The first Wrestling</span>'''
 
Mark if he falls to you with strength from above and will pull you to him or thrust from himself Then strike your right arm out over his hand in front of his left and punch your arms on his chest with both hands and spring behind his left foot with your right and throw him off his feet over the knee.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das erst Ringen</span>'''
 
Merck felt er dich oben an mit sterck vñ wil dich zw Im rucken oder von ÿm stossen So slach dein rechten arm~ aussen vber sein lincken vorñ pei seiner hant vnd druck sein arm~ an dein prust mit paiden henden vnd spring mit dem rechten fuess hinder seinen lincken vñ würf In aus dem fuess vber das knÿe
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Erst Ringen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> feld er dich obñ an / vnd wil dich mit sterck zu im rückñ / Oder von im stossen / So schlag dein rechtñ arm~ aussen vber seinen lincken vorn peÿ seiner handt / vnd druck sein arm~ an dein prust mit paydñ hendñ / vnd spring mit dem rechtñ fueß hindter sein lincken / vnd wurff in auß dem fueß vber das knÿe
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is an arm break</span>'''
 
Mark if he falls to you with both hands on your arms and you (hold) onto his if he does not then hold you fast Then with the right hand grip his right arm by the hand or by the fingers and thus hold him fast and with the left trap him by the right elbow and then thrust him over himself and with the right hand shove his right arm over your left and with the left arm raise his right over yourself Thus you break his arm or throw him ahead of yourself.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein arm~pru°ch</span>'''
 
Merck velt er dir mit paiden henden in die arm~ vnd thu° ÿm wider heltt er dich denn nicht vest So begreiff mit der rechten hent sein rechten arm~ vorñ pei seiner <del>rechten</del> hant oder peÿ den vingerñ vnd halt ÿn do peÿ fest vnd mit der lincken vass In peÿ dem rechtñ elpogen vnd stos Im den vber sich vnd peug mit der rechten hant sein rechten arm~ vber dein lincken vnd heb mit dem lincken arm~ sein rechten vbersich So prichstu Im den arm~ oder würffst In für dich
 
|
 
| <br/>
 
Velt er dir mit paidenn henndenn jn die arm[e] oder an die prust helt er dich '''[119v]''' Denn nicht vest so begreyff sein rechte hand mit deiner rechtenn vnd zeuch jn also do mit fur dich vnd mit der tenncken fass in bey dem elpogenn vnd mit dem tencken fuess schreyt fur sein rechtenn vnd ruchk in also dar vber so velt er oder wenn dw in mit dem rechten arm fur dich zeuchst so val im starck mit der prust darauf So prichstu im den arm
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein arm~pruck</span>'''
 
Merck / velt er dir mit peidñ hendñ in die arm~ / vnd du im auch wider / helt er dich dan nit vest / So begreiff mit der rechtñ hant / sein rechtñ arm vorñ pey seiner hant / oder beÿ den vingerñ vnd halt in da vest / vnd mit der linckñ faß in peÿ dem rechtñ elpogñ / vnd stoß in dan vber sich / vnd peug mit der rechtñ hant sein rechtñ arm~ vber dein lincken vnd heb mit dem linckñ arm~ sei~ rechtñ vbersich So prichgst du im den arm~ oder wurfst in fur dich /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">A wrestling and an arm break</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>ark if he falls to you with both hands on the arms or into the chest if he does not then hold you fast Then grasp his right hand with your right and keep him thus before you and with the left trap him by the elbow and step with the left foot in front of his right and pull him thus over so he falls.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ain Ringen vnd ain arm~pru°ch</span>'''
 
'''[59v]''' Merck felt er dich an mit paiden henden In die arm~ oder an die prust helt er dich denn nicht vest So begreiff sein rechte hant mit deiner rechten vnd zeuch In also do mir fur dich vnd mit der lincken vass In peÿ dem elpogen vnd schreitt mit dem lincken fuess für sein rechten vnd ruck In also dar vber so felt er
 
|
 
|
 
|
 
| '''[86v] <span style="color:#cc0000;">Ain Vinger vnd ein arm pruch</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>erck / Wen er dich anfelt mit paÿdñ hãndtñ in die arm~ oder an dein prust / helt er dich dan nit vest / so begreÿff sein rechte hant mit deiner rechtn / vnd zeuch in also da mit fur dich / vnd mit der linckñ vaß in peÿ dem Elpogñ / vnd schreÿtt mit dem linckñ fur sein rechtñ / vnd ruck in also daruber /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> when you hold him before you with the right arm then fall out strongly with the chest thus you break his arm.
 
| Oder wenn dw In mit dem rechten arm~ für dich zeuchst So vall Im stack mit der prust dar auf So prichstu Im den arm~
 
|
 
|
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> wen du in mit dem rechtñ arm~ fur dich zeuchst / so fal im starck mit der prust darauff / so prichstu im den arm~ /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a wrestling</span>'''
 
Mark when he falls unto you with wrestling Then grasp the front of his right arm by the hand with your left hand and pull him to yourself on the left side and strike your left arm with strength over his right in the joint of his elbow and with your left hand break his right arm over your right and spring with the right foot behind his right and throw him over your right hip.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein ringen</span>'''
 
Merck wenn er dich an felt mit ringen So begreiff mit der lincken hant seinen rechten arm~ vorñ pey der hãt vnd ruck yn zw° dir auf dein lincke seitten vnd slach dein rechten arm~ mit sterck vber seinen rechten In das gelenck seins elpogens vnd prich mit der lincken hant sein rechten arm~ vber dein rechten vnd spring mit dem rechten fuess hinder sein rechten vnd wurf in vber dein rechte <del>hüff</del> hüf
 
|
 
| <br/>
 
Wenn er dich anfelt mit ringen so begreyff mit der tencken hannd sein rechten arm vorn bey der hand vnd ruck in zw dir auf dein tencke seytenn vnd slach dein rechtenn arm mit sterck vber sein rechtenn in das gelenck des elpogenn vnd prich mit der tencken hand sein rechten arm vber deinen rechtenn fuess vnd spring mit dem rechten fuess hinder seinen rechtenn vnnd wurff in dar vber
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein Ringen</span>'''
 
Merck / wen er dich an felt mit ringñ / so begreiff mit der linckñ hant seinen rechtñ arm~ vorñ pey der hant / vnd rück in zu dir auff dein lincke seyttñ / vnd schlag dein rechtñ arm~ mit sterck vber sein rechtn / in das gelenck seins elpogns / vnd prich mit der linckñ handt sein rechtñ arm~ vber deinen rechtñ / vnd spring mit dem rechtñ fueß hindter sein rechtñ / vnd wurff in vber dein rechte huff /
 
| '''[216r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is yet a wrestling</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you wrestle with him and come with your body near to him if he drives then with the left arm over your right shoulder around the neck Then drive out with the right arm over his left and over the the joint of his elbow and bring the left hand to help the right and punch with both hands downward and spring with the right foot in front of his left and twist yourself from him on your left side and throw him over your left hip.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist aber ein Ringen</span>'''
 
Merck wenn dw mit ym ringest vñ chumpst mit dem leib nahent an In fert er dir deñ mit dem lincken arm~ vber dein rechte achsel vmb den hals So var mit dem rechten arm~ aussen '''[60r]''' vber sein lincken vber das gelenck des elpogens vnd chüm mit der lincken hant dein° rechten zu° hilff vnd druck mit paiden henden vnder sich vnd spring mit dem rechten fuess für sein lincken vnd wendt dich von ÿm auf dein lincke seitten vnd wurff in vber dein lincke hüff <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw chumbst mit dem leyb nachet an jn fert er dir dann mit dem tencken arm[e] fur dein rechten achsel vmb den hals so var mit dem rechten arm aussen vber seinen tencken vber das gelennck des elpogenn vnd chum mit der tenncken hannt der rechten zw hilf vnd druck do mit vndersich vnd spring mit dem rechten fuess fur sein tencken vnd went dich von jm auf dein tencke seytenn so velt er
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist aber ein stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du mit im ringest / vnd kumbst mit dem leib nache~t an in / fert er dir dan mit dem linckñ arm~ / vber <del>se</del> dein rechte achsl vmb den halß / So far mit dem rechtñ arm~ auß vber sein lincken / vber das gelenck des Elpogns / vnd kum mit der linckñ handt der rechtñ zu hilff / vnd truck mit paidñ hendñ vndtersich / vnd spring mit dem rechtñ fueß fur sein linckn / vnd wen dich von im auff sein lincke seyttñ vnd wurff in vber dein lincke huff /
 
| '''[216v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a wrestling</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> if he falls with both hands to your arms and you to him if he strikes with his left arm to your right and drives with the left arm to you under your right through behind around your body then strike with the right arm strongly from above down outward to him in the joint of his left elbow and step with the right foot in front of his left and twist yourself from him and sling him to the left side.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein ringen</span>'''
 
Merck feltt er dir mit paiden henden in die arm~ vnd dw Im wider Slecht er dir denn mit seinem lincken arm~ auff deinen rechten vnd vert dir mit dem lincken vnder deinem rechten durch hinden vmb den leib So slach mit dem rechten arm~ starck von oben nÿder yn aus wendig In das gelenck seines lincken elpogen vnd schreit mit dem rechten fuess für sein lincken vnd wendt dich von ÿm vnd schlëwder In auff dein lincke seitten <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir felt mit paidenn hennden jn denn arm vnd fert dir domit durch hinden vmb denn leyb so schlach mit dem rechten arm starck von oben nyder jn das gelennck seins tencken elpogenn vnd schreyt mit dem rechtenn fuess fur sein denncken vnnd wennd dich von jm
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein ringen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> felt er dir mit paidñ hendñ in dye arm~ / vnd thu im wider / schlecht er dir denn mit seine~ linckñ arm~ auß deine~ rechten '''[87r]''' vnd fert dir mit dem linckñ vndter deine~ rechtñ durch hynden vmb den leib So schlag mit dem rechte~ Arm~ starck võ oben nÿder im auswendig in das gelenck seines linckñ Elpogens / vnd schreit mit dem rechtñ fueß / fur sein linckñ / vnd went dich von im / vnd schleuder dich auff dei~ lincke seÿt
 
| '''[217r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| rowspan="2" | [[File:MS Germ.Quart.2020 217v.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">A wrestling and a murder thrust</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you have gripped him by the arms and he then has set a foot forward and stands it straight Then thrust one foot to his same knee Or kick to his testes and wait to see that he does not grab the same foot with which you kicked.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein ringen vnd ein mort stos</span>'''
 
Merck wenn dw ÿn hast gefast pey den armen vnd er dich wider hat er denn ein fues vor gesetzt vnd helt den gestrackt So stos ÿm mit einem fuess auf das selbig knÿe Oder stos ÿn zw den hoden vnd wart das er dir den selbigen fues nicht begreiff do dw ÿm mit zu° stöst
 
|
 
| <br/>
 
wen dw jn hast geuast bey dem arm vnd er dich wider hat er denn einen fues fur geseczt vnnd helt denn gerachkt so stoss mit einem fuess auf das selbig knie vder stos in zw denn hodenn vnd wart das er dir denn fuess nit begreyff da mit dw im zue stost
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ain ringen vnd ein mort stoß</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du in hast gefast beÿ den arme~ / vnd er dich wider / hat er dan ein fuß fur gesetzt vnd helt den starck / so stoß in mit eine~ fueß auff das selbig knÿe / Oder stos in zu den hodñ / vnd wart das er dir den selbñ fuß nit begreiff / da du in mit stõß
 
| '''[217v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> when you set one foot forward then budge the knee ahead of you. Thus he will not want to injure the knee with the kick.
 
| Oder wenn dw einen fues vor setzt So '''[60v]''' peug das knÿe fur dich So mag er dir mit dem stoss zw dem knÿe nicht geschaden <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| oder wenn dw ein fues vor seczt so peug das knye fur dich so mag er dir mit dem stoss zw dem chnye nit geschadenn vnd das merck gar eben
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> wen du ein fuß fur setzt / so peug das knÿe fur dich / so mag er dir mit dem stos nitt geschadñ
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a wrestling</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you will grab him with wrestling and he then grabs you to wrestle with extended fingers or an open hand and does not hold you fast Then see if you can grasp between both his fingers and then break them upward and wrench them before him in a ring so that you force him to the side and thus to great advantage.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein ringen</span>'''
 
Merck wenn dw mit ÿm ringen wild greifft d er denn nach dir mit gerackten fingerñ oder mit offen henden oder begreifft dich mit ringen vnd helt dich nicht fest So wart ob dw In peÿ einem vinger begreiffen magst vnd prich ym den vber sich vnd für In do mit zu° kraiß do mit gewingstu Im auch die seitt an vnd sünst ander gross vortail <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw mit im ringen wild greyft er denn nach dir mit aufgedonen oder mit gerechten fingernn oder begreyft dich mit ringen vnd helt dich vest so wart dw ob dw jn mit einem finger begreyffen mugst vnd prich im den vbersich vnd fuer in do mit zw dem kraiss da mit gewingst dw jm auch die seyt ann vnnd sunnst vortail vil
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ain Ringen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du mit im ringñ wild / greyfft er dan nach dir mit geracktñ vingern / oder mit offen hendñ / Oder begreift dich mit ringñ vnd helt dich nit vest / wart ob du inn pey seinen vingerñ begreÿffen magst / vnd pruch im dye vbersich / vnd fuer in da mit zu dem krayß / do mit gewinst du im die seÿtt ab / vnd sunst ander grosse vortail /
 
| '''[218r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is an arm break</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> if you throw him down and he falls onto his belly and pull his arm from him then soon knock him with your knee on the joint of his arm and hold the same arm forward with your hand and pull it up upward Thus you break his arm.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein arm~pru°ch</span>'''
 
Merck würfstu In nider vnd er velt auf den pauch vnd reckt sein arm~ von ÿm So knÿe ym pald mit einem knÿe auff einen arm~ in sein gelenck des elpogens vnd begreif ym den selbigen arm~ vorñ mit deiner hant vnd ruck do mit über sich So prichstu ÿm den arm~ <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw in nyder wurffst vnnd er felt auf d seinen pauch vnd reckt den arm von jm vnnd knye ym pald mit einem chnye auf seinen arm jn dem glenck des elpogenns vnd begreyff jm den selbigenn arm vorn mit einer hannt vnnd ruck do mit vbersich so pricht er
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein arm~ pruch</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wirfstu in nÿder / vnd er felt auff den pauch / vnd reckt sein arm~ von im / So knye im pald mit aine~ knye auff einen arm~ In sein gelenck des Elpogens / vnd begreif im den selbigñ arm~ vorñ mit einer hant / vnd ruck damit vbersich / so prichst du im den arm~
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">A hold down and an arm break</span>'''
 
Mark if you throw him down and he falls onto his belly Then soon sit on his back and grip him by an arm and wrench it onto his back and hold it fast with one hand Thus he can not come to get up.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein vnderhalden vnd ein arm~pru°ch</span>'''
 
Merck würfstu In nÿder vnd er velt auf den pauch So sitz pald hinden auf ÿn vñ begreiff yn peÿ einem arm~ vnd zeuch Im den auf seinen ruck vnd halt den fest mit einer hant So kan er nicht auff kömen
 
|
 
| <br/>
 
[W]yrfst dw jn nyder vnd felt auf seinen pauch so sicz pald auf in vnnd begreyff in bey einem arm vnd zuck in den auf seinem ruck vnnd halt den vest mit einer hant so chan er nit auf chomen
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein vndter haldñ / vnd arm pruch</span>'''
 
Merck / wirfst du in nyder vnd er felt auf den pauch / so sitz pald hindñ auff in / vnd begreyff in pey eine~ arm~ / vnd zeuch im den hindtñ auf sein ruck / vnd halt den vest mit ainer hant / so kan '''[87v]''' Er nicht auff kumen
 
| '''[219r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if you would break the arm that you are holding with the one hand then with the other hand raise that arm's elbow well upward thus you break his arm.
 
| Oder wiltu Im den arm~ prechñ den dw Im heldest mit der ain hant So heb mit der anderñ hant den selbigen elpogen vast vbersich So prichstu ym '''[61r]''' den arm~ <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| oder wild dw im den arm prechenn den dw im heldest mit der ainen hannt so heb mit der ander[e]n hannt den elpogenn vber sich so prichst dw jm denn arm
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> wild du im den arm~ prechen den du im heltest mit der hant / so heb mit der andern hant den selben elpogñ vast õber sich / so prichst du im den arm~ /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">A good hold down</span>
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> if you throw him down and he falls onto his belly Then sit down on his back near his shoulders and wrench his right arm over your right leg over your thigh and wrench his left arm over your left thigh Thus he can not come up and so must die under you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ain gu°t vnderhalden</span>
 
Merck wurfstu ÿn nÿder vnd er velt auf den pauch So sitz grittling hinden auf ÿn nahent zw seinen schultterñ vnd zeuch ym sein rechten arm~ vber dein rechts pain vber dein diech vnd sein lincken arm~ zeuch vber dein lincks diech So mag er nicht auf chömen vnd mues also vnder dir sterben <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wurffs dw in nyder vnd er felt nyder auf denn ruck so val im mit dem leyb die twier vber sein anntlucz vnd fass in bey dem hals vnden einen arm vnd halt in also vast vnd mit der anndern hannt ruck jm die hannd aus da mit er sich behelffenn wil so mag er nit auf chumen
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein guet vndterhaldtn /</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wirfst du in vnd er felt auff den pauch / so sitz gryttling hyndñ auff in nahe~t zu seine~ schu°ltern / vnd zeuch im sein rechtñ arm~ / vber dein rechts pain vber dein diech / vnd sein linckñ arm~ zeuch vber <del>sein</del><sup>dein</sup> lincks <del>pain</del> diech / so mag er nicht auff nit auf kumen / vnd must also vndter dir sterbñ /
 
| '''[219v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a hold down</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> if you throw him down and he falls on his back then let your body fall with the midsection over his face and trap his neck under one arm and thus hold him fast and pull his arm out with the other hand the one with which he wants to help himself So he won't come out and work with the dagger.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein vnderhalden</span>'''
 
Merck würfstu In nÿder vnd er velt auf den ruck So val ÿm mit dem leib die twirch vber sein antlütz vnd vass yn peÿ dem hals vnder einen arm~ vnd halt In also vest vnd mit der anderñ hant ruck ym den arm~ aus Do mit er sich behelffen wil So mag er nicht auf chömen vnd arbait mit dem degen <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein vndter haldñ</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wirfstu in / vnd Er felt auff den ruck / so vall im mit de~ leib dye twierch vber sin antlu°tz / vndd faß in pey dem hals vndter dein rechtñ arm~ / so ist er geplent / vnd halt in also vest / vnd mit welcher hant er den nach dir greyft / so stich in mit de~ tegen zu der ploß des dawmesdenners / vnd arbait fur paß mit dem tegen / do in am bestñ gewiñen magst /
 
| '''[220r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on how to resort to the weapon and how one shall work with the points to the openings</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">With all weapons<br/>turn the point to the openings</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis:</span> mark this is a lesson that with all weapons you resort to in combat against an armoured man you attack with the point when you would best win the openings and you should know to seek the openings rightly with the point and there are four points with three weapons the first weapon is the lance and it has one point the second weapon is the dagger which also has one point and third is the sword which has two points one point is the tip the other is the pommel and all about how you work with the points you will find described from end to end in the lessons.
 
| <span style="color:#cc0000;">Das Ist der text vnd die glos von der wer die zw° dem kampf gehört vnd wie man mit den örterñ arbaitten solt zw° den plössen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">In aller were<br/>den ort gegen der plöss kere</span>
 
 
Glosa merck das ist ein ler das du mit aller wer die <del>dw</del> zw dem champf gehört dem gewappentm~ mann den ort nindert solt ansetzen wenn zu° der plöss do er zwm pesten zu° gewinne~ ist '''[61v]''' vnd die plössen soltu mit dem ort recht wissen zw° f suechen wenn es sein dreÿ were die haben vier örter Die erst were das ist die glefen die hat einen ort Die ander were das ist der degen der hat auch einen ort Die dritt were das ist das swert daz hat zwen örtter Der ain ort ist der spitz der ander der knopf vnd wie du mit den orterñ arbaitten solt das vindestu alles in der glosen geschriben von end zu° endt
 
|
 
| '''Der text vonn der wer die zw dem chambp gehort'''<br/><br/><br/>
 
 
Jn all[er] ler<br/>dein art geg[e]n der plos ker
 
 
jst das dw mit aller wer die zw dem champf fechten gehort wissen solt mit denn ortter[e]n an dem gewapnetem man die ploss recht '''[120r]''' Zesuechen wenn es sein drey wer die habenn vier orter die erst yst die glaffenn die ander der tegenn der hat einen ort die trit das swert das hat zwai orter das ist der spicz vnd der chnopf vnd wie dw mit denn ortern arbaiten sold das findest dw
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text von den wern die zu dem kampf gehõrn</span>'''
 
 
 
<span style="color:#cc0000;">In aller lerr /<br/>dein ort gegen der ploß ker /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> Das ist ein ler° / das du mit aller werr die zu dem kampf gehõrt dem gewappete~ man / dein ort nyndert solst an setzñ / dan zu der plõß / do er am pestñ zu gewiñen ist / dan es sind dreÿ werr / die haben vier õrter / Dye erst werr ist die gleffñ / die hat ein ort / Dye ander werr das ist der tegen / der hat auch ein ort / Dye dritt wer° das ist das schwert / das hat zawy õrtter / das ein ort das ist der spitz / das ander d° knopf / vnd wie du mit denn õrtern a°baÿttn solst zu den plõsn dz vindest du als gesch...
 
| '''[220v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[221r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Here mark well that this is the text and analysis on how one fights in combat with the sword from four guards</span>'''
 
 
<span style="color:#cc0000;">Where one in defense<br/>draws the sword visibly to him<br/>That one shall strongly<br/>defend right mark well</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis:</span> mark this is a lesson where both have shot the lance and shall fence with the swords Then before all else you shall know the four guards with the shortened sword from which you shall always stab strongly to the face If he stabs then at the same time as you or displaces Then stay strong on his sword with the point in front of his face or his chest and mark if he is weak or strong at the sword if he is strong then deploy the play against strength or if he is weak then deploy instead what you have learned for weakness, as taught in the plays one deploys from the four.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck gar eben Das ist der text vnd die glos wie man sol vechten mit dem swert gegen swert zw° champff aus vier hu°ten</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wo man von schaiden <br/>Swert zücken sicht von ÿn paiden <br/>So sol man stercken <br/>die schu°tten recht eben merckest</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> merck das ist ein ler ob ir paide die glefen vorschossen hiet vnd solt fechten mit den swerten So soltu vor allen sachen wissen die vier hu°ten mit dem kurtzen swert Dar aus soltu Im albeg starck zw dem gesicht stechen Sticht er denn mit dir geleich ein oder vorsetzt So pleib ÿm starck am swert mit dem ort vor dem gesicht oder vor der prust vnd merck eben ob er waich oder hert am swert ist Ist er er starck so treib die stück die gegen der sterck gehorent oder ist er waich So treib aber was dw zw der swech gehört als dir In den stucken die man auss den vier [62r] hu°ten treibt hernach verklert wird ~
 
|
 
| '''Hie hebt sich an die chunst zechampf fechtn mit/swert dem// gegen swertt'''
 
 
Wo man von schaiden <br/>swert zucken sicht vonn jn paidenn <br/>so sol man streckenn <br/>die schutt[e]n recht eben merckest
 
 
glosa Nu merck ob ir paid die glaffenn verschossenn hiett vnnd wolt fechten mit denn swert[e]n so sold dw vor allenn dingen wissenn die vier hueten mit dem churczen sneyd dar aus sold dw im albeg zw dem gesicht starck zw stechenn stichtt er denn mit dir geleychem oder verseczt so pleyb starck am swert jm mit dem ortt vor dem gesicht oder der prust so merchk ob er starck oder swach am swert sey jst er starck so treyb die stuck die zw der sterck gehorn yst er swach so treyb auch was zw der swech gehortt
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck gar ebñ / das ist der text vnd dye gloß wie man sol vechtñ mit dem swert gegñ schwert zw dem kampf auß den vier hu°ettñ</span>'''
 
'''[88r]''' <span style="color:#cc0000;">Wo man võ schaiden <br/>schwert zucken sicht von in paÿden / <br/>So sol man stercken <br/>dye schuttñ recht ebñ merckñ</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> merck das ist ein ler° / Ob yr payde dye gleffen verschossen habt / vnd solt vechtñ mit den swertrñ So solt du vor allen sachen / wissen die vier huettñ mit dem kurtzen swert / darauß solt du im alweg starck zu stechñ / sticht er dan mit dir geleich ein / oder versetzt / so pleib im starck am swert / vorn pey dem gesicht mit dem ortt / Oder vor der prust / Vnd merck ebñ ob er waich oder hert am schwert ist / Ist Er starck / so treib die stuck die zu der sterck gehõrñ / Oder ist er weich / so treib waß zu der schwech gehõrt / als du dan in den stückñ gelert wirst /
 
| <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[221v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here the first guard with the shortened sword in combat with its plays and your placement</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> this is the first guard for combat and place yourself in it thus Stand with the left foot forward and hold your sword with the right hand on the grip and with the left hand in the middle of the blade and hold it near your right side over your head and let the point hang toward his face.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hye merck die erst hu°t mit dem kurtzñ swert zw champf mit Irñ stucken vñ ir° schickung</span>'''
 
Merck das ist die erst hu°t zw champf Do schick dich also mit Stee mit dem lincken füess vor vnd halt dein swert mit der rechten hant peÿ der hanthab vnd mit der lincken greif mitten in die klingen vnd hald es neben deiner rechten seitten vber dem haubt vnd las Im den ort hangen gegen dem gesicht ~
 
|
 
| '''Der erst huet zw champf mit jrn stuckenn'''
 
 
Halt dein swert mit der rechtenn hannd bey der hannd hab vnd mit der tencken greyff mitten in die chlingen vnd halt es zw der rechtenn seytenn vber dem haubt und lass den ort vndersich hanngen dem man gegen dem gesicht vnd das der tenck fuess vor ste
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hye merck die Erst huet mit dem kurtzñ swert zum kampf</span>'''
 
 
<span style="color:#cc0000;">Merck</span> in die Erst huet zum kampf / schick dich also / Ste mit dem lincken fueß vor / vnd halt dein swert mit der rechtñ hant peÿ der hanthab / vnd mit der lincken greÿff mÿtten in die klingñ / vnd halt es nebñ deiner rechtñ seÿttñ vber dein haupt / vnd laß im dein ort hangñ gegen dem gesicht /
 
| <br/>
 
'''[222r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark the first play</span>'''
 
When you stand in the high guard if he stands against you in the low guard and will stab low to you, you should not defend or displace but stab to his face Or attack him high so that he can't reach you below as all high attacks counter and defeat the low ones.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck das erst stuck</span>'''
 
Wenn dw stest in der oberñ hu°t Stet er denn gegen dir In der vnderñ hu°t vnd wil dir vnden zw stechen das solt ÿm nicht werñ noch vorsetzen sunder stich Im zw dem gesicht Oder setz ym oben an so mag er dich vnden nicht erlangen wenn alle öberñ an setzen prechen vnd ledigen die vnderñ
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der obern huet stet er denn gegn dir jn der vnder[e]n vnd wil dir vnden zue stechenn da sold dw im nit wern noch verseczenn sunder stich im zue dem gesicht oder secz im vnden an so kann er dich vnden nit gewinnen wann alle ebrew obern an seczen prechenn vnd ledigenn die vnder[e]nn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist das erst stuck /</span>'''
 
Wen du stest in der obern huet / stet er dan gegen dir in der vndtern / vnd wil dir vndtñ zu stechen / Sunder stich inn zu dem gesicht / oder setz im oben an / so mag er dich vndtñ nit erlangñ / Wan all õberr ansetzen prechen vnd ledigñ dye vnddterñ /
 
| '''[222v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or if he stabs you high</span> be it to the face or elsewhere, you shall defend from this so that he does not outreach you with the attack.
 
| Oder sticht er dir oben zw° Es seÿ zw dem gesicht oder wo es seÿ das soltu ÿm weren Dor vmb das er dich oben nicht vber leng mit ansetzen
 
|
 
| oder sticht er dir oben zue es sey zu dem gesicht oder wo es sey das sold dw jm wern als her nach bechlart wird dar vmb das er dich obenn nit vborleng mit ann seczenn
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder sticht er dir oben zu /</span> das ist zu dem gesicht / oder wo es seÿ / das solt du im werñ / daru~b das er dich oben nit vber leng mit an setzen
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:MS Germ.Quart.2020 223r.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet one play</span>'''
 
Mark when you stand in the high guard and he stabs low to you Then stab from above down between his sword and his forward hand and push the pommel to the ground and wind your point on his sword's blade through below his sword and attack him to his right side.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der öberñ hu°t sticht er dir dann vnden zw° So stich von oben nÿden durch zwischen dem swert vnd seiner vor gesatzten hant vnd druck den knopf zw der erden vnd windt deinen '''[62v]''' ort an seiner swertz klingen vnden durch sein swert vnd setz ÿm an zw seiner rechtñ seitten
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der obern huet sticht er dir denn oben zue so stich ebenn nydenn durch zwischenn dem swert vnd seiner vorgesecztenn hand vnd druck den chnopf zw der erdn vnd wind im deinen ortt an sein swercz klingen vndenn durch vnnd secz im an zw seiner rechtenn seytenn
 
|
 
|
 
| '''[223r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet one play</span>'''
 
Mark when you stand in the high guard Then stab him cunningly to the face if he displaces with the sword in front of your left hand and stays with the point at your face and would attack you then with the left hand grab his sword by the point and hold it fast, and with the right hand stab with force to his testes,
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der oberñ hu°t So stich Im dar aus kundlich zw dem gesichtt Vor setzt er mit dem swert für seiner lincken hant vnd beleibt dir mit dem ort vor dem gesicht vnd wil dir an setzen So begreiff mit der lincken hant seins swertz peÿ dem ort vnd halt es vest vnd stich In mit der rechten hant mit macht zw den hoden
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der obern huet so stich jm denn aus chunstlich zw dem gesicht verseczt er mit dem swert von seiner tencken hannd vnd pleybt dir mit dem ortt vor dem gesicht vnd wil dir an seczen so begreyff mit der tenncken hannd sein swertt bey dem ortt vnd halt es vest vnd stich ym mit der rechtenn hannd mit macht jn die hodenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck aber ein stuck</span>'''
 
Wen du stest in der oberñ hut / so stich im dar auß kundlich zu dem gesicht / versetzt er mit dem schwert <del>mit</del> fur sein linck '''[88v]''' hant / vnd peleibt dir mit dem <del>vorn</del> ortt vorn an dem gesicht / vnd wil dir ansetzñ / so begreyff mit der linckñ hant sein swert pey dem ortt vnd halt es vest / vnd stich in mit der rechtñ hant mit macht zu den hodn /
 
| '''[223v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">if he pulls his sword</span> strongly back to himself and will wrench it out of your hand then suddenly let the sword go back As he thus opens a side, with the left hand grip the middle of the sword's blade again and follow after him to the same side with an attack or wrestling.
 
| <span style="color:#cc0000;">Zuckt er denn sein swert</span> vast an sich vnd wil dir das aus der hant rucken So lass ym das swert vrbrigen varñ So emplöst er die seitten mit dem begreif dein swert pald wider mit der lincken hant mitten in der klingen vnd volg ÿm nach zw der selbigen seitten mit an setzen oder mit ringen
 
|
 
| zuckt er denn sein swert vast an sich vnd wil dir das aus der hanndt reyssen so lass das swert vbaring farn so enplesst er die seytenn mit dem begreyff dein swertt pald mit der tenckenn hannd mitten in der chlingen und volg jm nach zw der selbigenn seytenn mit anseczenn oder mit ringenn
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Kzuckt er dan sein schwert</span> vast an in / vnd wil dir das auß der hendt <del>schlagñ</del> ruckn / so laß im das swert verpringen varñ / so plõst er dye seyttñ: mit dem begreÿff dein schwert pald wider mit der linckñ hant mitten in der klingñ vnd volg im nach zu der selbigen seyttñ mit ansetzñ od° mit ringen
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:MS Germ.Quart.2020 224v.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is yet one play</span>'''
 
Mark when you stand in the high guard then stab out to his face If he displaces the stab and punches your point to your left side then spring with the right foot behind his left then drive the pommel ahead over his right shoulder around his neck and pull him over your right knee with it.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist aber ein stück</span>'''
 
Merck wenn dw stest In der oberñ hu°t so stich ÿm dar aus zu° dem gesicht Vorsetzt er den stich vnd druckt dir den ort auff dein lincke seitten So spring mit dem rechten fuess hinder seinen lincken vnd var Im mit dem knopf vorñ vber sein rechte achsel vmb den hals vnd ruck ÿn do mit vber sein rechtzs knÿe ~
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der ober[e]nn huet so stich im aus zw dem gesicht verseczt er den stich vnnd druckt denn ort auf dein rechte seytenn so spring mit dem rechten hinder seinen denncken vnd far im mit dem chnopf vornn vber sein rechte achsel vmb denn hals vnnd ruchk jn da mit vber dein rechtes chnye
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist aber ein stuck</span>'''
 
Merck / wen du stest in der obern huet / so stich in darauß / versetzt er den stich / vnd truckt dir dein ort auff dein lincke seÿtñ / so spring mit dem rechtñ fuß hindter sein lincken / vnd var im mit dem knopf vorn vber sein rechte achsl / vmb den hals vnd ruck in damit vber dein rechtz knye etc
 
| '''[224v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
| [[File:MS Germ.Quart.2020 225r.jpg|250px|center]]
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The first counter against the play</span>'''
 
When he drives the pommel around your neck over your right shoulder Then let your sword drop and grasp his right hand with your right and with the left hand trap him by his right elbow and spring with the left foot to his right and deploy the arm breaking or pull him over the left leg.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Der erst pruch d wider das stuck</span>'''
 
Wenn er dir mit dem knopf vmb den hals [63r] vert vber dein rechte achsel So lass dein swert vallen vnd begreiff mit der rechten hannt sein rechte vnd mit der lincken fass In peÿ dem rechten elpogen vnd spring mit dem lincken fuess sein rechte vnd treib den arm~ pruch oder ruck in vber das linck pain
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir mit dem chnopf vmb denn hals fert so lass dein swert vallenn vnnd begreyff mit deiner rechtenn hannd sein rechte vnnd mit der tennckenn fass in mit dem rechtenn elpogenn vnd spring mit dem tencken fuess hinder sein rechten vnd vnd (sic) treyb denn armpruch vnnd wurff in da vber denn fuess
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Der Erst pruch wider das stuck</span>'''
 
Wen er dir mit dem knopf vmb den hals vert vber dein rechte achsl / so laß dein swert fallñ / vnd begreiff mit der rechten hant sein rechte hant / vnd mit der linckñ faß in pey dem rechten Elpogñ • vnd spring mit dem lincken fu~ß / fur sein rechten / vnd treib den arm~ pruch / oder ruck in vber das linck pain
 
| '''[225r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">A counter against the break</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when he would drive the pommel around your neck Then grasp his right elbow with your left hand and with it thrust him from yourself and with the right hand stab behind him to the back.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein prüch wider den prüch</span>'''
 
Merck wenn er dir mit dem knopf vmb den hals varen wil So begreiff mit der lincken hant sein rechten elpogen vnd stos in do mit von dir vnd mit der rechten stich In mit macht hinden zw dem ruck
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir mit dem chnopf vmb denn hals fert so begreyff mit der tenncken hand sein rechtenn elpogenn vnd stos in do mit von dir vnd mit der rechtenn stich in mit macht hindenn zw dem ruchk
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein pruch wider den pruch</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck</span> wen Er dir mit dem knopf vmb den hals varen wil / so pegreif mit der lincken hant sein rechtn elpogñ / vnd stoß In da mit von dir / vnd mit der rechtñ stich in mit macht hindten zu dem rück /
 
| '''[225v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark a good counter</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark w</span>hen he has driven the pommel over your right shoulder and around your neck Then grasp up from below with your left hand between both his arms and grab his right arm with it and hold fast and twist yourself from him around to your right side and throw him over your left hip.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck einen gu°ten pruch</span>'''
 
Merck wenn er dir mit dem knopf vber dein rechte achsel vmb den hals gefarñ ist So begreif mit der lincken hant von vnden auf zwischen seinen paiden arm~ vnd begreiff ym do mit sein rechtñ arm~ vnd haltt fest vnd wendt dich von ÿm vmb auf dein rechte seitten vnd würff In vber dein lincke hüff
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir mit dem chnopf vmb denn hals fert so far mit der tencken hant von vnden auf zwischenn seinen paiden armen vnd begreyff jm domit seinen rechtenn arm vnd went dich vmb auf dein rechte seytenn vnd wurff in vber dein tenncke huff
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck Ein gutter pruch</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">W</span>en er dir mit dem knopf vber dein rechte achsel vmb den halß gefarn ist / So greiff mit der linckñ hant von vndtñ auff zwischen seinen paidñ armen vnd begreiff im damit '''[89r]''' seinen rechtñ arm~ / vnd halt vest / vnd went dich von im auff dein rechte seÿttñ / vnd wurff in vber dein lincke huff /
 
| '''[226r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a counter</span>'''
 
When he would drive the pommel around your neck Then grasp with the left hand behind his right by the handle of his sword or by the pommel and push it downward and with your sword attack him where you will.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein pru°ch</span>'''
 
Wenn er dir mit dem knopf vmb den hals varen wil So begreiff mit der lincken hant hinder seiner rechten sein swert peÿ der hanthab oder peÿ dem knopf vnd druck das vndersich vnd setz ÿm mit deinem swert an wo dw wild
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir mit dem chnopf vmb denn hals varn wil so begreyff mit der tencken hannd hinder seiner rechten sein swert bey dem gepint oder bey dem chnopf vnd vnd (sic) ruck das hindersich vnd secz im mit der fert ann wo dw wild
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein pruch</span>'''
 
Wen er dir mit dem knopf vmb den hals varn wil / so begreiff mit der lincken hant hindter seiner rechten sein swert peÿ der hant hab • oder peÿ dem knopf / vnd ruck das <del>h</del> vndter sich / vnd setz im mit deinem swert an • wo du wilt
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> drive your pommel through under his right arm forward over his right hand and pull his hand upward with the pommel and attack him.
 
| Oder var ÿm mit deinem knopf vnder seinem rechtñ arm~ '''[63v]''' durch vorñ vber sein rechte hant vnd ruck ym mit dem knopf die hant vndersich vnd setz ÿm an ~
 
|
 
| '''[120v]''' wenn er dir mit dem chnopf chnopf (sic) vmb denn hals varnn wil so far im mit deinem[m] chnopf vnder sein rechten arm durch vorn vber sein rechte hannd vnd ruck ym mit dem chnopf die hannd vnder sich vnnd secz ann
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> var im mit deinem knopf vndter sein rechtñ arm dürch vorñ vber sein rechte hant • vnd ruck im mit dem knopf dye hant vndt° sich vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a play from the high guard</span>'''
 
Mark when you stab to his face from the high guard If he drops his left hand between both your hands to the middle of your sword's blade Then drive him with the pommel as you will below the (crossed) or above over his left hand and wrench with it to your right side and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck aus er öberñ hu°t</span>'''
 
Merck wenn dw Im aus der oberñ hu°t zu° dem gesicht stichst Velt er dir denn mit der lincken hant zwischen deinen paiden henden mitten in dein swertz klingen So var ÿm mit dem knopf wie dw wild vnden <del>der</del> oder oben vber sein lincke hant vnd reiß do mit auf dein rechte seitten vnd setz Im an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw im aus der obern huet zw stichst felt er dir dann mit der tenncken hand zwischenn deinen paiden hennden mitten in dem swert so val im mit dem chno pf wie dw wild vndenn oder obenn vber sein tenncke hand vnd reis do mit auf dy recht seytenn vnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck auß der obern hütt</span>'''
 
Merck / wen du im auß der obern hut zu dem gesicht stichst velt er dir mit der linckñ hant zwischñ deine~ paidñ hendñ mitten in dein swert klingen / so far im mit dem knopf (wie du wild) vndten oder oben õber sein lincke hant / vnd reyß damit auff dein rechte seyttñ / vnd setz im an /
 
| '''[227r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Mark How to strike from the high guard</span> is described in the plays found above. There it says You must guard the forward foot in striking.
 
| <span style="color:#cc0000;">Merck</span> wie dw aus der oberñ hu°t mit dem knopf slahen solt das vindestu da hinden geschriben in dem stuck Das da spricht Des voderñ fuess mit slegen dw hutten müest
 
|
 
| vnd wie dw aus der ober[e]n huet mit dem chnopf slachen solt das findst her nach geschribenn jn dem stuck das da spricht des voder[e]n fuess mit slegenn dw wartenn muest
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Merck / wie du auß der obern hu~t mit dem knopf</span> schlagen solt / das vindest du da hindtñ geschribñ • In dem stuck das da spricht / Des vodern fuß mit schlegñ du huttñ mu~st •
 
| '''[227v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here this is the second guard with the shortened sword with its plays and its placement in the fight</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">T</span>his is the second guard in the fight and you place yourself in it thus Stand with the left foot forward and hold your sword with your right hand on the handle and with the left grip the middle of the blade and hold it near your right side downward with the pommel against your right knee so that the point stands up toward the man's face or chest.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das ist die ander hu°t mit dem kurtzen swert zw champf mit irñ stuckñ vnd ir° schickung</span>'''
 
Das ist die ander hu°t zw champf do schick dich also mit Ste mit dem lincken fuess vor vnd halt dein swert mit der rechten hant peÿ der hanthab vnd mit der lincken greif mitten in die klingen vnd halt es neben deiner rechtñ seitten vndersich mit dem knopf gegen deinem rechten knÿe vnd das der ort vbersich ste dem mann gegen dem gesicht oder der prust
 
|
 
| '''Merck die ander huett zw champf'''
 
<br/>[D]as ist die ander huet mit dem churczenn swert zw champf da schick dich also mit ste mit dem tencken fuess vor vnd halt dein swert mit der rechtenn hand pey der hand hab vnd mit dein tenckenn greyff mit[e]n in die chlingen vnd halt es neb[e]n deiner rechtn seytenn vndersich mit dem chnopf nachet bey dem chnye vnnd das der ortt vber sich ste genn dem man gegenn dem gesicht oder der prusst
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das ist dye ander hu~t mit dem kurtzen schwert zu dem kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">D</span>as ist dye ander hut zu dem kampf / do schick dich also / Ste mit dem lincken fuß vor / vnd halt dein schwert mit der rechten hant bey der hanthab / vnd mit der linckñ hant greif mitten in die klingen / vnd halt es neben deiner rechtñ seÿttñ vndter sich mit dem knopf / gegen deinem rechten knye / vnd das das ort õbersich ste de~ man gege~ dem gesicht oder prüst •
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the first play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">When</span> you stand in the low guard If he stands against you in the high guard and stabs to your face or will attack you high Then stab to his forward hand to the opening of the gauntlet Or set the point under his left shoulder in the opening.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist das erst stuck</span>'''
 
Wenn dw stest in der vnderñ hu°t Stet er denn gegen dir in der oberñ vnd sticht dir zw dem gesicht oder wil dir oben an '''[64r]''' setzen So stich ym zw seiner vor gesatzten hant zw der plöss des tenärs Oder setz ÿm den ort vnder sein lincks vchsen in die plöss
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der vndern huet stet er gegenn dir in der obernn huet vnd sticht dir zu dem gesicht oder wil dir obenn an seczen so stich jm zw seiner vor gesecztenn hannd zw der ploss des teners oder secz im denn ortt vnder sein denncks üechsenn jn die ploss
 
|
 
| '''[89v] <span style="color:#cc0000;">Das ist das erst stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen /</span> du stest in der vndtern hut / stet er gegen dir in der obern / vnd sticht dir zu dem gesicht / oder wil dir oben an setzen / So stich im zu seiner furgesetztn handt zu der ploß des tener°s / Oder setz im dei~ ort vndter sein lincks vchsen in die plõß /
 
| '''[228r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The second play</span>'''
 
Mark when you stand in the low guard and he will attack you high from the high guard Then with the left hand grasp his sword by the point and with the right twist your sword up with the hilt on your chest and thus attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das annder Stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der vnder hu°t vñ er in der öberñ wil er dir denn oben an setzen So begreiff mit der lincken hannt sein swert pey dem ort vnd mit der rechten wind dein swert mit dem gehültz an dein prüst vnd setz am also an ~
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der vndern huet vnd er in der obernn wil er dir denn oben an seczenn so begreyff so begreyff (sic) mit der her lencken hand sein swert pey dem ortt vnd mit der rechtenn wind dein swert mit dem gehilcz an die prust vnd secz im also an
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ander stuck</span>'''
 
Merck / wen du stest in der vndterñ hut / vnd er in der oberñ / wil er dir dan oben ansetzen / So pegreif mit der lincken sein swert peÿ dem ort / vnd mit deiner rechtñ wind dein schwert mit dem gehultz an dein prust / vnd setz im also an
 
| '''[228v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The third play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you stand in the low guard Then stab him freely to the face If he then stabs at the same time as you then grasp his left hand with your left and with the right trap him by the left elbow and try the arm break.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das dritt stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der vnderñ hu°t So stich ÿm freÿleich dar aus zw dem gesicht Sticht er denn mit dir geleich ein so begreiff sein lincke hant mit deiner lincken vnd mit der rechten vass yn peÿ dem lincken elpogen vnd treib den arm~ pru°ch
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest vnder der vndernn huet so stich in freleich dar aus von vnden auf zw dem gesicht sticht er dann mit dir geleich so begreyff im sein tencke hannt mit deiner tennckenn vnnd treyb denn armpruch
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das dritt stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du stest in der vndtern hut / so stich im frõlich dar auß zu dem gesicht / sticht er den mit dir geleich / so begreif sein lincke hant mit deiner lincken / vnd mit der rechtñ faß in peÿ dem lincken elpogñ / vnd treib den arm~ pruch /
 
| '''[229r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Counter it thus</span>'''
 
When one grabs your left hand with his left Then drive the forward part of your sword ahead over his left hand and push below with it and attack him.
 
| <span style="color:#cc0000;">Also prich das</span>
 
wenn dir einer begreiff dein lincke hant mit seiner lincken So var ÿm mit dem voderñ tail deins swertz voren vber sein lincke hant vnd druck do mit vndersich vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dür ainer begreyft dein tencke hannd mit seiner tencken so far im mit dem vodernn tayl deines swercz vorn vber sein dencke hannd vnd reys domit vnder sich vnd secz im an
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Also prich das /</span>
 
Wen dir einer pegreifft dein lincke hãt mit seiner lincken / So far im mit dem voderñ tail deins schwertz vorñ vndter sein lincke hant / vnd truck da mit vndtersich / vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> when you push his hand down with the sword Then drive the pommel over his right shoulder and throw him over your right knee.
 
| Oder wenn dw Im sein hant mit dem swert nyder druckst So var ÿm mit dem knopf vber sein rechte achsel vnd wurf ÿn vber dein rechtz knÿe
 
|
 
| oder far im mit dem chnopf vmb denn hals vnd wurff in
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> Wen du im sein <del>swert</del> hant mit dem schwert nÿder truckest / so far im mit dem knopf vndter sein rechte achsel / vnd wurff in <del>vnd</del><sup>vber</sup> dein rechtz knye /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Counter it thus</span>'''
 
When he drives the pommel over your right shoulder and around your neck Then twist yourself against him on your right side and drive outward with the pommel over his right leg into the knee hollow and raise it up with it Then throw him behind you.
 
| <span style="color:#cc0000;">Das prich also</span>
 
wenn er dir mit dem knopf vber dein rechte achsel vmb den hals fert So went dich gegen ÿm auf dein rechte seitten vnd var ÿm mit dem '''[64v]''' knopf auswendig vber sein rechts pain in die knÿekel vnd heb do mit vast auf So wirfstu yn hinder dich
 
|
 
|
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Das prich also /</span>
 
Wen er dir mit dem knopf vber sein rechte achsel vmb den halß fert / So went dich gegen im auff dein rechte seÿttñ / vnd far im mit dem knopf aüß wendig vber sein rechtz pain In die knÿe kel / vnd hab damit vast auf / so wurfst du in hindter dich /
 
| '''[229v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The fourth play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark when</span> you stand in the low guard and he in the high if he would then attack high Then stab through over his forward hand and his sword and push the pommel toward the ground and attack to his right side.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das vierd stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der vnderñ hu°t vñ er in der öberñ wil er dir denn oben an setzen So stich Im vber seiner vorgesatzten hant durch vnd dem swert vnd druck den knopff gegen der erden vnd setz Im an zw seiner rechten seitten
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw stest in der vndern huet vnd er in der ober[e]nn wil er dir dann oben an seczen so stich im vber sein vorgesaczte hannd durch mit dem swert vnd druck den chnopf zw der erdenn vnd secz im ann wenn dw nu jm aus der vnder[e]n huet
 
|
 
| '''[90r] <span style="color:#cc0000;">Das vierd stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen</span> du stest in der vndtern hut / vnd er in der obern / wil Er dir dan oben ansetzñ / so stich im vber sein vorgesetzte hant durch mit dem schwert / vnd truck den knopf gegen der Erdñ / vnd setz im an / zu seiner rechtñ seÿttn /
 
| '''[230r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The fifth play is the counter against the stab through</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> you stab to him from the low guard If he stabs to you from the high guard through between your forward hand and the sword and pushes the pommel toward the ground and would attack you, then mark while he pushes the pommel down Then drive out on the sword in the high guard and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das fünfft stuck ist ein pruch wider das durchstechen</span>'''
 
Merck wenn dw Im aus der vnderñ hu°t zw stichs Sticht er dir denn aus der oberñ hu°t Durch zwischen deiner vorgesatzten hant vnd dem swert vnd druck den knopf gegen der erden vnd wil dir ansetzen so merck die weil er den knopf nÿden druckt So var auf am swert in die öber hu°t vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
zw stichst wil er dir dann das prechen vnd sticht dir aus der obernn huet durch zwischenn deiner vorgesacztenn hannd vnder dein swert vnd druck den chnopf zw der erden vnd wil dir an seczenn so merck die weyl er denn chnopf nyder daucht so far am swert auf in die obern huett vnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das fu°nfft stuck ist ein ansetzñ pruch wider das durchstechen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck</span> wen du im auß der vndtern hut zu stichst / sticht er dir dan auß der oberñ dürch / zwischen deiner vorgesetznt hant vnd deins schwertz / vnd truckt den knopf gegen der erdñ / vnd wil dir ansetzn / so merck dye weil er den knopf nyder druck / so var auff am schwert in die obern hut vnd setz im an /
 
| '''[230v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the sixth play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark when</span> you stand in the low guard Then freely stab out strongly to his face If he stabs at the same time as you and stops you with the point before your face and will attack you Then drive out on the sword in the high guard and attack him to the face if he then also drives out with the left arm and would displace you Then disengage and set your point under his left shoulder and force him ahead.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Ist das sechst stuck</span>'''
 
Wenn dw stest in der vnderñ hu°t So stich ym freÿleich dar aus starck zw dem gesicht Sticht er denn mit dir geleich ein vnd beleibt dir mit dem ort vor dem gesicht vnd wil dir an setzen So var auf am swert in die ober hu°t vnd setz ÿm an in das gesicht Vert er denn auch auff mit dem lincken arm~ vnd wil dir do mit vorsetzen So zuck vnd setz ÿm den ort vnder sein lincks vchsen vnd dring fur dich
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw stest in der vnndern huet so so (sic) stich im freylich daraus von vnden auf zu dem gesicht sticht er dann mit dir geleich ein vnd pleybt mit dem ort vor dem gesicht vnd wil dir anseczenn so far auf am swertt in die obern huet vnd secz im an in das gesicht fert er denn auf mit dem tenncken arm vnd versecz da mit so zuck vnnd secz im den ort vnnder sein denncke üechsenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das sechst stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen</span> du stest in der vndern hut / so stich im frolich darauß starck darauß zu dem gesicht / Sticht er dan mit dir geleich ain / vnd pleibt dir da mit vor dem gesicht / vnd wil dir an setzen / so far auff am schwert / in dye ober hut / vnd setz im an in das gesicht / fert er dan auch auff mit dem linckñ arm~ / vnd wil dar mit versetzen / so zuck vnd setz im dein ortt vnder sein lincks vchsen / vñ tring fur dich /
 
| '''[231r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The seventh play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you stand in the low guard Then stab out strongly to him Inward to his face If he displaces then disengage through and stab him outward to the face if he displaces again and punches your point to your left side Then step to him and thrust the hilt under his left shoulder and drive the forward part through between his legs and with the sword lift his left leg hard upward by the knee hollow with your left hand and with your right above thrust forward hard with the hilt so he falls.
 
| '''[65r] <span style="color:#cc0000;">Das sibent stuck</span>'''
 
Merck wenn du stest in der vnderñ hu°t So stich ÿm starck dar aus Innwendig zw° dem gesicht Vor setzt er so zuck durch vnd stich ym aus wendig zw dem gesicht Vor setzt er fürpas vnd druckt dir den ort auf dein lincke seitten So trit zw° ÿm vnd stos ym mit dem gehültz vnder sein linckes vchsen vnd var ym mit dem voderñ tail durch zwischen seine pain vñ heb mit dem swert sein linckes pain In der knyeknel vast übersich auf mit der lincken hant vnd mit der rechten stos Im oben mit dem gehültz vast von dir So felt er
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw jm stest jn der vndern huet so stich im starck daraus von jnwendig zw dem gesicht verseczt er so zuck durch vnd stich im auswendig zw dem gesicht verseczt er denn furbas so trit zw jm so stos in mit dem gehilcz vnder sein denncks üechsenn vnd far im mit dem vodern tail des swercz vorn durch zwischenn der / pain seinen / vnd heb sein tenncks pain jn der chnyekel mit dem swert vbersich auf mit der tenncken hand vnd stos in mit der rechtn obenn mit dem gehilcz vonn dier so felt err (sic)
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Sibent Stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> wen du stest in der vndern hut / so stich im starck darauß inwendig zu dem gesicht / versetzt er / so zuck durch vnd stich im auß wendig zu dem gesicht / versetzt er furpaß / vnd truckt dir dein ort auff dye lincke [90v] seyttñ / So tritt zu im / vnd stoß in mit dem gehultz vndter sein lincks vchsen / vnd farr im mit dem voderñ tail deins swertz vorñ durch zwischñ seiner pain / vnd heb mit dem swert sein lincks pain in der knyekel vast vbersich mit der lincken hant / vnd mit der ober rechtñ stoß in obn mit dem gehultz vast von dir / so velt Er /
 
| '''[231v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Thus counter the play</span>'''
 
Mark when he drives the sword's forward part ahead between your legs to your left knee hollow and so lifts it up Then grasp his right elbow with your left hand and thrust him thus from yourself.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Also prich das stuck</span>'''
 
Merck wenn er dir mit dem voderñ tail seins swertz voren zwischen die pain fert In dein lincke knÿbel vnd heb do mit auf So begreif mit der lincken hant sein rechten elpogen vnd stos in do mit von dir
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Also prich das stuck</span>'''
 
Merck / wen er dir mit dem fodern tail seins schwertz / vorn zwischen dye pain fert / in dein lincke knyekel / vnd hebt da mit auff / So pegreiff mit der lincken hant / sein rechtñ elpogen / vnd stos in da mit von dir /
 
| '''[232r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is another play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">When</span> you have grabbed his right elbow with your left hand Then with your right hand grasp his right forearm near the hand and deploy the arm break and throw him before yourself.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein anders stuck</span>'''
 
Wenn dw Im mit der lincken hant sein rechten elpogen begr<del>e</del>iffen hast So begreif mit der rechten sein rechten arm~ vorñ peÿ der hant vnd treib den arm~ pruch vnd würff in für dich <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist ein anders</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen</span> du im mit der linckñ hant sein rechtñ elpogñ begriffñ hast / so begreiff mit der rechtñ sein rechtñ arm~ vorn pei der hant / vnd treib den arm~ pruch / vnd wurff in für dich
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The eighth play</span>'''
 
Stab him from the low guard outward to his face if he displaces the stab with strength Then drive outward with the pommel to his left knee hollow and pull the pommel to yourself and stand your right side up strongly on him so he falls.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das acht stuck</span>'''
 
Stich ÿm aus der vnderñ hu°t auswendig zw dem gesicht vorsetzt er den '''[65v]''' stich mit sterck So var im mit dem knopf auswendig in sein lincke knÿbel vñ ruck mit dem knopf zw dir vnd leg dich mit der rechten seitten oben starck in Inn So velt er
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das acht stuck</span>'''
 
Stich Im auß der vndern hut außwendig zu dem gesicht versetzt er den stich mit sterck / so far im mit dem knopf auswendig in sein <del>k</del> lincke knyekel / vnd ruck mit dem knopf zu dir / vnd leg dich mit der rechtñ seyttñ oben starck in in so felt er /
 
| '''[233r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Counter the play thus</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">When</span> one has driven the pommel out over your left leg into the knee hollow Then grab his left hand with your left and his left elbow with your right hand and deploy the arm break and throw him before yourself.
 
| '''Das stuck prich also'''
 
wenn <del>dw</del> dir ein° mit dem knopf vert aussen vber dein <del>k</del> linckes pain in die knÿbel So begreif mit der lincken hant sein lincke vnd mit der rechten begreiff sein lincken elpogen vnd treib den arm~ pruch vnd würf in für dich
 
|
 
|
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das stuck prich also</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wen</span> dir ainer mit dem knopf vert ausn vber dein linckes pain in die knyekel / so begreif mit der lincken hant sein lincke / vnd mit der rechten begreif sein lincken Elpogen / vnd treib den arm~ pruch vñ wirff in fur dich
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The ninth play</span>'''
 
Mark when you stab to his face from the low guard if he then drives with the pommel through below your sword and will set it aside or wrench, then stay with the point strongly in front of him and push his right hand down with the sword while he drives through and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Newnt stuck</span>'''
 
Merck wenn du Im aus der vnderñ hu°t starck zw dem gesicht Stichst Vert er denn mit dem knophf vnden durch dein swert vnd wil do mit absetzen oder reissen so beleib mit dem ort starck für In vnd druck sein rechte hant mit dem swert nÿder die weil er durch vert vnd setz ÿm an ~
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw jm aus der vndern huet starck zu dem gesicht stichst vert er den mit dem chnopf vnden durch dein swert vnd wil domit abseczenn oder reysen so pleyb mit dem ort starchk vor im vnd druck sein rechte hannd mit dem swertt nyder die weyl er nyder durch windt vnnd seczt jm ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Neunt stuck</span>'''
 
Merck wen du im auß der vndern hut starck zu dem gesicht stichst / Vert Er dan mit dem knopf vndten durch dein schwert / vnd wil da mit absetzñ oder reyssen / so pleib mit dem ort starck vor im / vnd truck sein rechte hant mit dem schwert nÿder dieweil er durch vertt / vnd setz im an
 
| '''[234r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The tenth play</span>'''
 
Mark when you stab him from the low guard strongly to his face If he drops to you with his inverted left hand forward on the sword Then wind the sword with the point out over his left hand in the high guard and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das zehent stuck</span>'''
 
Merck wenn dw Im aus der vnderññ hu°t starck zw dem gesicht stichst velt er dir denn mit lincker verkarter hannt vorñ In dein swert So wind das swert mit dem ort aussen vber sein lincke hant in die öber hu°t vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
'''[121r]''' wenn dw im aus der vnnder[e]nn huet starck zw dem gesicht stichst vert er denn mit tencker vorkerter hand auf vorn in dein swert so wind dein swert mit dem ortt aussenn vber sein dencke hannd jn die ober huet vnd secz an
 
|
 
| '''[91r] <span style="color:#cc0000;">Das Zehent stuck</span>'''
 
Merck / wen du im auß der vndern hut starck zu dem gesicht stichst / velt er dir denn mit lincker verkerter hant vorn in dein schwert / so wint daz schwert mit dem ort aussen vber seine lincke hant in die oberñ hutt vnd setz im an /
 
| '''[234v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The 11th play is a sword taking</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> when you stab strongly to his face from the low guard if he stabs then at the same time as you Then grab the middle of his sword with an inverted left hand and hold both fast and drive the pommel through under his sword and pull it over yourself on the right side Then you take his sword.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das xj stuck ist ein swert nemen</span>'''
 
Merck wenn dw ym aus der vnderñ hu°t starck zw dem gesicht stichst Sticht '''[66r]''' er denn mit dir geleich ein So begreiff sein swert in der mitt mit lincker vor karter hant vnd halt sÿ paide vest vnd var mit dem knopf vnden durch sein swert vnd ru°ck do mit vber sich auff dein rechte seitten So nÿmpstu Im sein swert
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw im zw dem gesicht starck stichst aus der vnndern huet sticht er dann mit dir geleich ein so pegreyff sein swert jn der mitt mit // tencker hannd verkerter // zw deinem swert vnd halt es vest vnd far mit dem chnopf vnden durch sein swert vnd ruck vbersich mit deiner tennckenn seytenn so nymbstu jm sein swert zw deinem
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das aindliff stuck ist ein schwert nemen</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck</span> Wen du im starck auß der vnderñ hut zu dem gesicht stichst / stich er dir dan mit dir geleich ein / so begreiff sein schwert zu deine~<sup> schwert </sup>mit lincker verkerter hant / vnd halt sy [pa]ide vest / vnd far mit dem knopf vndten durch sein schwert vnd ruck da mit vber sich / auff dein rechte seytten / so nÿmbstu im sein schwert
 
| '''[235r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Counter it thus:</span>'''
 
When one grabs the middle of your sword with his left hand and would wrench out below with his pommel Then mark while he is trapping your sword with his left hand Then drive up to the high guard and attack him.
 
| <span style="color:#cc0000;">Also prich das</span>
 
Wenn dir einer mit seiner lincken hant <del>geg</del> begreifft dein swert In der mitt zw dem seinem vnd wil dir das mit dem knopf vnden durch aus reissen So merck die weil er dein swert vast in die linck hant zu° dem seinen So var auf in die öber hu°t vnd setz Im an
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dir ainer mit seiner tencken hannd begreyfft dein swert in der mit zw seinen seytenn vnd wil dir das vnden durch mit dem chnopf aus reyssenn so merck die weyl er dein swert vasst an die tennck hannd zw dem seinen so far auf in die obern huett vnnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Also prich das</span>'''
 
Wen dir ainer mit seiner linckñ hant begreifft dei~ schwert in ainer hant zu dem seinen / vnd wil dir das mit dem knopf vndten durch auß reissen / so merck die weil er dein schwert vast in die linck hant zu dem seine~ / so far auff in die ober hut / vnd setz im an etc /
 
| '''[235v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The 12th play</span>'''
 
Mark when you stand in the low guard Then stab out strongly below to his crotch if he then drops his left hand onto your sword and you also onto his Then throw his sword outward with your left hand and once again grasp your blade's middle with it and wind the point out over his left hand in the high guard and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das xij stuck</span>'''
 
Merck wenn dw stest in der vnderñ hu°t So stich ym starck dar aus vnden zu° den hoden velt er dir denn mit der lincken hant in dein swert vnd tu° ym wider in das sein So würf sein swert aus der lincken hant vnd begreif das dein do mit wider mitten in der klingen vnd wind den ort aussen vber sein lincke hant in die ober hu°t vnd setz Im an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw stest in der vnder[e]nn huet vnd sticht im starck / aus dar / vndenn zw den hodenn felt er dir dann mit der tenckenn hannd in dein swert vnd dw im wider in das sein so wurff sein swert auf deinen hannd vnnd begreyff das sein domit wider mitten in der chlingenn vnd wind dein ort aussen vber sein tencke hannd in die obernn huett vnnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Zwelfft stuck</span>'''
 
Merck / wen du stest in der vndtern hut / so stich im starck darauß vndten zu den hoden / felt er dir den mit der lincken hant in dein schwert / vnd du im wider in das sein / so wurff sein schwert auß der lincken hant / vnd begreiff das dein damit wider mitten in der klingen / vnd wint dein ortt aussen vber sein linck hant In die obern hut / vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The 13th play</span>'''
 
Mark when you stab to him from the low guard if he drops his left hand to your sword and you also onto his Then throw your sword with the pommel ahead of the feet and grasp his left hand with your left and with the right grab his left elbow and deploy the arm breaker.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das xiij stuck</span>'''
 
Merck wenn dw Im aus den vnderñ hu°ten zu stichst velt er dir denn mit der lincken hant in dein swert vnd tu° ÿm wider in das sein So wurf Im dein swert mit dem knopf für die fuess ~ '''[66v]''' vnd begreiff sein lincke hant mit dein° lincken vnd mit der rechten sein lincken elpogen vnd treib den arm~pruch
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw im aus der vndern huet zue stichst felt er dir dann mit tenncken hannd jn dein swert vnd dw im wider in das sein so wurff dien (sic) swert mit dem chnopf fur die fuess vnd begreyff sein tencke hand mit deiner rechtenn vnd treyb denn armpruch
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das dreyzehent stuck</span>'''
 
Merck wen du im auß den vndterñ hutten zu stichst / felt er mit der lincken hant in dein schwert / vnd du Im wider in das sein / so wurff im dein schwert mit '''[91v]''' dem knopf fur die fueß / vnd begreiff sein lincke hant mit deiner lincken / vnd mit der rechtñ sein linckeñ Elpogñ / vnd treib den arm prüch /
 
| '''[236r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> when you have thrown your sword before the feet Then thrust your left hand ahead on the chest and with the right hand grasp his left knee hollow and pull him thus to yourself and thrust with the left hand upward so he falls
 
| Oder wenn dw ÿm dein swert fur die fuess geworfen hast So stos ÿn mit der lincken hant vorñ an die prust vnd begreiff yn mit der rechten in seiner lincken knÿbel vnd ruck in do mit zw dir vnd stos mit der lincken oben oben von dir so velt er
 
|
 
| oder stoss in mit der tenncken vorn in die prust vnd far mit der rechtenn jn sein tenncke chnyekeln so felt er
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> Wen du im sein schwert fur dye fuß geworffen hast / so stoß in mit der lincken hant vorñ an dye prust / vnd begreiff in mit der rechten in seiner lincken knyekel / vnd ruck do mit zu dir / vnd stoß mit der lincken oben von dir / so veldt er /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">You should also know</span> that you can also strike with the pommel from the low guard just like the high guard when it suits you.
 
| <span style="color:#cc0000;">Auch soltu wissen</span> das dw aus der vnderñ hu°t mit dem knopf auch wol slahen magst Als aus der öberñ wenn es dir eben ist <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
|
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Auch solt du wissen /</span> das du auß der vndterñ hut mit dem knopf auch wol schlagen magst / als auß der obern wen er dir eben ist / etc
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here the third guard with the shortened sword with its plays and placement in the fight</span>'''
 
Mark the third guard in combat, place yourself thus: Stand with the left foot forward and hold your sword with the right hand on the hand grip and with the left hold the middle of the blade and hold it across over your left knee in the guard that counters his plays with displacement.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck Das ist die dritt hu°t mit dem kurtzen swert zw champf mit irñ stucken vnd schicku~g</span>'''
 
Merck in die dritt hu°t zw champf schick dich also Ste mit dem lincken fuess vor vnd halt dein swert mit der rechten hant pey der hanthab vnd mit der lincken greiff mitten in die klingen vnd leg es die twer vber dein lincks knÿe in die hu°t dar aus prich Im seine stuck mit vorsatzu~g
 
|
 
| <br/>
 
<br/>
 
Der tritt huet zw champf da schick dich also mit ste mit dem tenncken fues vor vnnd halt dein swert bey der rechtenn hand bey der handhab vnd mit der tenncken greyff mitten jn die ch // lingenn vnd es die twier vber dein tencks knye dar aus prich im seinen ruck mit der
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das ist dye drytt hut mit dem kurtzen swert zum kampf mit irñ stucken vnd ir schuckung</span>'''
 
Merck in dye dritt hut zu kampf schick dich also / Stee mit dem lincken fuß vor / vnd halt dein schwert mit der rechtn hãt pey der hant hab / vnd mit der lincken greiff mitten in dye klingen / vnd leg es dye twer vber dein lincks knÿe in die hut / darauß prich im seine stuck mit versatzung etc
 
| '''[237r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">The first play</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>ark when you have your sword over your left knee in the guard If he then stabs to your face from the high guard Then set the stab aside on the sword ahead of your left hand toward his right side and drive up to the high guard and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das erst stuck</span>'''
 
Merck wenn dw hast dein swert vber dein lincken knÿe in der hu°t Sticht er dir denn aus der öberñ hu°t zw dem gesicht So setz den stich ab mit dem swert für deiner lincken hant gegen seiner rechten seitten vnd var auf in die ober hu°t vnd setz im an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw hast ein swert ob dem tencken knie jn der huet sticht er dir // versaczung dann aus der obern huet zu dem gesicht so secz den stich ab mit dem swert vor deiner tencken hand zw seiner rechtenn seytenn vnd far auf in die obern huet vnd secz //
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das erst stuck</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>erck / wen du hast dein schwert vber dein lincks knye in der hut / Sticht er dir dan auß der oberñ hut zu dem gesicht / So setz den stich ab / mit dem schwert / fur dein lincke hant gege~ seiner rechten seÿttñ / vnd far auff in dye oberñ hut vnd setz im an /
 
| '''[237v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| Or displace the stab on the blade between your hands and drive the pommel over his forward hand and pull it downward and attack him.
 
| Oder versetz den stich zwischen deinen ~ paiden henden in die swertz klingen vnd '''[67r]''' var ÿm mit dem knopf vber sein vor gesatzte hant vnd ruck do mit vndersich vñ setz ÿm an <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| Wen dw hast dein swert ob dem tenncken chnye jn der huet sticht er dich // im an denn zw dem gesicht so far auf vnd versecz denn stich zwischenn deinen paiden hend[e]n jn die swercz chlingen vnd far im mit dem chnopf vber sein vorgeseczte hannd vnnd ruck da mit vnndersich vnnd secz im ann
 
|
 
| Oder / versetz den stich zwischen deinen paidn hendñ in die schwertz klingen / vnd far im mit dem knopf vber sein forsatzte hant / vnd ruck da mit vndter sich / vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a play</span>'''
 
Mark when you have your sword over your left knee in the guard If he then stabs to your face Then drive the pommel through below his sword and with it set the stab aside ahead of his left hand and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein stuck</span>'''
 
Merck wenn dw hast dein swert vber dem lincken knÿe in der hu°t Sticht er dir denn zw dem gesicht So var mit dem knopf vnden durch sein swert vnd setz ÿm do mit den stich ab für seiner lincken hant vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
wen dw hast ein swert vber dein tenncks chnye jn der huet sticht er dir dann zw dem gesicht so far mit dem chnopf vnden durch vnd secz im domit sein swert ab vor seiner tennckenn seytenn hannd vnnd secz im do mit ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ander stuck</span>'''
 
Merck / wen du hast dein schwert vber dein lincke~ knye in der hut / sticht er dir dan zu dem gesicht / so vare mit dem knopf vnden '''[92r]''' durch sein schwert / vnd setz im damit den stich ab / fur seiner lincken hant / vnd setz im an /
 
| '''[238r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a play</span>'''
 
Mark when you have your sword over your left knee in the guard If he then stabs to your face Then drive the pommel down over his sword behind his forward hand and with it pull his hand downward and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein Stuck</span>'''
 
Merck wenn dw hast dein swert vber dem lincken knÿe in der hu°t Sticht er dir denn zw dem gesicht So var vnden durch mit dem knopf vber sein swert hinder sein vor gesatzte hant vnd ruck im die hant do mit vnder sich vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw hast ein swert vber dein tenncks chnye jn der huet sticht er dir dann zw dem gesicht so far vnden durch mit dem chnopf vber sein swert hinder seiner vor gesacztenn hannd vnd ruck do mit übersich vnnd secz im an
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das tridt stuck</span>'''
 
Merck / wen du hast dein schwert vber dein linckes knye in der huet / stich er dir dan Zu dem gesicht / so far vndten durch mit dem knopf vber sein schwert hinder seiner vorsetzter handt / vnd ruck im dye hant damit vndersich / vñ setz im an /
 
| '''[238v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if he is too strong and you cannot pull his hand from the sword Then wind the pommel up outward from below over his left hand and thrust him from yourself and thus attack him.
 
| Oder ist er dir zw° starck das dw Im die hant von dem swert nicht gerucken magst – So wind den knopf von vnden auff aussen vber sein lincke hant vnd stos ÿn von dir vnd setz ym do mit an <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| oder ist er dir zw starck das dw jm die hannd von dem swertt nit geruckenn magst so wind den chnopf an seinem swertt von vnden auf ausen vber sein tenncke hannd vnd stos in vonn dir vnd
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> ist er dir zu starck / das du im die hant von dem schwert nicht gerücken magst / So wind den knopf von vnden auff aüssen vber sein lincke hant / vnd stos in von dir / vnd setz im da mit an
 
| '''[239r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">You should also know</span> that you should not displace strikes with the pommel that come from the guard over the left knee You will find this described after here in the plays that will address his strikes with your point.
 
| <span style="color:#cc0000;">auch soltu wissen</span> das dw die sleg mit dem knopf nicht pas vorsetzen magst wenn aus der hu°t vom lincken knÿe Das vindestu hernach geschriben in dem stuck Das da spricht Mit seine~ schlahendem ort <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| auch wis das dye sleg mit dem '''[121v]''' chnopf nit pas verseczenn magst wan / secz im an aus der huett vonn tennckem chnye das finst dw hinden geschribenn jn dem stuck das da spricht mit seinem slachennden ortt schucz er sich
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Auch soltu wissen</span> das du dye schleg <del>zu</del><sup>mit</sup> dem knopf nicht paß versetzen magst / Wen auß der hut vom lincken knÿe / das vindest du hernach geschribñ <del><span style="color:#cc0000;">Auch soltu wissen</span></del> In dem stuck das da spricht / mit seinem schlegen orrt etc
 
| '''[239v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here the fourth guard with the shortened sword with its plays and placements in the fight</span>'''
 
Mark the fourth guard in combat, place yourself thus: hold your sword with the right hand by the hand grip and with the left grasp the middle of the blade and hold it under your right shoulder and set your hilt forward fast on your chest and hold the point toward the man.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das ist die vierd hu°t mit dem kurtzen swert zw champf mit iren stucken vnd ir° schickung ~</span>'''
 
'''[67v]''' Merck in die vierd hu°t zw champf schick dich also Halt dein swert mit der rechten hant pey der hanthab vnd mit der lincken greif mitten in die klingen vnd hald es vnder deinem rechten vchsen vnd setz das ain gehültz vorñ vast an die prust vnd halt den ort gegen dem mann <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''hie hebt sich ann die vierd huett zw champf mit jrn stuckenn mit dem churczenn swertt'''
 
Halt dein swert mit der rechtenn hannd bey der hanndhab vnnd mit der tenncken greyff mitten in die chlingenn vnd halt es mit der handhab vnder dein rechtes vechsenn vnd secz das am gehilcz vorn vast ann die prust vnd halt den ort gegen dem
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das dye viertt hutt mit dem kurtzen schwert zum kampf mit Iren stucken vñ Ir schicku~g</span>'''
 
Merck / wie die vier hut zum kampf / schick dich also / Halt dein schwert mit der rechtñ hant bey der hanthab • vnd mit der lincken greiff mitten in die klingen / vnd halt es vndter deinem rechten vchsñ • vnd setz das ain gehultz vorn vast an dein prust / vnd halt dein ortt gegen dem man /
 
| '''[239v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark a good lesson</span>'''
 
Mark that you come into the fourth guard from all other guards through attacking Place it thus when you stab to him from a guard and it strikes him rightly so that your point is in his harness then just as soon wind your hilt onto your chest and force him forward from yourself and let him not come off the point thus he can not strike or stab again.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck ein güte ler</span>'''
 
Wiss in die vierd hu°t soltu chömen aus allen anderñ hu°ten mit an setzen Das vernÿm also wenn dw Im aus einer hu°t zw stichst Ist denn sach das du ÿm recht triffst das dein ort haft in dem harnasch So wind als pald das gehültz an dein prust In die hu°t vnd dring yn also vor dir hÿn vnd lass ÿn von dem ort nicht abchömen So mag er wider <del>nicht</del> gestechen noch geslachen <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
Nu merck in die vierd huet sold dw chumen aus allenn hueten mit de[m] // man anseczen vnd das ver nym also wenn dw im aus ainer huet zw stichst ist dan sach das dw in recht trifft das dein ort vast in dem harn achst so wind als pald das gehilcz an dein prust jn die huet vnd dring in also von dir hin vnd las in von dem ort nit abchomen so mag er weder stechenn noch geslachenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck ein gutte lere</span>'''
 
Wiß in die viert hut solt du kume~ auß allen andern hutten mit ansetzen / das vernym also / Wen du im auß einer hut zu stichst / Ist den sach das du in recht trifst / das dein ort hafft in dem harnasch / So wind als pald das gehultz an dein prust in dye hut / vnd tring in also for dir hin / Vñ laß in võ de~ ort nit ab kume~ / so mag er weder gesteche~ noch geschlagen
 
| '''[240r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is yet a lesson</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> all who would strike to attack the face or the throat or his left shoulder or under his left shoulder and when you have attacked then mark if he is taller than you Then force him thus before yourself and wait for his point to go out above you and he can be fully attacked with wrestling
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das Ist aber ein ler</span>'''
 
Merck alles das dw an setzen wild das setz in das gesicht <del>ad</del> oder an den hals oder an sein lincke achsel oder vnder sein lincks vchsen vnd wenn dw Im hast an gesetzt so merck ist er lenger wenn dw pist So tring yn also vor dir hÿn vnd wart das dein ort vbersich auf get vnd ym in die ring wol gesetzt seÿ
 
|
 
| <br/>
 
Ein ler alles das dw an wellest seczen das secz an das gesicht oder an den hals oder an die tennck achsel oder vnder das tennck vechsenn vnd wenn dw jm hast angeseczt ist er denn lenger wenn dw tring in also fur dich hin vnd wart das dein ort vber sich auf ge vnd jm die ring wol geseczt sein Ein ler wenn dw im hasst angeseczt
 
|
 
| '''[92v] <span style="color:#cc0000;">das ist aber ein gutte ler</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck</span> alles das du an wild setzen / das setz im an das gesicht / Oder an den halß / Oder an sein lincke achsel / Oder vndter sein lincks vchsen / vnd wen du im hast angesetzt / so merck ist er leng° dan du / so tring in also for dir hin / vnd wart das dein ortt vber sich aüff gett / vnd im in die ring wol gesatzt seÿ
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if he is shorter than you then let your sword sink with your hand down till it's on your right hip and your point stands above fully set into his harness and force him thus forward from yourself.
 
| Oder ist er kurtzer wenn dw so lass dein swert mit der hant vnder sich absincken pis auf dein rechte hüff vnd das dein ort vbersich stee vnd ÿm in den harnasch wol gesetzt sey vnd dring '''[68r]''' ÿn also vor dir hÿn <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| ist er dann churczer wen dw so las dein swert mit der hand vnder sich ab sinckenn pis auf dein tencke huff vnd das dein ort vnder sich ste vnd jn dy ring wol geseczt sey vnd dring in also vonn dir hin
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> Ist Er kurtzer da du so laß dein <del>hant</del><sup>schwert</sup> mit der hant vndtersich absincken / piß auff sein rechte huff / vnd das dein ortt vber sich stee / vnd im in den harnasch wol gesatzt sey / vnd tring in also vor dir hin
 
| '''[240v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on two things which are named the before and the after</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Before and after the two things<br/>teach testing wisely with springing away</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark that the first principle you should know before all others is the before and the after that from these two things come all arts in combat and mark that the before is that you should always come before he does Be it with the stab or with the strike so he must displace and as soon as he binds with displacement or otherwise on your sword Then skillfully deploy your play just then After you judge if he is weak or hard on your sword Thus he can come to no counter.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von den zwaien dingen das ain haist das vor Das ander haist das nach</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Vor vnd nach die zwaÿ dingk<br/>prüff weisleich lere mit ab sprünck</span>
 
 
Glosa merck ~ das ist das dw vor allen sachen solt wissen das vor vnd das nach wenn aus den zwain dingen get alle kunst zw champf vnd merck das vor das ist das dw albeg solt vor chu~men ee wenn er Es seÿ mit dem stich oder mit dem slag so mues er dir vorsetzen vnd als pald als er mit der vor satzung oder sünst an dein swert pindt So treib Inndes dein stuck behentleich Dar nach als dw prüefst ob er waich oder hert am swert ist So mag er zw kainem pruch nicht kumen
 
|
 
| '''Das ist d[er] text vo[n] dem uor (sic) vnd von dem nach'''
 
 
vor nach dy zwai ding<br/>prueff weyslich lere mit abspring
 
 
dw solt vor allen dingen wissenn die zwai ding vor vnd nach wann aus denn get alle chunst zechampf das vor das dw albeg sold vor chumen e wann er mit dem stich oder mit dem slag so mues er dir verseczenn vnd als pald er mit der versaczung od[er] sunst an dein swert pindet so treyb dein stuck behendlich dar nach als dw prueffst als er swach oder starck am swert ist so mag er zw denn pruchen nit chumen
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd dye gloß von den zwaieñ dinge~ das ain haist vor das ander haist Nach /</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Vor / nach / die zway ding /<br/>pruff weyslich lerr mit abspring[en]</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck das ist / das du in allen sachen solst wissñ / das Vor vnd das Nach / Wen auß den Zwayen dingen gett alle kunst zu dem kampf / Nu merck das vor ist / das du alweg solt vor kume~ Ee wen er / es seÿ mit dem stich / Oder mit dem schlag / so muß er dir versetzen / Vnd als pald er mit der versatzung / Oder sunst an dein schwert pindet / So treib in dem dein stuck dein stuck [!] behentlich darnach / als du pruffest ob er waich oder hert am schwert ist / so mag er zu kaine~ <del>st</del>pruch nit kumeñ /
 
| '''[241v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here that which is called the after</span>'''
 
The after is to counter against all plays the man deploys to you Undertake it thus when he comes before you with a stab or strike so that you must displace him Then mark as soon as the sword connects with his in displacement Then seek just then for the next opening with the point or wait to wrestle Thus with the displacement you win his before with your after.
 
| <span style="color:#cc0000;">Hie merck was da haist das nach</span>
 
Das nach das sind die prüch wider alle stück die man auf dich treibt Das ver nÿm also wenn er vor chümpt mit dem stich oder slag ee wenn du das dw Im vorsetzen müest So merck als pald dein swert mit der vor satzung klitzt an das sein So suech Inndes mit dem ort ~ die nachgst plöss oder wart der ringen So gewingstu ÿm mit der vorsatzung das ist mit dem nach sein vor an <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''dar nach'''
 
das ist wen er vor chumbt mit dem stich oder mit dem slag das dw im versetzen muest so merck als pald als pald (sic) dein swert mit der versaczung gliczt an das sein so slach jndes des nachsten ploss mit dem ort oder mit ringen so gewingst dw im mit der versaczung
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hye merck waß da haist das Nach</span>'''
 
Das nach das sind dye pruch / wider alle stuck / die man auff dich treibt / das vernÿm also / Wen er dir vor kumbt mit dem stich oder mit dem schlag ee dan du / vnd das du im versetzen mu°st / So merck als pald dein schwert <del>wan dein</del> sch mit der versatzung klitz an das sein / So such indes mit dem ort dye nãchst plõß / Oder wart der ringen / so gewinst du im mit der v°schatzung / das ist mit dem nach im sei~ vor
 
| <br/>
 
<br/>
 
'''[241v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here how a man should withdraw in the fight</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Know</span> that in the fight there is nothing more than one step back and one step ahead and otherwise standing fast Onward so that one shall not become tired in the harness undertake it thus when he has over reached you with the sword or otherwise so that you can't come to displace Then step soon backward with the forward foot and wait just then so that you soon can attack again or grapple with wrestling with a step forward of the same foot Then you become before through withdrawing.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck wie man sol ab treten zw champf</span>'''
 
'''[68v]''' Wiss das zw dem champf vechten nicht mer gehört denn ein abtritt vnd ein zw tritt vnd sünst vest gestanden Dar vmb das das man nicht müed werd Inn dem harnasch vnd dar vernÿm also Ist sach das er dich vber eÿlt hat das dw mit dem swert oder sünst zw kainer vorsatzu~g chu men magst So trit pald zw ruck mit dem vor gesatztm~ fuess vnd wart das dw Im Inndes pald wider an setzt oder pegreifst mit ringen mit eine~ zw trit des selbing fuess do dw vor mit abgetreten pist ~
 
|
 
| <br/>
 
das ist mit dem nachsten vortail ann jst sach das er dich vber eylt hat das dw mit oder mit sunst zw chainer versaczung chumen magst so trit pald zw ruck mit dem vorgesecztenn fues vnd wart das dw im pald wider an seczt oder begreyfft mit ringen mit einem zue trit des selbn fues
 
 
jt[e]m zw dem chambp fechtenn gehort nit mer wan ein abtrit vnd ein zue trit vnd sunst vest gestand[e]n dar vmbenn das dw nicht mued werst in dem harnasch
 
|
 
| '''[93r] <span style="color:#cc0000;">Hie merck wie man sol abtrettñ Zum kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Wiß</span> das <del>du</del> zu dem kampf vechten nicht mer gehõrt / wen ain abtritt vnd ein zu tritt / vnd sunst vest gestanden / daru~b das man nicht mu~d werd in dem harnasch / vnd das vernym also • Ist sach das er dich vber eÿllt hat / das du mit dem schwert oder sunst zu kainer versatzung kumen magst / So tritt pald zu ruck mit dem forgesetztñ fuß / vnd wart das du im (ja pald) wider an setzt / Oder begreyff mit ringen mit ainem zu tritt des selbigen fuß / do du vor mit abgetrettñ pist
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on following after in the fight</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Follow all hits<br/>with strength if you will weaken him<br/>If he guards then disengage<br/>stab as he goes backward</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark if you will strongly overtake or touch when you fence far and long and would reach and wind over him with strength and with proper art not be stopped you should rush him with following after and with disengages through as will be clarified to you in the next play. Mark the play here.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos von nach raÿsen zw champf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Volg allen treffen<br/>den starcken wiltu sÿ effen<br/>Wert er so zück<br/>stich wert er Ja zw ÿm ruck</span>
 
 
Glosa merck wiltu die starcken effen oder tewschen die do weit vñ lanck vechten vnd mit sterck ir dingk wellen vberwinden vnd von rechten kunsten nicht halden Die selbigen soltu vber eÿlen mit nach raÿsen vnd mit durch zucken Als dir ÿn dem nägstem stuck vor kler wirt
 
|
 
| '''Das ist der text von nach rayssenn des chambpf [etc]'''
 
<br/>
 
Volg allenn treffenn<br/>denn starckenn wild dw sy affenn<br/>werd er so zuck<br/>stich werd er jn zw ruck
 
 
wie dw die starckenn affenn vnd teüschenn die do mit sterck vnnd lannck fechtenn vnd ir dinck mit sterck wellenn vber windenn vnnd vonn rechter chunst nit wellen haltenn die selben sold dw vber eyln mit nachraysen vnd durch zu cken als dir her nach verchlart wurdt da mit last dw in zw seiner sterck nicht chumenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text von nach raÿssen zum kampf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Volg allen treffen /<br/>den starcken wil du sy ãffen /<br/>Wer Er so zuck /<br/>stich wert Er zu im ruck /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck wild du die starcken effen / oder teuschen / die do weyt vnd lang vechtñ / vnd mit sterck ir ding wellen vber winden / vnd von rechter kunst nit haltñ / dye selben soltu vber eÿllen mit nach rayssen / vnd mit durch zucken / als du in dem nãchstn stück verklerst wirst /
 
| '''[242r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark</span>'''
 
when you shall fight strive to reach your fighter with strength So hold your sword in a guard and step artfully to him and mark well when he pulls his sword to himself and would stab or strike with the pommel, just then follow him soon after and rush him with the point and attack him as and when he moves to stab or strike if he becomes aware of the attack and drives far ahead with the sword and displaces so that your point goes out to the side near you Then disengage through and stab him to the other side if he defends himself a second time Then disengage through again and do this as often as he displaces and quickly pull or rush through to him with it as you can. If you can't hit him well with an attack Then you should resort to wrestling Know that this is the art against all fencers who displace long and far and fence to the sword and not to the body's openings.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck das stuck ~</span>'''
 
Merck wenn dw chëmpfen solt dëucht dich denn das dir dein kempfer zw starck wer So halt dein swert in einer hu°t vnd trit do mit künleich zw Im vnd merck gar eben wenn er sein swert an sich zeucht vnd wil stechen oder slachen mit dem knopf In dem so volg '''[69r]''' ÿm pald nach vnd vber eÿl ÿn mit dem ort vnd setz ym an ee wenn er den stich oder den slag verpringt Wirt er denn des ansetzens gewar vnd vert weit für mit dem swert vnd vorsetzt das sein ort neben dir beseitt aus get So zuck durch vnd stich ÿm zw der anderñ seittñ Wert er das zw dem anderñ mal So zuck aber durch vnd das thu°e als oft als oft er vor setzt vnd ruck oder eÿl do mit pald zw Im durch des willen ob dw ÿm nicht recht getroffen hiettesst mit dem ansetzen Das dw in denn magst begreiffen mit ringen Wiss das ist die kunst wider alle die vecht° die do lanck vnd weit vorsetzen vnd vechtent zw dem swert vnd nicht zw den plössen des leibes <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
wenn dw chempfen sold ist er dir dann zu starck so halt dein swert jn einer huet vnnd trit do mit chunstlich zw im vnnd sich gar ebenn wenn er sein swert zeucht vnd wil stechen oder slachenn jndem so volg jm pald nach mit dem ort vnd secz im an e wan er den stich oder slag verpring wirt er denn des ansetz enn geuar vnnd fert starck mit dem swert vnd verseczt das sein ort neben dir peseyt aus get so zuck duch vnnd stich jm zw der anndern seytenn wert er das zwm anndern mal so zuck aber durch vnd das thue offt er verseczt vnd ruck vnnd eyl do mit pald zw im durch des willen ob dw in nicht recht trefst mit dem anseczenn das dw in mugst begreyffenn mit ringen das ist die chunst wider alle die die lenck vnnd weyt verseczenn vnd fechten zw dem swert vnnd nicht zw den plossen des leybs
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck das stuck</span>'''
 
Wen du kempfen solst / deucht dich das dir dein kempfer zu starck wãre / so halt dein schwert zu ainer hut / vnd tritt damit kundlich zu im / vnd merck gar eben / wen Er sein schwert an sich zeucht / vnd wil dich stechen oder schlagen mit dem knopf / In dem so folg im pald nach / vnd vber eÿll in mit dem ortt / vnd setz im an / Ee wen er den stich oder den schlag volpringt / Wirt er den des ansetzñ gewar / vnd fert weyt fur mit dem schwert / vnd versetzt das sein ortt neben dir seytzt auß gett / so zuck durch / vnd stich im zu der anderñ '''[93v]''' seyttñ / wertt er das zu dem andern mal / So zuck aber durch / vnd das thue als off er versetzt / Vnd ruck oder eÿll da mit pald zu im durch des willñ / ob du in nit recht getroffen hetest mit dem ansetzñ das du In dan magst begreyffen mit ringen / Wisse das ist dye kunst / wider alle die vechter dÿe da lanck vnd weytt fersetzñ / vnd fechten zu dem schwert / vnd nicht zu den plõsen des leibs etc
 
| <br/>
 
'''[242v]'''<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[243r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on how you you should extract from the sword when one has engaged and forces you with it</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">If he grabs on strong<br/>in the shot face him on</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis:</span> mark this is when he has engaged you and you to him if he will then force you over with strength Then grab his left hand by the fingers with your left on his sword's blade and hold it fast and with the right hand stab the sword up through his forward hand and his sword and push the pommel down and aim the point toward the right side of his face and with your left hand break his left hand on your sword's blade.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos wie dw dich solt abledigen vom swert wenn man dir do mit hat an gesetzt vnd dich do mit tringt</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Greift er auch sterck an<br/>Das schiessen gesigt ÿm an</span>
 
 
Glosa merck das ist wenn er dir hat an gesetzt vnd du ÿm wider wil er dich denn mit sterck vber dringen So begreiff sein lincke hant mit deiner lincken auff seiner swertz klingen peÿ den fingerñ vnd halt sy do mit vest vnd stich mit der rechten hant mit dem swert oben durch zwischen seiner vor gesatztñ hant vnd seine~ swert vnd druck den knopf nÿder vnd setz ÿm den ort gegen seiner rechtñ seittñ '''[69v]''' In sein gesicht vnd prich ÿm mit deiner lincken hant sein lincke vber dein swertz klingen
 
|
 
| '''Das ist der text wie dw dich sold ab glosa ledigenn wan man dir hat angeseczt'''
 
<br/>
 
Greyfft er an<br/>das schyessen gesigt im ann
 
 
'''[122r]''' wenn er dir hat angeseczt vnnd dw im wider so stich im oben durch zwischenn seiner vorgesecztenn hand vnnd seinem swert vnnd far mit dem chnopf vnnden durch sein swert das im dein chling zw seiner rechtenn ann dem hals pleyb vnd begreyff sein ving[er] mit deiner tenncken hannd auf seiner swerczchlingenn vnd prich im die finger vnd sein hend obenn über dein swert vnd secz im darzue ann in das gesicht
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd dye glos Wie du dich solst abledigen vom schwert Wen man dir da mit hat angesetzt vnd dich da mit dringt</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Greyfft er auch starck an /<br/>das schissen gesigt im an /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck das ist / Wen er dir hat angesetzt / vnd du im wid° wil er dich dan mit sterck vber tringen / So begreiff sein lincke hant mit deiner lincken auff seiner schwertz klingen beÿ den vingern / vnd halt sy damit vest dÿ klingen vnd dÿe vinger ze samen / vnd stich mit der rechtñ hant mit dem schwert oben durch zwischen seiner vorgesetztñ hant vnd seinem schwert / vnd truck den knopf nyder / vnd setz im an dein ortt gegen seiner rechtñ hant seittn in sein gesicht / vnd prich im mit deiner lincken hant sein lincke vber dein schwertz klingen
 
| <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[243v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another</span>'''
 
Or stab with both hands high through between his sword and his forward hand and push the pommel toward the ground and wind the point on his sword against his right side and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein Annders</span>'''
 
Oder stich ÿm mit paiden henden oben durch zwischen dem swert vnd seiner vorgesatzten hant vnd druck den knopf gegen der erden vnd wind den ort an seinem swert gegen seiner rechtñ seittñ vnd setz ym an
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir hat an geseczt vnd dw im wider so stich im obenn durch zwischen dem swert vnd seiner vor gesacztenn hand vnd druch denn chnopf zw der erdenn vnnd wind denn ort an sein swert gegenn seiner rechten vnnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein anders /</span>'''
 
Oder stich im mit baydñ hendñ oben durch zwischñ dem schwert vnd seiner vorsatzten hãt vnd truck den knopf gegen der Erden / vnd windt den ortt an seine~ schwert gegen seiner rechtñ seÿttñ / vnd setz im an
 
| '''[244r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a release</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">W</span>hen he has engaged you and forces Then stab down to the hollow of the hand holding his sword's middle
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losung</span>'''
 
wenn er dir hat an gesetzt vnd dringt So stich yn vnden in den tenär der hant do er sein swert in der mitt peÿ hëldet
 
|
 
| <br/>
 
[W]enn dw im hast an geseczt vnd er dir wider vnd wil dich mit der sterck vber dringen so sold dw sold dw (sic) dich von dem swert ab losenn oder ledig machenn stich im vnden in den tener der hannd do er das swert jn der mitt bey haltenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losung</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">W</span>en er dir hatt angesetzt / vnd tringt / so stich in vnden in den teñar der hant da er sein schwert in der mit beÿ heldet /
 
| '''[244v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if he has twisted his hand around then stab down to it from above and when the stab sticks Then go forward with it to the ring.
 
| Oder hat er die hant vmb gewäntt so stich yn dar ein von oben nÿder vnd wenn der stich hafft So für In do mit zw dem kraiss
 
|
 
| oder hat er dy hannd vmb gewennt so stich im darein von oben nyder vnd wenn der stich hafft so fuer jn domit aus dem chraiss
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> hatt er dye hant vmgewent / so stich in darein von oben nyder / vnd wen der stich hafft / so fure in damit zu dem krayß
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Or</span> stab his arm outward to the glove the one he holds the sword's middle with and when the stab sticks Then walk with the hand ahead to the ring thus you also win his side and other great advantage.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein anders</span>'''
 
Oder stich yn auswendig des arm~s do er das swert in der mitt peÿ hellt hinden in den hantschuech vnd wenn der stich hafft So lauf mit der hant für dich zw dem kraiss Do mit gewingstu ym auch die seitt an vnd andrew grosse vortail
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir hat angeseczt vnd dringt dich so stich im auswendig des arms do er das swert pey der mitt bey helt hinden in den handschuech vnd wenn dein ort haft so lauf mit mit (sic) der hannd vor zw dem chraiss
 
|
 
| <br/>
 
'''[94r]''' <span style="color:#cc0000;">Oder</span> stich in auß wendig des arms / do er das schwert In der mitt bey helt hinden in den hantschuch / vnd wen der stich hafft / so lauff mit der hant fur dich zu dem kraÿß / do mit gewinst du im auch dye seÿttñ an / vnd andre grosse vortail
 
| '''[245r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a release</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mark</span> if he attacks to your right shoulder and you against his Then step backward with the left foot and also twist your left side from him then raise your point and his misses.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losüng</span>'''
 
Merck hat er dir an gesetzt an dein lincke achsel vnd dw Im wider an die sein So tritt zw ruck mit dem lincken fuess vnd wendt dein lincke seitt auch von ÿm So hafft dein ort vnd der sein nicht
 
|
 
| <br/>
 
wenn er denn angeseczt hat ann dein tenncke achsel vnd dw im auch ann die sein so trit zw ruck mit dem tencken fuess vnd wend die tennck seyten auch von im so haft dein ortt vnd der sein nit
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losung</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Merck /</span> hat er dir angesetzt an dein lincke achsel / vnd du im wider an dye sein / so tritt zu ruck mit dem lincken fuß / vnd went dein lincke seyttñ auch vom im / so hafft dein ortt vnd der sein nicht /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if he has attacked your right shoulder and you also to his Then step backward with the right foot then raise your point and his misses.
 
| Oder hat er dir gesatzt an dein rechte achsel vnd dw Im wider an die sein So trit zw ruck mit dem rechten fuess so hafft aber dein ort vnd der sein nicht
 
|
 
| oder hat er dir geseczt an dein rechte achsel vnd dw im wider an dy sein so tritt zu ruck mit dem rechtn fuess so hafft aber dein ortt vnd das sein nicht
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> hat er dir angesatzt an dein rechte achsel / vnd du im wider an dye sein / so tritt zu ruck / mit dem rechten fuß / so hafft aber dein ortt vnd das sein nicht
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a release</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>ark when he has attacked to your left shoulder and you also to his Then wrench your pommel forward onto your chest and force it thus ahead of you then you have over reached him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losung</span>'''
 
Merck wenn er dir hat gesetzt an dein lincke achsel vnd du ÿm wider an die sein So ruck deinen knopf vorñ an dein prust vnd dring also für dich So hastu ÿn vberlengt ~
 
|
 
| <br/>
 
wenn er dir hat an geseczt ann dein tenncke achsel so secz im denn ort vnder der achsel an do er sein swert vnder holt vnd ruck den chnopf vornn an dein prust vnd dring in also fur dich so hast dw in vberlenngt
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein losung</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>erck wen er dir hat angesetzt an dein lincke achsel / vnd du im wider / so ruck dein knopf vorn an dein prust / vnd tring also fur dich so hast du in vber langt /
 
| '''[246r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and the analysis on displacing against pommel strikes</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">If he shoots with the striking point<br/>Meet without force<br/>Teach to twist the point<br/>with both hands to the eyes</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis:</span> mark that the striking point is the pommel If he will shoot before you with it and will overrun you with large strikes then you should displace all force skillfully with the sword and in displacing always wind or thrust your point with both hands to his face and wrench with the pommel as will now be clarifed in the next plays.
 
| '''[70r] <span style="color:#cc0000;">Das Ist der text vnd die glos der vorsatzung wider die sleg mit dem knopf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mit seinem slachenden ort<br/>Schützt er sich Triff ane vorcht<br/>Mit paiden hendenn<br/>den ort zu° den augen lere wenden ~</span>
 
 
Glosa merck das slahent ort das ist der knopf Ob er sich für dir do mit wil beschutzen vnd dich vberlauffen mit grossen schlegen die soltu ÿm an alle vorcht kündleich mit dem swert vorsetzen vnd in der vorsatzu~g den ort mit paiden henden albeg in das gesicht wenden oder stos vñ reiß mit dem knopf als dir hernach vorklert wirt In den nagsten stucken <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''das dein ort haft vnd der sein wirt im zw churcz dy lest losunng'''
 
Mit seinem slachen denn ort<br/>schuczt er sich Triff anneforcht<br/>mit baidenn henndenn<br/>den ort zu denn augenn lere wenndenn
 
 
glosa das ist der text der versaczung wider die schleg mit dem chnopf Das schlachend ort das ist der chnopf ob er vor dir do mit wil be schuczenn vnd dich do mit vberlauffen mit grossenn slegenn die sold dw an alle vorcht chunstleich mit dem swert verseczenn vnd in der versaczung pleyb so wind im denn ort albeg mit paid[e]n henndenn jn das gesicht oder stos vnd reys dir in den nachsten stucken her nach verklart wierdt
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text / vnd dye gloß der versatzung wider die schleg mit dem knopf</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Mit seinem schlahenden ortt /<br/>schutzt er sich trifft an forcht /<br/>mit payden hendñ dein<br/>ortt zu den augen lere wenden /</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa /</span> Merck das schlahent ortt ist der knopf / ob er sich vor dir damit wil beschutzen / vnd dich vber laüffen mit grossen schlegen / dye solt du im analle forcht ku~nlich mit dem schwert versetzen / vnd dein ort albeg in der versatzu~g mit bayden henden albeg in das gesicht wendñ / oder stoß vnd reyß mit dem knopf / als dir hernach verkunt wurt in den nãchsten stücken /
 
| '''[246v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the first displacement against strikes with the pommel</span>'''
 
Mark if one is strong and means to strike you down with the pommel Then stand against him and hold your sword in the guard over your left knee If he strikes with the pommel then from his right shoulder above to your head Then strike his strike away with your sword ahead of your left hand from your left to his right and drive up into the high guard and attack his face with the point.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist die erst vorsatzu~g wider die sleg mit dem knopf</span>'''
 
Merck ist einer starck vnd maint er wöll dich mit dem knopf nÿder slahen So stee gegen Im vnd halt dein swert vber dein lincken knÿe in der hu°t Slecht er dir denn mit dem knopf von seiner rechtñ achsel oben ein zu° dem haubt So streich ÿm den slagk ab mit dem swert fur deiner lincken hant von dein° lincken seitten gegen sein° rechten vnd var auf in die ober hu°t vnd setz ÿm den ort in das gesicht <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''Der erst pruch wider die sleg'''<br/><br/>
 
 
denn treyb also ist ainer starck vnd maint er wel dich mit dem chnopf slachenn so ste gegn im vnd halt dein swert vber das tenck chnye jn der huet Slecht er dir denn mit dem chnopf von seiner rechten achsel oben ein zu dem haubt zw deiner tencken achsel so streich im ein slag ab mit dem swert vor deiner tenncken hand gegen seiner rechten seyten vnd far auf in die obern huet vnnd secz ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist die Erst versatzung wider dye schleg mitt dem knopff</span>'''
 
'''[94v]''' Merck ist ainer starck / vnd maynt er wõl dich mit dem knopf nyder schlagen / so ste gegen im vnd halt dein schwert vber dein linckes knÿe in der hut / schlecht er dir den mit dem knopf von seiner rechten achsel oben ein zu dem kopf / so streich im den schlag ab mit dem schwert fur dein lincke hant / von deiner lincken seÿttñ gegen seiner rechten / vnd far auff in die obern hutt / vnd setz im dein ortt in das gesicht
 
| '''[247r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> if he strikes with the pommel from his left side high to your head Then strike his strike away with the sword in front of your left hand from your right side toward his left and attack him.
 
| Oder slecht er dir mit dem knopf von seiner lincken seitten oben ein zu° dem haubt So streich ym den slagck ab mit dem swert für dein° lincken hant von '''[70v]''' deiner rechten seitten gegen seiner lincken vnd setz ym an
 
|
 
|
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> schlecht er dir mit dem knopf von seiner lincken seyttñ oben ein zu dem haubt / so streich im den schlag ab mit dem schwert fur dein lincke hant / von deiner rechten seÿtten gegen seiner linckñ / vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a displacement</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>ark when you have your sword in the guard over your left knee If he is does strong and strikes high with the pommel Then step skillfully to him and parry the strike in the middle of the sword's blade between your hands and drive up into the high guard and attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein vorsatzung</span>'''
 
Merck wenn du hast dein swert vber dem lincken knÿe in der hu°t Ist er deñ nicht starck vnd slecht dir mit dem knopf oben ein So trit ÿm kundleich ein vnd vach den slach zwischen deinen paiden henden mitten in dein swertz klingen vnd var auf in die öber hu°t vnd setz ÿm an
 
|
 
| <br/>
 
Wen dw hast dein swert ob dein tenncken chnye jn der huet yst er dann nicht starck vnd slecht dich mit dem chnopf zw dem haubt so trit im chunstlichen ein vnd fach denn slag zwischenn deinen paidennus hennden mitten in dein swerczchlingen vnnd far auf jn die obernn huet vnnd secz im ann
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein versatzung</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">M</span>erck / wen du hast dein schwert vber dein lincken knye in der hutt Ist er dan nit starck / vnd schlecht dir mit dem knopf oben ein / So tritt im kunlich ein / vnd fach den schlag zwischen seinen payden henden mitten in dein schwert klingen / vnd far auff in die obern hutt / vnd setz im an
 
| '''[247v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> drive the pommel over his forward hand and pull him to you and attack him.
 
| Oder var Im mit dem knopf vber sein vorgesatzte hant vnd ruck ÿn zw dir vnd setz ÿm an
 
|
 
|
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder</span> far im mit dem knopf vber sein vorgesatzte hant / vnd ruck in zu dir vnd setz im an /
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark a displacement and a sword taking</span>'''
 
Mark when you have your sword in the guard over your left knee If he then is not strong and strikes with the pommel to your head then parry the strike in the middle of the blade and drive your pommel out over his sword behind the hilt and wrench it below to your right side Thus you take his sword and then attack him.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck ein vorsatzung vnd ein swert nemen</span>'''
 
Merck wenn dw hast dein swert vber dem lincken knÿe in der hu°t Ist er denn nicht starck vnd slecht dir mit dem knopf zw dem haubt So vach den slach mitten in die klingen vnd var mit dem knopf aussen vber sein swert nahent hinder dem gehültz vnd reiß do mit vndersich auf dein rechte seittñ So nÿmpstu ÿm sein swert vnd setz ÿm dar zw° an
 
|
 
| <br/>
 
 
wenn dw hast dein swert vber dein tenncke chnye jn der huet jst er nicht starck vnd slecht dir mit dem swert zw dem haubt so vach denn slag mitten in die chlingenn vnd far mit dem chnopf aussenn vber sein swert vorn bey dem gehilcz / vnnd ruck do mit vndersich auf sein rechte seytenn so nymbst im sein swert od[er] secz //
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck ein versatzung / vnd ein schwert nemen</span>'''
 
Merck / wen du hast dein schwert ob dem<sup> lincke~ </sup>knye in der hut / Ist Er dan nicht starck / vnd schlecht dir mit dem knopf zu dem hawbt / so vach den schlag mittñ in dye klingen / vnd far mit dem knopf aussen vber sein schwert nahent hindter dem gehultz / vnd reyß damit vndtersich auff dein rechte seyttñ / so nymbst du im das schwert / vnd setz im darzu an /
 
| '''[248r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark yet a displacement and a sword taking</span>'''
 
When you have your sword over your left knee in the guard If he then strikes to your left knee with the pommel Then twist your pommel toward the ground and your point upward and parry the strike in the middle of the sword's blade and with the pommel below drive through over his sword near his hilt and pull upward to your right side Thus you take his sword.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck aber ein vorsatzung vnd ein swert nemen</span>'''
 
Wenn dw hast dein swert vber dem '''[71r]''' lincken knÿe in der hu°t Slecht er dir deñ mit dem knopf zw deinem lincken knÿe So wend deinen knopf zü der erden vnd den ort vbersich vnd vach den slach mitten in dein swertz klingen vnd var mit dem knopf vnden durch im oben vber sein swert nahent hinder seinem gehültz vnd ruck vbersich auf dein rechte seitten So nÿmpstu im sein swert
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw hast dein swert ob dein tenncke knye jn der huet schlecht ///im ann / er dir denn zw dem tenncke chnye so wennd den chnopf zw der erdenn vnd den ortt vbersich vnnd vach den schlag denn mitten in die swerczchlingenn vnd far far (sic) mit dem chnopf vnden durch jm obern durch sein swert nachet hinden pey dem gehilcz vnd ruck vbersich auf dein rechte seytenn so so (sic) nymbst sein swert
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Merck aber ein versatzung vnd ein schwert nemen</span>'''
 
Wen du hast dein schwert obñ deinem linckñ knye in der hut / schlecht er dir mit dem knopf zu deinem linckñ knye / So went deine~ knopf zu der erdñ / vnd dein ort õbersich / vnd fach dein [!] schlag mitten in dein schwert klingñ / vnd far mit dem knopf vnden durch / Im oben vber sein schwert / nahe~t hinder seinem '''[95r]''' gehultz / vnd ruck vber sich / auff dein rechte seyttñ / so nymbst du im sein schwert /
 
| '''[248v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Yet a displacement</span>'''
 
Mark when you have your sword in the guard over your left knee or else stand in another guard If he strikes with his pommel below to the bones of your left foot Then hold your sword fast in your left hand and throw the pommel from the right hand against his strike to the ground on his left side and spring with it to him and resort to the arm break or other wrestling.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein vorsatzung</span>'''
 
Merck wenn dw hast dein swert vber dem lincken knÿe oder stest sünst in einer anderñ hu°t Slecht er dir denn mit dem knopf vnden zu° dem knöchen deines lincken füess So halt dein swert fest in der lincken hant vnd würff es mit dem knopf aus der rechten hant gegen seinem slag in die erdñ auf dein lincke seitten vnd spring do mit zw° ÿm vnd wart der arm~ pruch oder sünst ander ringen
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw hast dein swert ob dein tennckenn chnye od[er] stest in einer annder[e]n huet slecht er dir denn vnden ein zw den knodenn deiner fuess so halt das swert vest in der tenncken hannt vnd wurff es mit dem chnopf aus der rechtenn gegen seinem slag jn die erdt auf die tenncken seytenn vnd spring domit zu im vnd wart d[er] armpruch oder ander ringen
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein versatzung</span>'''
 
Merck / wen du hast dein schwert ob deine~ linckñ knye / Oder stest sunst in ainer andern hut / schlecht er dir dan mit dem knopf vndten zu den knoden deines linckñ fuß / so halt dein schwert vest in der lincken hant / vnd wurff es mit de~ knopf auß der rechten hant gegen seinem schlag in dye erdñ auff dein lincke seÿttñ / vnd spring damit zu Im vnd wart der arm~ pruch / oder sunst ander ringen /
 
| '''[249r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
|
 
|
 
|
 
| Stest dw gegn im vnd heldest dein swert in der vnndern huet neben deiner recht[e]n seytenn slecht er dir dan mit dem chnopf nach dem swert vnd lat (sic) den chnopf da mit weytn vmb sich lauffen vnd wil dir oben zw dem chnopf ein slachenn so spring die weyl chunstlich zw im so slecht er mit dem chnopf vber dich das ist dir nicht schad vnd secz im an da mit sold dw der r[i]ngen vnd der arm pruch nit vergess[e]n
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">This is the text and analysis on how one shall strike with the pommel</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">You must guard<br/>the forward foot with the strike</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Analysis</span> mark the striking point is the sword's pommel which which you strike to his forward limbs this you should plan well that you hit properly with it and you should bring the strike on thus: hold your sword in the high guard over your head and act as if you would stab or attack to his face with it, drive your sword with the right hand and bring your left hand in the middle of the blade to help and strike with the pommel to the knuckles of his forward hand with which he is holding the sword You can also strike with it to the head or elbows or to the shoulders when it suits you.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd die glos wie man mit dem knopf schlahen sol</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Des voderñ fuess<br/>mit slegen dw huetten müest</span>
 
 
Glosa merck der schlahent ort das ist der swertz knopff do mit soltu ÿm slahen zw seinen vorgesatzten gliden der soltu gar '''[71v]''' eben remen das dw Im die do mit recht treffest vnd die sleg soltu also zw wege pringen halt dein swert in der öberñ hu°t vber dem haubt vnd thue als dw im dar aus in das gesicht wöllest stechñ oder an setzen mit dem las dein swert varñ aus der rechten hant vnd chüm do mit der lincken hant zw hilff mitten in die klingen vnd slach ym mit dem knopf zw dem knÿe seines vor gesetztñ fuess oder zw seiner vorgesetzten hant do er das swert in der mitt mit heldet Auch magstu im zu° dem haubt oder zw dem elpogen oder zw der achsel do mit slahen wenn es dir eben ist ~
 
|
 
| '''Wie man des swercz chnopfs arbaiten vnd slachen sol'''
 
<br/>
 
des vodern fuess<br/>mit slegn dw huettenn muesst
 
 
wenn dw mit dem slachenden ort das ist mit dem chnopf arbaiten oder slachen sold so sold dw gar ebenn war nemen seiner vor ge seczten gelider das dw in do mit recht treffest vnd die sleg sold dw also zw weg pringenn als dir am nachstn her nach verchlartt wierdt Wenn dw mit dem chnopf arbaitenn oder slachenn wild so halt das swert nach deiner rechtenn seytenn vber dem haubt jn der obern huet vnnd tue als dw jn dar aus in das gesicht welst stechenn oder an seczenn mit dem las dein swertt aus der re chtenn hannd varn vnd chum do mit der tenncken zw hilf mitten in des swerczchling[e]n vnd schlach in mit dem chnopf zw dem chnye der vor gesecztenn hand oder fuess da mit er sein swert in der mitt nit heldet auch magstu im zw dem haubt oder zw der achsel oder zw dem elpogenn do mit slachenn wenn es dir ebenn ist
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Das ist der text vnd dye gloß wie mã mit dem knopf schlagen sol</span>'''
 
<span style="color:#cc0000;">Des vodern fuß<br/>mit schlegen du huttñ mu~st</span>
 
 
<span style="color:#cc0000;">Glosa</span> Merck / das schlahent ort ist der schwertz knopf / damit solt du in schlagñ zu seinen vorgesatztñ gliderñ / der solt du gar eben war nemen / das du im die gar recht treffest / vnd die schleg solt du also zu wegen pringen / Halt dein schwert in der obern hut vber dein haübt / vnd thu als du im dar auß in das gesicht wellest stechen / oder an setzen / mit dem laß dein swert farñ auß der rechtñ hant / vnd kum damit der linckñ hant zu hilff mittñ In die klingen / vnd schlag in mit dem knopf zu dem knÿe seins furgesetztñ fuß / oder zu seiner fur gesetztn <del>habt</del> hant / do mit er das schwert in der mitt mit heltet / das haÿssen die furgesatztñ gelider / Auch magstu im zu dem haubt oder zu dem Elpogñ / oder zu der achsel damit schlagen wen es dir eben ist
 
| '''[249v]'''
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
'''[250r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Mark here the work with the dagger in combat</span>'''
 
Now you should know that almost all parts of combat fencing in harness come at last to dagger fencing and to the wrestling Onward then mark when you advance to him do not wait when he wrestles but let your dagger stab to injure if you don't want him to injure you through the harness while he stands before you and your hand is behind you when you trap him with wrestling or when you have thrown him and at first he is powerful, then work with the dagger to the openings as will be clarified to you next and are clarified now.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck die arbaitt mit dem degen zw champff</span>'''
 
Nw soltu wissen das das maisten tails alles champffechtens in harnasch chu~pt auf das letzt zu° dem degen vechten vnd zu° den Ringen Dar vmb so merck wenn dw mit ym ein laufest So wart anders nicht wenn der ringen vnd lass deinen degen stecken in der schaiden wenn du magst im do mit nicht geschaden durch den harnasch die weil er vor dir stet vnd hindert dich in der hant wenn dw In solt vassen mit ringen oder wenn du In geworffen hast vnd sein mächtig <del>ist</del> pist erst so arbait mit dem degen zu° den plössen die '''[72r]''' dir hernach am nagsten vorklert werden vnd vorklert sind worden <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| '''Hie merck die arbait mit dem degenn zum champf'''
 
Nu merck das des maistenn tails als champf fechtens jn harnasch chumbt auf das lest mit dem degenn vechtenn vnd zw dem ringen darvmb so merchk (sic) wenn dw mit jm ein laufft so wart anders nit denn des ringenn vnd lass deinen tegen stecken Inder schaidenn wenn dw magst im da mit nit geschadenn durch denn harnasch die weyl er vor dir stet vnnd hindert dich in der hanndt wenn dw in solt angreyffenn mit ringenn aber wenn dw in geworffenn hast vnd auf im ligst vnd sein machtig pist erst so arbait mit dem tegenn die dir am nachsten her nach ver chlartt werdenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Hie merck dye arbayt mit dem degen zu dem kampf</span>'''
 
Nu solt du wissen das das maisten tails alles kampfsfechtens Im harnasch kumbt auff das letzt zu dem tegen vechtñ / vnd zu dem ringn / daru~b so merck / wen du mit Im einlauffest / so wart ander nichtz / wen der ringen / vnd laß dein tegen stecken in der '''[95v]''' schaidñ / wen du magst im damit nicht geschadñ durch den harnasch dye weil er vor dir stett / vnd hindert dich in der hant / wen du in solt fassen mit ringen • Oder wen du in geworffen hast / vnd sein mãchtig pist / Erst so arbait mit dem tegen zu den plõssen / dye dir hernach am nachstñ verklert werdñ / vnd vor v°klert sind wordñ
 
| '''[250v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another</span>'''
 
Mark when you come to him to Wrestle, if you throw him on his back Then fall on him with your body over his face and trap his neck under an arm Then he is pinned and cannot come up well with whichever hand he grasps to you so stab him to the opening of the palm or stab him under the armpit Or work the dagger below to the plates and to all joints where you can best touch him to win.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein annders</span>'''
 
Merck wenn du mit ÿm chumpst zu° Ringen wirfestu In denn auf den ruck So vall ym mit dem leib vber sein antlütz vnd vass ÿn peÿ dem hals vnder einen arm~ So ist er vorplent vnd mag dar zw° nicht wol auf chömen mit welicher hant er deñ nach dir greifft so stich Im nach zw der plöß des tenärs oder stich yn vnder das vchsen Oder arbait In mit dem degen vnden zw dem geschäpft vnd zw allen gelencken wo dich deücht do dw in am pesten gewinnen magst <span style="color:#cc0000;">~</span>
 
|
 
| <br/>
 
Wenn dw mit jm chumbst zw ringen wurfst dw in denn auf denn ruchk so so (sic) val im mit dem leyb vmb sein antlucz vnd vass in bey dem hals vnder einenn arm so ist er verplennt vnd mag nit wol aufchumenn mit wellicher hannd er den nach dir greyfft da stich im nach zw der ploss des teners oder stich im vnder das üechs[e]n oder arbait in mit dem tegenn vnden zw den hodenn vnd zw allenn gelencken des harnasch vnd wo dich tunckt das dw jn am pastenn gewinenn mugst
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein anders stuck</span>'''
 
Merck / wen du imit im kumbst zu ringen / wirfst du in dan auff den ruck / so vall im mit dem leib vber sein antlutz / vnd faß in bey dem hals vnder ainen arm~en / so ist er verplent / vnd mag darzu nit wol auff kumen mit welcher hant Er dan nach dir greÿfft / so stich im nach zu der plõß des tenãrs / Oder stich in vndter das vschsen / oder arbayt im mit dem tegñ vndten zu dem geschãfft / vnd zu allen gelenckñ / wo dich deuch do du in am pestñ gewineñ magst
 
| <br/>
 
<br/>
 
'''[251r]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Another</span>'''
 
Mark if you wrestle to throw him on his belly Then soon sit on him and with your right hand grab his right and pull it behind onto his back and hold it fast with your left hand and with the right stab him in the opening of the palm or under the armpit.
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Ein annders</span>'''
 
Merck würfstu ÿn mit ringen auf den pauch So sitz pald auf in vnd begreiff mit der rechten hant sein rechte vnd zeuch die hinden auf seinen ruck vnd hald die vest mit der lincken hant vnd mit der rechten stich ÿm in die selbig hannt zu° der ploss des tänërs oder zw° der plöss vnder den vchsen
 
|
 
| <br/>
 
wirfst dw in mit ringen auf denn pauch so sicz pald auf in vnd begreyff mit der rechten hand sein rechte vnd zeuch im die hindenn auf denn ruck vnd halt die vest mit der tennckenn hannd vnd mit der rechten stich im in die selben hand zw der ploss des toners oder zw der ploss vnder denn üechsenn
 
|
 
| '''<span style="color:#cc0000;">Aber ein anders</span>'''
 
Merck / wurfst du im mit ringen auff den pauch / so setz pald auff in / vnd begreiff mit der rechtñ hant sein rechte / vnd zeuch dye hindñ auff seinen ruck / vnd halt dye vest mit der lincken hant / vnd mit der rechtñ stich im in die selbigeñ hant zu der ploß des teners / Oder zu der plos vnder der vchsñ
 
| '''[251v]'''
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Or</span> when he falls you can grab him by one foot Then stab him with the dagger below to the sole of that foot.
 
| Oder wenn er velt magstu In denn peÿ eine~ fueß begreiffen So stich yn mit dem degen vnden in die solen des selbigen füess
 
|
 
| oder wo dw in am pestenn gewinenn mugst in allenn gelennckenn des harnasch vnd wann er felt magstu an denn pey einem fuess begreyffenn so stich in mit dem degenn vnden in die / solenn /
 
|
 
| <span style="color:#cc0000;">Oder /</span> wen er felt magst du in peÿ einem fuß begreyffen / so stich in mit dem degen vndten In dye sollen des selbñ fueß
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|-
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
| Finis etc
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|
 
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  

Revision as of 02:51, 22 May 2016

Jud Lew
Born before ca. 1440s
Died date of death unknown
Occupation Fencing master
Ethnicity Jewish
Movement Liechtenauer Tradition
Genres
Language Early New High German
Manuscript(s)
Concordance by Michael Chidester
Translations Traducción castellano

Jud Lew was a 15th century German fencing master. His name signifies that he was Jewish, and some sources state that he was baptized Christian. He seems to have stood in the tradition of Johannes Liechtenauer, though he was not included in Paulus Kal's ca. 1470 list of the members of the Fellowship of Liechtenauer.[1]

Lew is often erroneously credited with authoring the Cod.I.6.4º.3, a compilation of various fencing treatises created in the 1450s. In fact, his name is only associated with a single section of that book, a gloss of Johannes Liechtenauer's Recital on mounted fencing that is a branch of the so-called Pseudo-Peter von Danzig gloss. Though some versions of Martin Huntfeltz's treatise on armored fencing are also attributed to Lew, but this seems to be an error.

Treatises

Early on in its history, Pseudo-Peter von Danzig's gloss seems to have split into two primary branches, and no definite copies of the unaltered original are known to survive. The gloss of Sigmund Schining ain Ringeck also seems to be related to this work, due to the considerable overlap in text and contents, but the exact nature of this relationship is currently unclear.

Branch A, appearing first in the Augsburg version (1450s) and comprising the majority of extant copies, has more devices overall than the other branch (particularly in the extensive Salzburg version of 1491) but generally shorter descriptions in areas of overlap. It also includes glosses of Liechtenauer's Recital on long sword and mounted fencing only, and in lieu of a gloss of Liechtenauer's short sword it is generally accompanied by the short sword teachings of Andre Liegniczer and Martin Huntfeltz. Branch A was later used by Johannes Lecküchner as a source when he compiled his own gloss of a Recital on the Messer.

Branch B, only found in the Rome (1452), Krakow (1510-20), and Augsburg II (1564) versions, has slightly longer descriptions than Branch A, but fewer devices overall. It glosses Liechtenauer's entire Recital, including the Short Sword, and may therefore be considered more complete than Branch A; it also different from Branch A in that all three known copies are illustrated to some extent where none in the other branch are.

There is one version of the text that defies categorization into one branch or the other, that included in the Vienna manuscript (ca. 1480) along with Paulus Kal's work (thought Kal's level of involvement is unknown). The text of this version is more consistent with the generally shorter descriptions of Branch A, but the contents are more consistent with Branch B, lacking most of the unique devices of Branch A and including the gloss of the Short Sword. The Vienna version may thus be a copy of the original gloss before it split into these branches (or it may merely be an odd attempt by a scribe to synthesize the two branches into a single work).

While Branches A and B were formerly presented in a single combined document on the Pseudo-Peter von Danzig page, the differences between them are extensive enough that they merit separate consideration. Thus Branch A has been moved here to Jud Lew's page, while Branch B has been retained on the page of Pseudo-Danzig. As the Vienna version cannot be cleanly assigned to one branch or the other, it will appear in both concordances for comparative purposes.

Additional Resources

References

  1. The Fellowship of Liechtenauer is recorded in three versions of Paulus Kal's treatise: MS 1825 (1460s), Cgm 1570 (ca. 1470), and MS KK5126 (1480s).
  2. Squint here means "an askew glance", referring to both the sword's direction of travel and also the use of deception with the eyes with this hew.